Хятад хэл: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
хайр |
No edit summary |
||
Мөр 57:
|notice=IPA
}}
'''Хятад хэл''' (хятадаар 汉语/漢語 ''Hànyǔ''; 华语/華語 ''Huáyǔ''; 中文 ''Zhōngwén'') нь нэг талаас үзвэл [[хэл|нэгэн хэл]], нөгөө талаас үзвэл харилцан адилгүй хувиар [[хэлнүүд хоорондоо ойлголцох байдал|хоорондоо ойлголцдог]] [[хэлний олон янз хэлбэр|хэдэн янз]] хэлийг багтаасан [[хэлний бүлэг]] юм.<ref>* David Crystal, ''The Cambridge Encyclopedia of Language'' (Cambridge: Cambridge University Press, 1987) , p. 312. "The mutual unintelligibility of the varieties is the main ground for referring to them as separate languages."
* Charles N. Li, Sandra A. Thompson. ''Mandarin Chinese: A Functional Reference Grammar'' (1989), p 2. "The Chinese language family is genetically classified as an independent branch of the Sino-Tibetan language family."
* Jerry Norman. ''Chinese'' (1988), p.1. "The modern Chinese dialects are really more like a family of language."
* John DeFrancis. ''The Chinese Language: Fact and Fantasy'' (1984), p.56. "To call Chinese a single language composed of dialects with varying degrees of difference is to mislead by minimizing disparities that according to Chao are as great as those between English and Dutch. To call Chinese a family of languages is to suggest extralinguistic differences that in fact do not exist and to overlook the unique linguistic situation that exists in China."</ref>
Хэлний ангиллаар ямартаа ч [[Хятад-Төвөд хэлний язгуур]]ын нэг салаа нь болно. Төрөлх хэлт хүмүүс үндсэндээ [[Хятад]]ад (өнөөгийн [[БНХАУ]], [[Тайвань]]) суурьшсан байдаг. Үндэстэн улсаа байгуулсан [[Хятадууд]] ялгагдах хэл яриагаа «[[аялгуу (хэл)|аялгуу]]» гэж үздэг. Харин бусад хэл шинжээч, [[хятад судлаач]] нар "Хятад хэлний бүлэг" гээд хэд хэдэн «[[хэл]]» болгон ангилжээ.<ref name=Mair>{{cite journal|url=http://sino-platonic.org/complete/spp029_chinese_dialect.pdf|journal=Sino-Platonic Papers|last=Mair|first=Victor H.|authorlink=Victor H. Mair|title=What Is a Chinese "Dialect/Topolect"? Reflections on Some Key Sino-English Linguistic Terms|year=1991|format=PDF}}</ref>
Дээрх ялгаатай хэсгүүдийг нутаг орны байршлаар [[Умард Хятад хэл|Умард]] (өөрөөр Мандарин гэнэ, 850 сая орчим хэлэлцэгчтэй), [[Ву хэл|Ву]] (90 сая), [[Юэ Хятад хэл|Юэ]] (өөрөөр Кантон, 70 сая), [[Мин Хятад хэл|Мин]] (50 сая), [[Шиан Хятад хэл|Шиан]] (36 сая) зэрэг 7-13 бүлэгт багцладаг.
Үүнээс [[Умард Хятад хэл|Умард Хятад]] хэл/аялгуунуудын доторх [[Бээжин нутгийн аялгуу]]нд тохируулсан [[Баримжаа хятад хэл]] (''Pu tong hua''/''普通话'') нь [[Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс]] (БНХАУ) болон [[Бүгд Найрамдах Хятад Улс]] (ө.х [[Тайвань]]) хоёрт төрийн цор ганц, [[Сингапур]] улсад албан ёсны 4 хэлний нэг болж хуульчлагдан батлагджээ. Мөн [[Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага|НҮБ]]-ийн албан ёсны 6 хэлийн нэг болдог.
Бичгийн систем нь [[хятад үсэг]] буюу ханз бөгөөд муж, тойрогоосоо хамаарч уламжлалт эсвэл хялбаршуулсан ханз хэрэглэдэг. [[Галиг үсэг|Галиг үсгийн]] хувьд латин цагаан толгойн дээр тулгуурласан Пинь-Инь хэрэглэнэ. Юүе хэлэнд мөн адил латин цагаан толгойнд тулгуурласан Жьюп-Пинь зэргийг ашигладаг. Эртний галиг үсэг болох жүинь нь толь бичгийн хэмжээнд хэрэглэдэг.
== Эшлэл ==
{{reflist}}толоүиүлилилиүлириол
[[Ангилал:Хэл судлал]]
| |||