Туркменистан: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
түүхэн товч мэдээлэл |
||
Мөр 65:
|тэмдэглэл =
}}
'''Туркменстан''' нь Төв азийн улс бөгөөд баруун хойд хэсгээрээ [[Хасаг улс|Казакстан]], хойд болон зүүн хэсгээрээ [[Узбек улс|Узбекстан]], зүүн өмнөд хэсгээрээ [[Афганистан]], өмнөд болон баруун өмнөд хэсгээрээ [[Иран улс|Иран]] улстай болон баруун талаараа Каспийн тэнгистэй тус тус хиллэдэг.
Газар нутгийн хэмжээгээр Дэлхийд 53 дугаар
Туркменстан нь олон зуун жилийн турш соёл иргэншлүүдийн уулзвар болж байсан. Дундад зууны үед [[Мерв]] хот нь 15-р зууны дунд хүртэл Хятадын худалдаа арилжааны цуваа явдаг байсан [[Торгоны зам]]<nowiki/>ын чухал зогсоол бөгөөд Исламын ертөнцийн агуу хотуудын нэг байсан. 1881 онд [[Оросын эзэнт гүрэн|Оросын эзэнт]] гүрний хавсарга улс болсон. Туркменстан нь Төв Ази дахь Болшевикийн эсрэг хөдөлгөөн өрнүүлж байсан боловч 1924 онд ЗХУ-ын бүрэлдэхүүн Бүгд найрамдах улс болж, 1991 онд [[Зөвлөлт Холбоот Улс|ЗХУ]] задарч тусгаар тогнтолоо зарлах хүртэл [[Зөвлөлт Социалист Бүгд Найрамдах Туркмен]] (Туркмен ССР) улс хэмээн нэрлэгдэж байсан.
Туркменстан улс нь дэлхийд байгалийн хийн нөөцөөрөө 4-т ордог. Газар нутгийх нь ихэнх хэсэг буюу 70 орчим хувийг [[Каракумын]] цөл эзэлдэг. 1993 оноос хойш иргэд нь төрөөс үнэгүй цахилгаан, ус болон газын хийгээр хангадаг.
Туркменстан улсын анхны ерөнхийлөгч [[Сапармурат Нивазов]] 2006 онд нас барах хүртлээ тус улсыг захирч байсан. 2007 онд [[Гурбангули Бердимухамедов]] ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон. [[Хүний эрхийн манах]] (Human Rights Watch ) байгууллага “''Туркменстан улс нь дэлхийн хамгийн дарангуйлсан дэглэмтэй улсуудыг нэг нь. Энэ улсад бие даасан хяналт бараг хаалттай, хэвлэл мэдээлэл болон шашны эрх чөлөө чанга хяналттай, хүний эрхийг хамгаалагчид болон бусад сайн дурын идэвхтнүүдийн засгийн газраас хяналт тавьж, аюул заналхийлэл учруулж байдаг'' ” гэж дүгнэлт гаргасан.
Ерөнхийлөгч [[Бердимухамедов]] нэг хүнийг тахин шүтэх дэмждэг, түүний хамаатан садан болон хамтрагчидаа хязгааргүй эрх мэдэл эдлүүлдэг ба нийгмийн амьдралын бүхийл асуудлыг бүхэлд нь хянаж байдаг.
5.2 сая иргэний 90 хувь [[ислам]] шашинтан, 78 хувь [[туркмен үндэстэн]] байдаг. Нийслэл [[Ашхабад]] 900 мянган хүнтэй.
|