Шураг: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 6:
Модны болон металлын шургийн аль аль нь ихэнхдээ металлаар (ихэнх тохиолдолд металл, гууль эсвэл зарим нэг тохиолдолд зэс) хийгдсэн байх ба хааяа хуванцараар ч хийдэг.
==Түүх==
[[Зураг:Inbus-Schraube.jpg|thumb|
Хамгийн эртний шураг хэлбэртэй техникийн дүрслэлд [[Архимед#Архимедийн шураг|Архимедийн шураг]] орох ба энэ нь шингэнийг зөөx буюу тээвэрлэх насосны үүрэгтэй байсан.
==Шурган холбоосны механик==
Шурагны эрээсийг геометрийн хувьд ороосон [[ивээс]] гэж тодорхойлж болно.<ref>R. O. Pohl: ''„Einführung In die Physik“, Bd 1: Mechanik, Akustik und Wärmelehre'', Springer 2009, ISBN 978-3-540-76337-6</ref> Ачааллын улмаас шураг өөрөө эргэн тайлагдах буюу ивээс нь ивээсийн талбайгаараа гулган тайлагдахад үрэлт саад болж байдаг. Гэсэн ч чичиргээ болон доргилтын нөлөөнөөс шалтгаалан өөрөө тайлагдах тохиолдол гарах учир түүнээс хамгаалан ихэнхдээ [[Холбох техник#Хэлбэрт холбоос|хэлбэрт түгжээ]] бүхий [[шурагны хамгаалалт]] хийж өгөх шаардлагатай байдаг.
Шурган холболтыг чангалан боох үед бий болох аксиал хүч нь бэлдэц болон шурагны эрээсгүй хэсэгт бага зэрэг уян налархай байдлаар нөлөөлнө. Ингэж чангалахад шурагны толгойн хэсгийг эрээсгүй хэсэг нь сунадаг бол бэлдэц өөрөө шахагдана. Ингэж уярсан шурган холбоос нь яг л хатуу пүрштэй адил [[Холбох техник#Хүчний холбоос (Үрэлтийн хүчээр)|хүчний холбоосын]] нөлөө үзүүлэх учир өөрөө эргэxээс хамгаалдаг. Харин энэ уяралт нь пластикийн хэлбэржилт буюу деформацид пүрштэй адил үйлчлэх нөлөө нь орвол байхгүй болно гэсэн үг. Модон шураг нь чангалалтанд тэсвэр муутай учир деформацид орох нь элбэг. Энэ зарчмаар байнгын найдвартай холболтонд ашигладаг маш зөөлөн [[сунадаг шураг|сунах шурган]] холбоос байх бөгөөд үүний жишээнд [[дотоод шаталтын хөдөлгүүр]]т цилиндрийн толгой моторын блоктой холбон боодог шурган холбоосыг нэрлэж болно. Энэ төрлийн шурагны эрээсгүй голыг онцгойлон урт хийдэг нь түүний пүрштэй адилхан нөлөөлөх нөлөөг их байлгах зорилготой юм. Сунах шурган холбоос нь хэт уяралт өгөх нь бага байхаас гадна хэвэн чангалсан хүчнээс их хэмжээгээр хэтрэхэд дааx чадвартай байдаг. Ингэж үечилсэн байдлаар шурганд нөлөөлөх хүчний өөрчлөлт нь тухайн тооцоолсон хязгаарт байгаа үед сунгалтын хязгаараас хэтрэх болон шурган холболтонд ч сөрөг нөлөөгүй. Сунадаг шурагт өөрөө тайлагдахаас хамгаалсан нэмэлт хамгаалалтгүй ашигласан ч болно.
Шурагны эрээсгүй голд шурагны толгойн доод талын цагирагийн талбайгаар болон эрээсээр нэвтрэх хүч нь түүнийг ихэвчлэн [[Механик хүчдэл|сунгах ачааллаар]] ачаална. Эрээс болон толгойн доод хэсгээр сул эргэлтийн эсрэг чангалсан чангалалтын үрэлтийн эсэргүүцлээс хамааралтайгаар [[мушгилт (механик)|мушгилт]]аар ачаалагдана. Хэрэв хоёр боогдсон эд анги нь хөндлөн чиглэлд хөдөлгөөнтэй бол [[Огтлолт (механик)|огтлох ачаалалд]], хэрэв шурагны толгойн доод талбай (эсвэл эрэг) нь эрээсгүй голтой тэгш өнцөг үүсгээгүй тохиолдолд [[Нугаралт (механик)|нугараx ачаалалд]] орно. Эрээс нь гадаргуунд [[ховилын үйлчлэл|ховил]] болж өгдөг учраас тэгшхэн гадаргуу бүхий [[боолт]]ыг харьцуулахад сунгалт, огтлолт, мушгилтын ачаалал багатай байдаг.
==Үйлдвэрлэлт==
| |||