Энерги: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 2:
[[Физик|Физикт]] болон бусад [[Шинжлэх ухаан|шинжлэх ухаануудад]] '''эрчим хүч''' буюу '''энерги''' ([[Грек хэл|Грекийн]] ενεργός, ''энергос'', "идэвхтэй, ажилладаг" гэсэн утгатай)<ref>{{cite web |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=energy |title=Energy |work=Online Etymology Dictionary |last=Harper |first=Douglas |accessmonthday=May 1|accessyear=2007}}</ref> бол байгаль дээр хадгалагдаж буй системүүд болон биетүүдийн физик шинж чанарыг илэрхийлсэн [[Скаляр (физик)|скаляр]] [[физик хэмжигдэхүүн]] юм. Энерги нь хэд хэдэн өөр төлөвт орших бөгөөд тухайлбал [[Кинетик энерги|кинетик]], [[Потенциал энерги|потенциал]], [[Дулааны энерги|дулааны]], [[Цахилгаан соронзон энерги|цахилгаан соронзон]], [[Химийн энерги|химийн]], [[Цөмийн энерги|цөмийн]], [[Тайван үеийн энерги|масс]] гэх мэтчилэн байдаг бөгөөд эд бүгд мэдэгдэж буй байгалийн үзэгдлүүдийг тайлбарлахаар тодорхойлогдсон.
Энерги нь нэг төлөвөөс нөгөө төлөвт хувирах бөгөөд харин хэзээ ч шинээр үүсч бий болдоггүй, мөн устаж үгүй болдоггүй. Энэхүү [[Энерги хадгалагдах хууль|энерги хадгалагдах]]
Эйнштейны хууль ёсоор тодорхой масстай бие бүхэн энергитэй. E=mc<sup>2</sup>
: 1 [[Килограмм|кг]]•[[Метр|м]]<sup>2</sup>•[[Секунд|сек]]<sup>-2</sup> = [[Ньютон (нэгж)|Н]]•[[Метр|м]] = [[Жоуль (нэгж)|Ж]]
Энерги нь олон янзын энергийн хэлбэрт байх ба үүнд жишээлбэл [[потенциал энерги]], [[кинетик энерги]], [[химийн энерги]] эсвэл [[дулааны энерги]] гэх мэтийг нэрлэж болно. Энергийг нэг системээс нөгөө рүү дамжуулах болон нэг хэлбэрээс өөр хэлбэрт хувиргаж болох боловч [[Термодинамикийн хоёрдугаар хууль|термодинамикийн 2-р хуулиар]] дулааны энергийн хувьд системүүдийн хооронд хязгаарлагдмал шилжилттэй эсвэл аар энергийн хэлбэрт хувиргах боломжтой байдаг.
[[Харьцангуйн онол]] ёсоор тайван байх үеийн энерги болон массын харьцаа нь дараах томъёогоор тодорхойлогдоно: <math>E=mc^2</math>
== Гадаад холбоос ==
| |||