|
[[Файл:Christian cross.svg|thumb|right|200px|ХристИтгэлийн гол бэлэг тэмдэг болох Загалмай]]
== ХристИтгэлХрист Итгэл-Түүх ==
ХристИтгэлХрист Итгэл нь 1-р зуунд үүссэн бөгөөд [[Ромын эзэнт гүрэн|Ромын Эзэнт Гүрний]] Иуда мужад Иудейиудей буюу израйль хүмүүсийн дунд бий болсон. Үүний дараагаар Бага Ази болон [[Египет|Египетээр]] дамжин [[Грек]], [[Итали|Италид]] тархсан. 392 онд Ромын Эзэн Гүрний хаан I Теодосис хаан 2 сарын 27-ний өдөр зарлиг буулган Ромын Эзэнт Гүрний Төрийнтөрийн Шашиншашин болгосонболгон өргөргөмжилжээ. 1054 онд Христ ИтгэлтИтгэлд тулгуурласан нэгдмэл шашинд хагарал гарангарч зүүнЗүүн (Ортодокс),Ром баруунбуюу (Католик)Византад болонҮнэн салсан.Алдартны Энэурсгал хагаралбий одооболжээ. чXVI гэсэнзуунд үргэлжилсээрРомын байгаа.католик 16шашнаас зууныэх үеэсавч, эхлэншинэчлэгдсэн Католикүзэл урсгалаассанааг түгээх Протестант урсгал салсанбий болсон бөгөөд энэПротестант үеээсурсгал эхлэннь дотроо маш олон жижигсектүүдэд урсгалуудхуваагдах бий болсонболжээ.
=== Эхлэл ===
Шинэ Гэрээний хэллэгээрөгүүлснээр, Иудей хүн Есүс 30 гаруй настай байхдаа (МЭХристийн тооллын 1-р зууны 30-аад оны үе) эхлэн үйлчлэлээ эхлэн, сургаалаа номлож эхэлсэн. Тэрээр мөнх амь, БурхандТэнгэрбурханд итгэх итгэл болон зөвт, гэм зэмгүй амьдралын талаар заадаг байсан. Есүс өвчтэй хүмүүсийг эдгээн, хүмүүст усан баталгаа хийж өгдөгэдгээж байсан бөгөөд хүмүүсийн гэм нүглийн төлөө загалмайд цовдлогдон нас барсан гэж үздэг. Гэм нүглийн төлөөс нь цус бөгөөд Еврейчүүд гэм нүглээ далдлахын тулд хургаар БурхандТэнгэрбурханд өргөл өргөдөг байсан. Ингэсээр уучлал ирдэг байлаагэсэн ойлголтоос бий болжээ. Христ яг тэр хургатай адил өөрийгөө хүмүүсийн гэм нүглийн төлөө өгсөн бөгөөд ингэснээр Түүнд итгэсэн хүн бүр гэм нүгэлгүйнүглийн уучлалыг хүлээн авах болно хэмээн заадаг.
=== Эхэн үеийн ХристИтгэлХрист Итгэл ===
ХристийнХристийг нас барсны дараа түүний дагалдагчшавь нар хүмүүст Түүнийтүүний сургаалыг үргэлжлүүлэн номлож, хүмүүст усан[[ариун баптисмугаал]] хүртээж, итгэхийг уриалж байлаа. Зарим Иудей хүмүүс тэднийг буруу номтон, гаж урсгал хэмээн Ромын Эзэнт гүрний шүүхэд гомдол гаргасан боловч Ромын шүүх Христэд итгэгчдийг Иудей шашны нэг урсгал гэж үзсэн байна. Ромын эзэн хаан Неро (МЭХристий тооллын 54-68 он) Христэд итгэгч хүмүүсийг хоморголон устгаж байсан ба МЭХТ 60 оноос эхлэн энэ явдал улам эрчимжсэн.
313 оноос эхлэн Ромын Эзэнт Гүрэн Христ Итгэлийг хууль ёсны байр сууртай бөгөөд ард түгээн дэлгэрүүлэхийг хүлээн зөвшөөрсөн. Ингэснээр Христ Итгэл хөгжиж эхэлсэн ба Есүсийн амилсан өдөр буюу [[Улаан Өндөгний баяр|Улаан Өндөгний баярыг]] тэмдэглэж эхлэсэн. Мөн түүнчлэн 12 сарын 25-нд [[Христийн мэндэлсний их баяр]]ыг дэлхий даяар амьдарч,буй Христэд итгэгч хүмүүс өргөн тэмдэглэж эхлэв.
1054 онд ХристИтгэлд тулгуурласан Католик шашнаас Үнэн Алдартны сүм тусгаарлаж, Зүүн Ром болон дорнын ард түмэнд Христ итгэлийг тунхаглан дэлгэрүүлэх, тэдний ёс заншилд ойр байдлаар сүмийн үйл ажиллагаа явуулж эхлэв. Зүүн Ром буюу Византыг залгамжлан слав гаралтай Киевийн Рус сүмийн гол төв болсноор орос болон бусад слав гаралтай ард түмэн Христ итгэлийг хүлээн авч өөрсдийн зан заншил, соёлын салшгүй нэг хэсэг болгон онцлог урсгал болгон хөгжүүлж иржээ. XVI зуунд Ромын Католик шашнаас шинэчлэгдсэн Протестант урсгал бий болж дотроо маш олон сектүүдэд хуваагдах болжээ. Католик шашин өөрөөсөө салбарлан гарсан бусад урсгалыг тооцохгүйгээр анх үүссэн цагаасаа дэлхийн хамгийн олон сүсэгтэнтэй Христ Итгэлийн сүм хэмээн тооцогдож байна.
313 оноос эхлэн Ромын Эзэнт Гүрэн ХристИтгэлийг хууль ёсны байр сууртай гэж хүлээн зөвшөөрсөн. Ингэснээр ХристИтгэл хөгжиж эхэлсэн ба Есүсийн амилсан өдрийг тэмдэглэх буюу [[Амилсан баяр|Амилсан баярыг]] тэмдэглэж эхлэсэн. Мөн түүнчлэн 12 сарын 25-нд Христийн төрсөн өдөр буюу "[[Христмас]]", монголчилбол "Мэндэлсэн баяр"-ыг (Заримдаа Зул Сар гэж орчуулдаг нь Буддын шашины Зулын хорин тавны өдрийн нэр бөгөөд энд дурдагдаж буй Христмас гэсэн нэр томьёонд тохирсон төдийлөн сайн орчуулга биш болно.) тэмдэглэж эхлэв.
1054 онд ХристИтгэлд хагарал гаран Католик ба Ортодокс буюу Үнэн Алдартан хэмээн салав. Католикыг мөн Ромын Католик гэдэг. МЭ 16-р зуунаас Европт эхэлсэн шашин, улс төрийн шинэтгэлийн үеээр Протесстант урсгал Католик урсгалаас гарсан бөгөөд өмнөхөөсөө илүү их тархсан.
=== Орчин үед ===
[[Файл:World Christian Population.png|thumb|Дэлхийн хүн ам ба ХристИтгэл]]
ХристИтгэлХрист Итгэл нь одоо2004 Католик, Ортодокс, Протестант гэсэн 3 том урсгалд түүхийн янз бүрийн явцад хуваагдсан. 2004оны ондстатистикаар 2 тэрбум гаруй итгэгчтэй болсон байна. Үүнээсодоо Католик 1,шашин 1 тэрбум 200 сая, Ортодокс 300 орчим сая, Протестант 31,7 сая итгэгчтэй байна. Жил дундажаар 1,25 хувийн өсөлттөй байдаг.
== ХристИтгэлт Ариун Хотууд ==
| 