Content deleted Content added
|
|
|
==Түүх==
[[Чингис хаан]] 1206 онд [[Их Монгол улс]]ыг байгуулан [[Монгол үндэстэн|Монгол угсаатан]]<nowiki/>ыг гэждахин сэргээн мандуулж, эдүгээ хүртэл оршин байх үндсийг тавьсанбататгасан билээ. Тулгар улсын алив хэргийг явуулахын тулд Уйгур үсгээс Тататунга нэрт бичгийн хүн Монгол үсгийг зохиожээ гэж зарим эрдэмтэд үздэг. Үүнээс төрийн албан ёсны бичиг болгосон хэмээн [[Монголын нууц товчоо|Монголын нууц товчоонд]] дурдсан байдаг. Харин үүнийг "мөхсөн" Уйгураас бичиг үсэг авсан бус харин Согдоос Уйгуртай зэрэгцэн аль эрт бичиг үсэгтэй болсон байх үндэстэй гэж олон эрдэмтэн өөрөөр тайлбарладаг. Уламжилж ирсэн бичгийг Чингис хаан нэгдсэн төрийн албан ёсны үсгээр зарлигдсаныг тэр цагаас үүссэн мэтээр тайлах нь буруу гэж эдгээр судлаачид үздэг. Үүний нэг баримт нь Чингис хааныг нас барахаас өмнө ба дараа бичигдсэн "Чингисийн чулууны бичиг", Монголын нууц товчоонд бичиг үсгийн нилээд урт хугацааны боловсорсон төлөв илэрхий ажиглагдаж байдаг ажээ. Гэвч [[Чингис хаан]] [[Найман аймаг|Найман аймгийг]] нэгтгэсний дараа олзлогдсон бичээч Тата-Тунга нь эртний Иран дахь [[Согд|Согд]] бичгээс үүссэн хуучин [[Уйгур бичиг]]ээр үндэс болгож зохиосон гэдэг үзлийг баримтлах явдал бас байсаар байдаг.
Монголчууд эхэндээ "Уйгаржин бичиг" гэж нэрлэдэг байсан гэдэг. Мөн онцлог шинжүүд болоод бусад монгол түүхэн бичгүүдээс ялгах зориулалтаар ''Босоо бичиг, Хуучин Монгол бичиг, Худам Монгол бичиг'' гэж олон янзаар нэрлэж байжээ.
|
