Библи: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Tags: Mobile edit Mobile web edit
No edit summary
Tags: Mobile edit Mobile web edit
Мөр 6:
 
== Библийн эх хэл==
Өнөөдөр Библи дэлхийн ихэнх хэл дээр хөрвүүлэгдсэн. Харин Библи бичигдсэн анхны хэл нь [[Хуучин Гэрээ|Хуучин Гэрээний]]ний хувьд [[еврей хэл]], [[арамей хэл]] (багахан хэсэг нь) бөгөөд [[Шинэ Гэрээ]]ний хувьд бүхэлдээ [[грек хэл]] дээр бичигджээ.
[[Еврей хэл]] болон [[арамей хэл]] дээр бичигдсэн Библийг буюу [[Хуучин Гэрээ]]г ихэнхдээ еврей Библи гэнэ. [[Еврей]]чүүд өөрсдийн Библиэ ([[Христэд итгэгчид]]-ийн хувьд Хуучин Гэрээ) Танак гэж нэрлэнэ.
 
[[Еврей хэл]] болон [[арамей хэл]] дээр бичигдсэн Библийг буюу [[Хуучин Гэрээ|Хуучин Гэрээг]]г ихэнхдээ еврейЕврей Библи гэнэ. [[Еврей]]чүүд өөрсдийн Библиэ ([[Христэд итгэгчид]]-ийн хувьд Хуучинариун Гэрээ)бичээсээ ТанакТаНак гэж нэрлэнэ.
ТаНак] гэдэг үг нь Тора, Неби'им, Кетубим гэсэн гурван үгний эхний үсэгнүүдийн нийлбэрээс бүтсэн үг ажээ. Учир нь [[еврей]]чүүд [[Хуучин Гэрээ]]г буюу өөрсдийн Библээ агууллагаар нь, бичиглэлийн хэлбэрээр нь [[Тора]], [[Неби'им]], [[Кетубим]] гэсэн гурван хэсэгт хуваан ангилдаг.
 
'''ТаНак]''' гэдэг үг нь Тора, Неби'имНебиим, Кетубим гэсэн гурван үгний эхний үсэгнүүдийн нийлбэрээс бүтсэн үг ажээ. Учир нь [[еврей]]чүүд [[Хуучин Гэрээ]]г буюу өөрсдийн Библээ агууллагаар нь, бичиглэлийн хэлбэрээр нь [[Тора]], [[Неби'им]]Небиим, [[Кетубим]] гэсэн гурван хэсэгт хуваан ангилдаг.
 
'''Тора'''гэдэг нь сургааль, заавар, хууль гэсэн утгатай бөгөөд [[Мосе]]гийн таван ном, Хуулийн ном, Пентатух гэж нэрлэгддэг Библийн эхний таван ном үүнд багтана.
 
'''Неби'имНебиим''' гэдэг нь [[эш үзүүлэгч|эш үзүүлэгчид]], [[Бурхан|Тэнгэрбурханы]] үгийг дамжуулагчид гэсэн утгатай үг бөгөөд ерөнхий утгаар нь авч үзвэл Аврагч ирэх тухай [[зөгнөл]]ийнзөгнөлийн номууд юм.
 
'''Кетуб'имКетубим''' гэдэг нь бичээсүүд гэсэн утгатай үг бөгөөд түүх, дуу, шүлэг гэх мэтээр утга зохиолын олон төрлөөр бичигдсэн байна.
 
[[Еврей|Еврейчүүд]] [[Вавилон|Вавилончуудын]] нутагт цөлөгдөх үед тэдний дунд арамей хэл ихэд дэлгэрсэн. Учир нь арамей хэл бол тухайн үеийн [[Вавилон]], [[Ойрхи Дорнод|Ойрхи Дорнодын]] албан ёсны хэл байсан байна. Тэр үед бичигдсэн Ариун Библийн хэсгүүд буюу [[Даниел ном]], [[Езра ном]]ынномын нэлээд хэсэг [[Иеремиа ном]]ынномын нэг ишлэлэшлэл арамей хэл дээр бичигдсэн байдаг.
 
[[Шинэ Гэрээ]]ний хувьд анх бичигдсэн хэл нь койне грек хэл буюу хар ярианы грек хэл дээр анх бичигдсэн.
* '''Танах Библи''' (Мазор) Массорах буюу өв уламжлал, гар дамжсан гэх еврей үгнээс гаралтай. Учир нь бичээч нар нь цуцахыг үл мэдэн бичээсийн уламжлагдсан утгыг хадгалахыг тулд ажилладаг байв. Эртний болон ховор үгс нь анхны эх бичигтээ эгшгийн тэмдэглэгээ байхгүй болон бусад үсгийн бичигдэх байдалтай холбоотойгоор гээгдсэн байдаг. Энэхүү эх бичвэр нь 3 хэсгээс бүрдэнэ. (
1). Эхний 5 ном буюу [[Тора]] ("Заах" эсвэл "Хууль") - Израиль үндэстэний гарал үүсэл, дагаж мөрдвөл зохих хууль зэргийг багтаасан номууд. (
2). Нэви'имНэвиим ("Мэргэд") - Израилийн түүх, аж байдлын талаар дурддаг номууд
3. (3) Кэтувим ("Бичигч") - шүлэг найраг, гүн ухаан, амьдрах ухаан зэргийг дурддаг номууд юм. [[Дуулал]], [[Иов]] гээд нэлээн хэдэн ном орно.[[ Танах]] (Мазор) эх бичвэрийг МЭ 4-р зууны үед [[Грекгрек]] хэлнээ орчуулан хөрвүүлсэн.
 
* '''Септуагинт''' бол [[еврей хэл]] дээр бичигдсэн [[Хуучин Гэрээ]] ба МЭӨ 300 оны орчим Александрт амьдарч байсан грек хэлтэй иудей судлаач грек хэлнээ орчуулсан хувилбар. Энэ нэр нь [[латин]]аар далын тооноос гаралтай, учир нь [[Еврей]] Библийг грек хэлнээ орчуулахад далан судлаач оролцсон хэмээн уламжлагдсан яриа байдаг. Түүнийг LXX гэж тэмдэглэдэг нь [[Ром тоо]]гооор 70 тооны тэмдэглэгээ юм.
 
* '''Самари Пентатух''' нь Самаричуудын (Израилийн хойд хэсэгт амьдарч байсан иудей гаралтай харь хүмүүс) хадгалж үлдсэн Хуучин Гэрээний эхний 5 номын эртний хувилбар. Гар бичмэлүүдийн хувилбарууд нь [[Вавилон|Вавилоны]]ы булаан эзлэлтийн өмнө нийтийн хэрэглээнд байсан эртний [[еврей]] болон Фойнихийн бичигтэй төстэй үсэгнүүдтэй. Энэхүү эх бичвэр нь МЭӨ 600-700 оны үед бичигдсэн.
 
* '''[[Вулгат]]''' бол МЭ 400 оны үед Гэгээн Иеромын гаргасан [[латин хэл]] дээрх стандарт Библи бөгөөд Ромын католик сүмийн шашны ёслолд ашигладаг албан ёсны хувилбар юм. МЭ 200-аад оны үед нийтийн хэрэглээний хэл аажмаар өөрчлөгдөж грек хэлнээс [[латин хэл]] уруу шилжсэн юм. Олон нийтийн хүртээл болгохын тулд энэхүү эх бичгийг бий болгох шаардлага урган гарсан.