Түрэг: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
найруулгын алдаа, давхардсан мэдээллийг засав. эргэлзээтэй мэдээллийг хаслаа
No edit summary
Мөр 2:
|group =[[Зураг:Түр-уг мб.png]]<br>Түрэг угсаатан
|image = [[Зураг:Map-TurkicLanguages.png|320px]]
|caption = төвлөрсөнтүрэгүүд олноор суурьшсан нутаг
|population = [[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг хэлтний]] тоо 150-200 сая<ref>Brigitte Moser, Michael Wilhelm Weithmann, Landeskunde Türkei: Geschichte, Gesellschaft und Kultur, Buske Publishing, 2008, p.173</ref><ref>Deutsches Orient-Institut, Orient, Vol. 41, Alfred Röper Publushing, 2000, p.611</ref>
|region1 = {{flagicon|Turkey}} [[Турк улс|Турк]]
Мөр 47:
|pop21 = 158,300
}}
[[Зураг:PanTurkishRally.JPG|thumb|300px|2009 онд Стамбулд болсон Нармай Түрэгийнтүрэгийн цуглаан]]
'''Түрэг угсаатан''' нь [[Алтай хэлний язгуур|Алтай язгуурын]] [[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг хэлний бүлгийн]] хэлтэй [[ард түмэн]] 160-170 сая хүнтэй [[угсаатан]] юм. Тэд [[Азербайжан улс|Азербайжан]], [[Турк улс|Турк]], [[Туркмен улс|Туркмен]], [[Узбек улс|Узбек]], [[Хасаг улс|Хасаг]], [[Хиргис улс|Хиргис]] зургаан улсын үндсэн хүн амыг бүрдүүлдэг. Мөн [[Орос улс|Орос]], [[Хятад улс|Хятад]], [[Иран улс|Иран]], [[Афган улс|Афган]], [[Тажик улс|Тажик]], [[Ирак улс|Ирак]], [[Америкийн Нэгдсэн Улс|АНУ]] гэх мэт бусад улс оронд тархан суурьшжээ.
 
==Нэр==
Монгол бичгийн ''түрүг'' (кирилл монголд '''Түрэг'''), Түрэг бичгийн ''türük'' хоёр нэг үг. Угаасаа түрэг үгийн адгийн ''қ (к) '' [[Монгол хэлний бүлэг|монголд]] ''г'', монгол үгийн адгийн ''г'' [[Түрэг хэлний бүлэг|түрэгт]] ''қ (к) '' гэж тогтсон үг маш олон. Олон тоонд ''түргүд'' буюу '''Түргүүд''' (оноосон нэрийн дүрмээр '''''Түрэгүүд''''' гэх нь бий) гэж бичнэ. Хамгийн эртний үед холбогдох, [[Монгол]]оос олдсон [[Түрэг улс]]ын үеийн хөшөөдөдхөшөөнд [[File:Old Turkic letter UK.svg|10px]][[File:Old Turkic letter R2.svg|10px]][[File:Old Turkic letter U.svg|10px]][[File:Old Turkic letter T2.svg|10px]]<ref name="KulteginMC">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=15&m=1 Kultegin's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] Khöshöö Tsaidam Monuments</ref><ref name="BilgeKaganMC">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=16&m=1 Bilge Kagan's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] Khöshöö Tsaidam Monuments</ref>, [[File:Old Turkic letter K.svg|10px]][[File:Old Turkic letter R2.svg|10px]][[File:Old Turkic letter U.svg|10px]][[File:Old Turkic letter T2.svg|10px]]<ref name="TonyukukMC">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=17&m=1 Tonyukuk's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] Bain Tsokto Monument</ref> буюу ''türük'' гэжгэсэн бичсэннэр байнабайдаг гэжнь [[Түрэгтүрэг судлал|Түрэгч]]хэл эрдэмтэддээрхи тайлжбичигт уншжээ.түрэг Үгийннэр утгаанх тодорхойдурьдагдсан бус,тохиолдол гэхдээюм. түрэгчЗарим нараас[[Түрэг судлал|түрэг судлаачид]] «төрсөн», «үүссэн» гэхгэсэн утгаутгатай дэвшүүлсэнбайж ньмагадгүй байдаггэж үзжээ.<ref>Faruk Suümer, Oghuzes (Turkmens): History, Tribal organization, Sagas, Turkish World Research Foundation, 1992, p.16</ref> [[Монгол бичиг|Худам монгол бичгээр]] бол төр улсын «төр», төрөх, гарахын «төр» гэсэн монгол үгстэй ижил язгуур болоод бичлэгтэй. ''Бичиг'', ''ажиг'', ''чимэг'' гэдэгчлэн үйлээс нэр үг үүсгэх ''–г'' дагавар залгахад «төрсөн юм», «төрсөн зүйл» гэсэн утгатай «төрөг» гэх үг болно. Хэрвээ ийм үг монгол хэлнээ байсан бол ''түрүг'' гэдэгтэй яг адил бичигдэх байлаа.
 
== Түүх ==