Буман хаан: Засвар хоорондын ялгаа

'''Буман хаан''' нь (Эртний Түрэг: Old Turkic letter N1.svgOld Turkic letter G1.svgOld Turkic letter Q.svg Old Turkic letter N1.svgOld Turkic letter M.svgOld Turkic letter O.svgOld Turkic letter B1.svg, Bumïn qaγan, Chinese[[Хятад хэл|Хятад]]: 伊利可汗, Pinyin'''Пиньинь''': yīlì kěhàn, Wade–Giles'''Вадэ-Гилэс''': i-li k'o-han, Illig khan) (?-552 он) эртний [[Түрэг|Түрэгийн]] Ашина овгийн Туву ноёны хүү ба 551 онд [[Түрэг улс|Хөхтүрэгийн хаант улсыг]] байгуулсан. Тэрээр эхэндээ Нирун улсын албат боол нь байснаа хожим нь Тоба[[Баруун Вэй|Баруун Вэй улстай]] харилцаа тогтоож, [[Нирун улс|Нирун улсаа]] хоёр талаас нь довтолж мөхөөсөн. Түүинйг заримдаазарим сурвалж бичигт '''Түмэн хаан''' гэж бичсэн байдаг.

<br>Анх 545 онд баруун[[Баруун Вэй|'''Баруун Вэй''']] улсын хаан [[Ювэнь Тай]] түүнд элч илгээжээ. Харин 546 онд Буман хаан баруун Вэй улсад элч илгээж, харилцаа үүсгэсэн байдаг. Тэрээр хэдэн жилийн дотор Вэй улсын тусламжтайгаар Тиэлэ[[Тэлэ овог|Тэлэ овгийг]] өөрийн мэдэлд оруулаад өөрийн эзэн Нирун улсын [[Амгай хаан|Амгай хаанд]] элч илгээж, өөрийнх нь охиноо сүйлж өгөхийг гуйжээ. Харин Амгай хаан хариуд нь, ''"Чи бол миний харц боол билээ. Гэтэл надад яаж ийм үг хэлэв?"'' хэмээжээ. Энэ явдлаар шалтаг болгож Нирун улстай харилцаагаа таслаад, бие даах бодлого баримталсан. 551 онд баруун Вэй улсын Ювэнь Тай хааны охин [[Чанлэ гүнж|Чанлэ гүнжтэй]] гэрлээд, Вэй улстай худ ургийн холбоо тогтоожээ. 552 онд Нируны Амгай хааны цэргийг бут цохьсон. Энэ явдлын дараахан нас барсан.</br> Харин түүний дүү [[Истеми тардуш|Истеми]] нь баруун тийш [[Сасанидын улс|Перс]], [[Византи]] хүртлэх газрыг эзэлжээ. Улмаар түүнийг хөвүүн [[Иссик хаан]], хаан ширээг нь залгамжилжээ.

* Эцэг: '''Ашина Туву'''

* Эх: ?

* Дүү: [[Истеми тардуш|Ашина Истеми]]

* Хатад: [[Баруун Вэй|Баруун Вэй улсын]] '''Чанлэ гүнж'''

* Хөвгүүн: '''[[Иссик хаан]]'''