Даяарчлал: Засвар хоорондын ялгаа

 

== '''Даяарчлалын түүх''' ==

:Дараагийн үе бол эртний даяарчлалын үе юм. Далайн эрэгийн Европийн хаант улсууд сэргэж эхэлсэн нь онцгой юм. Эхлээд [[Португал|Португаль]] ба Испани эзэнт гүрэн дараа нь [[Голланд]] ба [[Их_Британи|Британий эзэнт гүрэн]] 17-р зуунд даяарчлал нь түүнчлэн бизнесийн эсрэг болж ирсэн. Британийн зүүн Энэтхэгийн гэх мэт компаниуд байгуулагдсан (1600 онд) ихэвчлэн олон үндэстний нэгдэлээр илэрч байсан. 1602 онд Голландын зүүн Энэтхэгийн компани байгуулагдсан.

 

::[http://en.wikipedia.org/wiki/Age_of_Discovery Газар зүйн их нээлт]ийн үед даяарчлалд шинэ өөрчлөлт авчирсан. Анхан үедээ Еврази ба Африк нь материал ба биологийн солилцоо хийдэг тогтсон соёлтой байсан. 15-р зууны сүүлчээр Португалийн хаант улс Кастилийн хаант улс нь анх судалгааны экспидицийг Африк болон [[Америк]]руу илгээжээ. Америкийг [[Христофер_Колумб|Кристофер Колумб]] 1492 онд нээсэн. Европчууд Америкыг колончлон үргэлжилсэн ба маш том өргөн арилжаа наймааг ургамал, амьтад, хоол хүнс, боолоор хийдэг байсан нь зүүн болон барууны соёлыг илтгэж байна. 16-р зуун Европийн далайчид Америкаас шинэ үр тариаг зөөдөг байсан нь дэлхийн хүн амыг өсөхөд чухал нөлөөлсөн.

::19-р зуунд Их Британи маш хүчтэй эдийн засагтай болсон, Яагаад гэвэл үйлдвэрлэлийн технологи болон дэлхийн харилцаа холбооны усан онгоц болон галт тэрэг зэрэг хөгжисөн. 19-р зуунд даяарчлалын эрэн үе орчин үеийн хэлбэртэй болж эхэлсэн. Хүн амын өсөлт нь өргөн хэрэгцээний бүтээгдэхүүнийг ихээр шаардах болсоноор үйлдвэрүүд хямдхан гэрийн хэрэгцээний бүтээгдэхүүнийг хямдаар хийх болсон нь эдийн засгийн хуваарилалт юм. Даяарчлалын үед 19-р зууны шууд түрэмгийллийн үеийг бий болгосон. [[Иргэний_дайн|Иргэний (1-2)-р дайн]]ы дараа Британи Энэтхэгийг байлдан дагуулж энэ нутгийн олон тооны хүн ам Европийн экспортийн барааны хэрэглэгч болсон. Энэ үед Африкийн Сахар бол Номхон далайн арлуудыг дэлхийн тогтолцоонд нэгтгэж чадаагүй байлаа. Үүний дараагаар дэлхийн шинэ хэсэг болох [[Африк]]ийн [[Сахарын_цөл|Сахар]] зэргийг нээж байлдан дагуулж байлаа, Европчууд байгалийн баялагийг гарц буюу бүтээмж болгож байсан ба резин, [http://Алмааз алмааз] ба нүүрс зэргээр түлшний худалдаагаар Европийн улсуудад хөрөнгө оруулж тэдний колон улс болон [[Америкийн_Нэгдсэн_Улс|Нэгдсэн Улс]]ад(United States) туслалцаа үзүүлж байв. Дэлхийн 1-p дайны үед буюу 20-р зууны эхээр орчин үеийн даяарчлал нурж эхэлсэн , гэвч [[Дэлхийн_хоёрдугаар_дайн|дэлхийн 2-р дайн]]ы дараа буцаж сэргэсэн байна. Энэ сэргэлт нь улс төрчдийн төлөвлөгөөний үр дүнд худалдаа наймааны хил хязгаарт төвөг учруулсан. Тэдний ажил Bretton Woods conference-г тэргүүлэх зорилготой байсан, санал нэгтэйгээр улс төрийг тэргүүлэх олон улсын худалдаа ба санхүүгийн тогтолцоог буулгах ба хэдэн, олон улсын инстут байгуулж даяарчлалын үйл явцыг хянах байлаа. Барууны соёлын экспортын бараанууд нь шинэ төрлийн төхөөрөмжүүд болох : кино, зурагт,радио ба хөгжим олон улсын тээвэрлэлт ба цахилгаан холбооны хөгжил дээшилж орчин цагийн даяарчлалд багтаж байлаа. Энэ институт нь олон улсын Банкны хөгжил ба өөрчлөлтийг багтаадаг ба олон улсын мөнгөн байгууллагыг багтаадаг. Даяарчлал нь технологийн хөгжилөөр хувьсан өөрчлөгддөг. Дэлхийн 2-р дайнаас хойш олон улсын худалдаа наймаанд саад болж санал нэгтээгээр олон улсын Гаалийн татвар ба Худалдааны Ерөнхий Тохиролцооны залгамжлагч нь Дэлхийн худалдааны байгууллага. Дэлхийн экспорт 1970 онд 8.5% , 2001 онд 16.2% болж өссөн юм. 1990-оноос харилцаа холбооны үнэ нь өссөн, компьютерт өөрчлөлт орж бага цалинтай ажилын байрны хэлбэрүүд ихээр гарсан. Энэ нь нягтлан бодох бүртгэл, программын хөгжил бас инженерийн загварчлал зэргийг багтаана. 2000 оны сүүлээр дэлхийн үйлдвэрлэл маш муудсан. Зарим судалгаа шинжилгээнд дэлхий дахин даяарчлалруу явж байна гэж үзэж байна, энэ нь эдийн засгийн нэмэлт өсөлттэй холбоотой. Хятад дэлхийн хамгийн том экспортлогч болох нь гарцаагүй.'''