Библийн монгол орчуулга: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Tags: Visual edit Mobile edit Mobile web edit
Мөр 1:
[[Христийн шашин|ХристИтгэл]] нь [[Зүүн Ассирийн чуулган|Зүүн Ассирийн чуулганы]] (Нестор итгэлчуулган) илгээлтээр Монгол нутагт МЭ 7-рVII зуунаас Торгоны замаар дамжин дэлгэрч эхэлсэн. Чухамхүү энэ үеэс Ариун Библийг орчуулах ажил эхэлсэн бизгэх ээтаамаглал бий. Харин бидний үед баримт нотолгоотойгоор хадгалагдаж үлдсэн Ариун Библийн монгол орчуулгын түүх 1305 оноос эхлэлтэй бөгөөд өдгөө хүртэл үргэлжилсээр байна.
 
== Монголын Эзэнт Гүрний үеийн анхны орчуулга ==
[[Монголын Эзэнт гүрэн|Монголын Эзэнт Гүрний]] үед [[Европ тивийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээн|Европ тивээс]] олон зуун элч, санваартансанваартнууд ирсэн бөгөөд түүний нэг нь 1294-1305 оны үед Ханбалигт амьдарч байсан [[Католик]] урсгалыншашны [[ФранцисканФранцискийн бүлэглэлбүлгэм|ФранцисканФранцискийн бүлэглэлийнбүлгэмийн]] санваартан, Эцэг [[Монте Корвино]] болно. Тэрээр 1305 онд [[Пап|Ромын Папад]] илгээсэн захидалдаа "''...монгол хэлний хувьд ярианы болон бичгийн чадвар маань хангалттай түвшинд хүрсэн бөгөөд одоогийн байдлаар би [[Шинэ Гэрээ|Шинэ Гэрээг]] бүхэлд нь, мөн [[Дуулал ном|Дуулал номыг]] тэдний албан ёсны хэл болох Монгол-Татар хэл рүү орчуулж, [[Монгол бичиг|монгол бичгээр]] хичээнгүйлэн буулгав.''" хэмээн дурдсан байдаг. 
 
Энэхүү сурвалж өдгөөгөөс 700-иад жилийн өмнөх Ариун Библийн монгол орчуулгын нотлох баримт болно.  
 
== Ойрхи үеийн орчуулгууд ==
Мөр 23:
 
=== 1990 оноос хойших орчуулгууд ===
Ардчилал, өөрчлөлт шинэчлэлтийн үед ХристИтгэл монголд дахин нэвтрэхэд Монголмонгол Ариун Библи ч цуг орж ирсэн юм. Үүний хамгийн сонгодог нь Жон Гиббенсийн Шинэ Гэрээний орчуулга болно. Монголын Христэд итгэгчдийн дунд "Нартай Шинэ Гэрээ" гэдгээрээ танил болсон уг орчуулга нь 1971-1990 оны үед орчуулагдаж 1990 онд ХонКонгдХонгконгт хэвлэгдсэн юм. Энгийн өгүүлбэрээр орчуулсан Библи учраас уншихад ойлгомжтой боловч хэт тайлбарласан тул мөргөл, хүндэтгэлийн үеэр хэрэглэх нь зохимжгүй байсан аж.  
 
Үүний дараа Япон улсын Христэд итгэгч Акихидэ Китамүра нь 1998 онд Шинэ Гэрээг орчуулан Япон улсад хэвлүүлсэн бөгөөд өдгөө хэрэглэгдэж байгаа орчуулга болно.
Мөр 29:
Харин Монголын Христэд итгэгчдын дунд түгээмэл хэрэглэдэг Библийн орчуулга нь 1993 оноос одоог хүртэл хянан засварлагдан орчуулагдаж байгаа [[Монголын Библийн Орчуулгын Хороо]], Ариун Бичээс Библийн Нийгэмлэгээс гаргасан АББН 2004 гэдэг орчуулга болно. Шинэ Гэрээ болон Хуучин гэрээг бүхэлд нь орчуулсан уг орчуулга нь Библийн англи орчуулгаас орчуулсан бөгөөд өдгөө хүртэл хүртээмжтэйгээр хэрэглэгдэж байна.
 
Монголын Библийн Нийгэмлэгээс Монголын олон арвинарван итгэгчид зориулан орчуулсан нэгэн орчуулга 2015 онд хэвлэгдсэн нь шинэчилсэн, бүрэн орчуулгатай "Нартайнартай" Библи билээ. Уг орчуулга нь дээр дурдсан Жон Гиббенсээр удирдуулсан орчуулгын хамт олны ачаар 1971 оноос 2015 оныг хүртэл хийгдсэн нөр их хөдөлмөрийн үр дүн билээ. Уг орчуулгын давуу тал нь Гереггрек, Араамарамай, Еврейеврей хэл дээрх библийн тескттэй уялдуулан орчуулсан нь бусад Библийн орчуулгуудаас шинэлэг болсон юмаж.
 
==== Монгол угсааны бусад улсад ====
[[ОХУ]]-н [[Бүгд Найрамдах Буриад Улсын төрийн дуулал|Бүгд Найрамдах Буриад улсад]] [[Библийн Орчуулгын Институт|Библийн Орчуулгын Институтээс]] (Institute of Bible Translation, IBT) эрхлэн гаргасан IBT 2010 Бурят хэмээх орчуулга байдаг боловч нутгийн буриадууд Буриад-Монгол хэлээ төдийлэн сайн мэдэхгүй байгаагаас үүдэн уг Библи олонд түгээмэл хэрэглэгдэхгүй байна. Мөн орчуулсан нэр томьёо нь хэтэрхий шашинлаг байгаагаас харгалзан нийтийн хүртээл болоход хүндрэлтэй байна. Харин [[Бүгд Найрамдах Халимаг Улс|Бүгд Найрамдах Халимаг улсад]] мөн Библийн Орчуулгын Институтээс орчуулсан IBT 2002 Калмык хэмээх Библийн орчуулга бий. Хэрэглээний хувьд тодорхой мэдээлэл байхгүй болно.
 
БНХАУ-н [[Өвөрмонгол|ӨвөрМонголын Өөртөө Засах Оронд]] Библийн гурван салангид орчуулга нэгэн зэрэг хэрэглэгдэж байгаа бөгөөд эдгээр нь Ариун ном, Ивээлт ном, Шинэ Гэрээ гэсэн орчуулгууд болно. Мөн өвөрлөгч монголчууд маань АББН 2004 орчуулга, хятад орчуулгуудыг зэрэгцүүлэн хэрэглэж байна.
 
=== Стандарт Монгол Библи орчуулга ===
Монголын Библийн Орчуулгын Хорооноос 2014-2023 оны хооронд хийх хамгийн том орчуулга нь Стандарт Монгол Библи хэмээх орчуулга болно. Энэ нь Библийн эх хэлнээс ОЦМХорчин рүүцагийн орчуулжмонгол байгаахэл анхнырүү орчуулгаорчуулагдаж байгаа гэдгээрээ онцлогтой. Хуучин гэрээг бичсэн эх хэл болох [[Еврей хэл|Еврей]], [[Арамей хэл|Араамарамей]] хэлнээс, Шинэ Гэрээг [[Грек хэл|Гереггрек хэлнээс]] орчуулж байгаа юм.
 
== Библийн монгол орчуулгуудын харьцуулалт ==