|
ХристИтгэлийн урсгал бүр өөр өөр сургаал онолтой боловч дараах үндсэн сургаалуудад итгэдэг. Энэ нь:
=== Теологийн сургаал ===
* '''Ганц БурхантБүтээгч Эзэнт үзэл буюу [[Монотеизм]]''': Сансар огторгуй, орчлон ертөнц дээр хамгаас дээр оршигч Ганц БурханБүтээгч Тэнгэр байдаг гэж үздэг. Тэр өнгөрсөнд ч, одоо ч, ирээдүйд ч үүрд мөнх байна гэх ба Ёхова, Яавэ зэргээр нэрлэдэг. Монголын Христэд итгэгчид "БурханЭзэн", "Мөнхийн Эзэн", "Ертөнцийн Эзэн", "Бүтээгч Эзэн Бурхан", "Хүчит Нэгэн", "Түмэн Цэргийн Эзэн", "Тэнгэрбурхан (Католик сүмийн хэллэг)тэнгэр" гэх мэтээр монгол хэлнээ орчуулан нэрлэсээр байна.
* '''[[Ариун Гурвал]]''': Нэг БурханБүтээгч Эзэн боловч 3 бодьгалиас бүрдэх бөгөөд энэ нь Эцэг, Хүү, Ариун Сүнс болно. Эцэг Бурханэзэн бол дээр дурдсан Ертөнцийн Эзэн, Хүү нь Есүс Христ, Ариун Сүнс нь БурханыБүтээгч эзний туйлын Ариун Сүнслэг Биет (Spirit). 3 бодьгал нь үргэлж цугтаа, бие биенээсээ тусад оршиж чадахгүй. Бие биетэйгээ нэг байснаар цорын ганц БурханыгБүтээгч эзнийг бий болгодог. Эцэг нь БурханБүтээгч Эзэн, Хүү нь БурханБүтээгч Эзэн, Ариун сүнс нь БурханБүтээгч Эзэн гэх боловч эдгээр нь цугтаа байснаар ганц л БурханыгБүтээгч эзнийг бий болгодог. Аль алингүйгээр оршихгүй. Хэдий 3 БурханБүтээгч эзэн мэт ойлгогдох боловч нэгдэлээр оршигч ганц БурханЕртөнцийн Эзэн гэж үздэг.
* '''Бүтээл''': БурханЕртөнцийн эзэн орчлон ертөнц, түмэн амьд биес болон Өөрийн дүр төрхийн дагуу эрэгтэй, эмэгтэй хүнийг бүтээсэн ба тэднийг [[Адам]], [[Ева]] гэдэг байсан.
* '''Шийтгэл ба [[Үхэл]]''': ХристИтгэлд "Шийтгэл" гэх үг нь угтаа бол "Гэм нүгэлд автсан зүрх" гэх ба анхны хүмүүс болох Адам, Ева 2 гэм үйлдсэнээр үхэл хүн төрөлхтөнд ирсэн. Үүнээс хойш төрсөн бүх хүн гэмт мөн чанартай төрдөг болсон бөгөөд зайлшгүй гэм үйлддэг болсон.Ертөнцийн БурханЭзэн хүн төрөлхтнийг аврах шаардлага гарсан бөгөөд ингэхгүй бол хүн үүрдийн шийтгэл болох үхэлд унах байсан.
* '''Христийн аврал''': Есүс Христ бол БурханыЕртөнцийн Эзний Хүү, тэр бол БурханЕртөнцийн Эзэн. Есүс энэ дэлхийг аврахаар, БурханыЕртөнцийн эзний энэрэл, нигүүлслийг өгхөөр ирсэн. 30 насандаа үйлчлэлээ эхэлж, загалмайд цовдлогдож нас барсан бөгөөд ингэснээр БурханЕртөнцийн Эзэн хүн төрөлхтнийг зольж аварсан. Өөрөөр хэлбэл Христ хүмүүсийн өмнөөс гэм нүглийг нь үүрэн үхлийг зайлуулсан. Тэр 3 өдрийн дараа дахин амь орсон. Үүний дараа дагалдагч нартайгаа уулзаад тэнгэр лүү одсон юм. Христ хүмүүсийн төлөө ирж, загалмайд хүмүүсийн гэм нүглийг төлөө цовдлогдон нас бараад 3 өдрийн дараа амь орж, тэнгэр лүү одсон ба Тэрээр одоо ч амьд гэдэгт итгэдэг хүн нь аврагдаж мөнх амьтай болсон гэж Библи заадаг. Тэр одоо ч ажиллаж байгаа бөгөөд дахин ирж, дэлхийг яллан (Христэд итгэдэггүй хүмүүсийг), өөрт нь итгэдэг хүмүүстэй [[Диваажин|шинэ тэнгэр, шинэ газарт]] үүрд мөнх амьдарна гэдэг байна.
* '''Шинэ бие ба Мөнхийн амь''': Христ дахин ирээд, бүх хүмүүсийг үйлсээр нь шүүн, итгэдэг зөвт хүмүүс нь шийтгэлгүй өнгөрч мөнх амьтай болох бөгөөд БурхантайЕртөнцийн Эзэнтэй хамт үүрд мөнх хамт оршино. Харин итгэдэггүй хүмүүс нь мөн үйлдэж байсан үйлсээрээ шүүгдэж зохих шийтгэлээ авна. Үүнийг Библид Мөнхийн гал, Хүхэрт нуур гэдэг.
[[Файл:Christian cross.svg|thumb|right|200px|ХристИтгэлийн гол бэлэг тэмдэг болох Загалмай]]
== ХристИтгэл-Түүх ==
ХристИтгэл нь 1-р зуунд үүссэн бөгөөд [[Ромын эзэнт гүрэн|Ромын Эзэнт Гүрний]] Иуда мужад Иудей хүмүүсийн дунд бий болсон. Үүний дараагаар Бага Ази болон [[Египет|Египетээр]] дамжин [[Грек]], [[Итали|Италид]] тархсан. 392 онд Ромын Эзэн Гүрний хаан I Теодосис хаан 2 сарын 27-ний өдөр зарлиг буулган Ромын Эзэнт Гүрний Төрийн Шашин болгосон. 1054 онд ХристИтгэлтХрист Итгэлт хагарал гаран зүүн (Ортодокс), баруун (Католик) болон салсан. Энэ хагарал одоо ч гэсэн үргэлжилсээр байгаа. 16 зууны үеэс эхлэн Католик урсгалаас Протестант урсгал салсан бөгөөд энэ үеээс эхлэн маш олон жижиг урсгалууд бий болсон.
=== Эхлэл ===
Шинэ Гэрээний хэллэгээр, Иудей хүн Есүс 30 гаруй настай байхдаа (МЭ 1-р зууны 30-аад оны үе) эхлэн үйлчлэлээ эхлэн, сургаалаа номлож эхэлсэн. Тэрээр мөнх амь, Бурханд итгэх итгэл болон зөвт, гэм зэмгүй амьдралын талаар заадаг байсан. Есүс өвчтэй хүмүүсийг эдгээн, хүмүүст усан баталгаа хийж өгдөг байсан бөгөөд хүмүүсийн гэм нүглийн төлөө загалмайд цовдлогдон нас барсан. Гэм нүглийн төлөөс нь цус бөгөөд Еврейчүүд гэм нүглээ далдлахын тулд хургаар Бурханд өргөл өргөдөг байсан. Ингэсээр уучлал ирдэг байлаа. Христ яг тэр хургатай адил өөрийгөө хүмүүсийн гэм нүглийн төлөө өгсөн бөгөөд ингэснээр Түүнд итгэсэн хүн бүр гэм нүгэлгүй болно хэмээн заадаг.
| 