Библи: Засвар хоорондын ялгаа

[[Еврей хэл]] болон [[арамей хэл]] дээр бичигдсэн Библийг буюу [[Хуучин Гэрээ]]г ихэнхдээ еврей Библи гэнэ. [[Еврей]]чүүд өөрсдийн Библиэ ([[Христэд итгэгчид]]-ийн хувьд Хуучин Гэрээ) [[ТаНаК]]Танак гэж нэрлэнэ.

[[ТаНаК]ТаНак] гэдэг үг нь [[Тора]], [[Неби'им]], [[Кетубим]] гэсэн гурван үгний эхний үсэгнүүдийн нийлбэрээс бүтсэн үг ажээ. Учир нь [[еврей]]чүүд [[Хуучин Гэрээ]]г буюу өөрсдийн Библээ агууллагаар нь, бичиглэлийн хэлбэрээр нь [[Тора]], [[Неби'им]], [[Кетубим]] гэсэн гурван хэсэгт хуваан ангилдаг.

[['''Тора]] '''гэдэг нь сургаалсургааль, заавар, хууль гэсэн утгатай бөгөөд [[Мосе]]гийн таван ном, [[Хуулийн ном]], [[Пентатух]] гэж нэрлэгддэг Библийн эхний таван ном үүнд багтана.

[[Кетуб'''Неби'им]]''' гэдэг нь бичээсүүд[[эш үзүүлэгч|эш үзүүлэгчид]], [[Бурхан|Тэнгэрбурханы]] үгийг дамжуулагчид гэсэн утгатай үг бөгөөд түүх,ерөнхий дуу,утгаар шүлэгнь гэхавч мэтээрүзвэл утгаАврагч зохиолынирэх олонтухай төрлөөр[[зөгнөл]]ийн бичигдсэнномууд байнаюм.

* '''Танах Библи''' (Мазор) Массорах буюу өв уламжлал, гар дамжсан гэх еврей үгнээс гаралтай. Учир нь бичээч нар нь цуцахыг үл мэдэн бичээсийн уламжлагдсан утгыг хадгалахыг тулд ажилладаг байв. Эртний болон ховор үгс нь анхны эх бичигтээ эгшгийн тэмдэглэгээ байхгүй болон бусад үсгийн бичигдэх байдалтай холбоотойгоор гээгдсэн байдаг. Энэхүү эх бичвэр нь 3 хэсгээс бүрдэнэ. (1) Эхний 5 ном буюу [[ТорахТора]] ("Заах" эсвэл "Хууль") - Израиль үндэстэний гарал үүсэл, дагаж мөрдвөл зохих хууль зэргийг багтаасан номууд. (2) [[Нэви'им]] ("Мэргэд") - Израилийн түүх, аж байдлын талаар дурддаг номууд. (3) [[Кэтувим]] ("Бичигч") - [[Шүлэг]]шүлэг найраг, [[гүн ухаан]], [[амьдрах ухаан]] зэргийг дурддаг номууд юм. [[Дуулал]], [[Иов]] гээд нэлээн хэдэн ном орно.[[Танах]] (Мазор) эх бичвэрийг МЭ 4-р зууны үед [[Грек]] хэлнээ орчуулан хөрвүүлсэн.

* '''Септуагинт''' бол [[еврей хэл]] дээр бичигдсэн [[Хуучин Гэрээ]] ба МЭӨ 300 оны орчим [[Александр]]тАлександрт амьдарч байсан грек хэлтэй иудей судлаач [[грек хэл]]нээхэлнээ орчуулсан хувилбар. Энэ нэр нь [[латин]]аар далын тооноос гаралтай, учир нь [[Еврей]] Библийг грек хэлнээ орчуулахад далан судлаач оролцсон хэмээн уламжлагдсан яриа байдаг. Түүнийг LXX гэж тэмдэглэдэг нь [[Ром тоо]]гооор 70 тооны тэмдэглэгээ юм.

* '''Самари Пентатух''' нь Самаричуудын (Израилийн хойд хэсэгт амьдарч байсан иудей гаралтай харь хүмүүс) хадгалж үлдсэн Хуучин Гэрээний эхний 5 номын эртний хувилбар. Гар бичмэлүүдийн хувилбарууд нь [[Вавилон]]ы булаан эзлэлтийн өмнө нийтийн хэрэглээнд байсан эртний [[еврей]] болон Фойнихийн бичигтэй төстэй үсэгнүүдтэй. Энэхүү эх бичвэр нь МЭӨ 600-700 оны үед бичигдсэн.

* '''[[Вулгат]]''' бол МЭ 400 оны үед Гэгээн Иеромын гаргасан [[латин хэл]] дээрх стандарт Библи бөгөөд Ромын католик сүмийн шашны ёслолд ашигладаг албан ёсны хувилбар юм. МЭ 200-аад оны үед нийтийн хэрэглээний хэл аажмаар өөрчлөгдөж грек хэлнээс [[латин хэл]] уруу шилжсэн юм. Олон нийтийн хүртээл болгохын тулд энэхүү эх бичгийг бий болгох шаардлага урган гарсан.