Аригиба хаан: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
{{Хаан
|name =Ашидхэв хаан
|title = [[Юань улс]]ын [[
|image=
|caption=
|reign= 1328.10 сар–1328.11.14 <br>(1 сар, долоодугаар хаан)
|coronation= 1328 онд Шандугийн <br> Их амгалан харшид
|predecessor=[[Есөнтөмөр хаан]]
|successor=[[Төвтөмөр заяат хаан]]
|royal house=[[Боржигин]]
|father= Есөнтөмөр хаан▼
|date of birth= 1320 он
|date of death= {{death date and age1|1328|11|14|1320|1|1}}
▲|father=Есөнтөмөр хаан
|place of death = Юань, [[Шанду]]
|given name= {{lang-mn|Ашидхэв}} ({{mongolUnicode|ᠷᠠᠽᠢᠪᠠᠭ}})
|place of burial=
|}}
'''Ашидхэв'''<ref>Хааны нэрийг хэд хэдэн янзаар бичиж байна. Ч.Содбилэг 2010 онд хэлэхдээ: «Зураач Т.Мандир Ашидхэв гэсэн. Монгол сурвалж бичгүүдэд Рачибаг, Рагибаха гэж бичсэн байдаг. Юань улсын сударт бичсэн (хятад галиг) ''асужиба''-г үндэслэн Асучибу гэж бичвэл зохино» гэжээ.</ref> (1320–1328) — [[Юань улс]]ын долоодугаар '''[[хаан]]''' байв. 1328 онд нэг сар хаан суусан.
== Гэр бүл ==▼
Эцэг: [[Есөнтөмөр хаан]]▼
== Бага нас ==
▲Эх: [[Бабухан хатан]]
Ашидхэв 1320 оны цагаан бичин жил хожмын [[Есөнтөмөр]] хааны [[Бабухан]] хатнаас мэндэлсэн. [[Гамала]]гийн ач, [[Чингим]]ийн гуч хүү юм. 1324 онд эцэг нь хаан болоход ханхүү хэмээн нэр заагдсан.
== Хоёр хаан ==
1328 оны 8 сарын 15-нд Есөнтөмөр хаан [[Шанду]]д нас нөхцсөн тул 10-р сард Бабухан их хатан, Төвлөн засах яамны баруун этгээдийн чинсан [[Далааш]], Ляо ван Тогтох, Лян ван Ван нар Ашидхэв ханхүүг хаан өргөмжилжээ.
Үйл таслах яамны хэрэг мэдэгч [[Яньтөмөр]], Раднаашир ван зэрэг жанжид балчир хааныг түлхэх унагаахаар хуйвалдаан [[Дайду]] дахь хааны ордныг бүсэлж 10 сарын 16-нд [[Хайсан хүлэг хаан|Хүлэг]] хааны хөвүүн [[Төвтөмөр]]ийг залж хаан өргөмжлөснөөр нэг доор хоёр хаантай болов.
=== Дайн ===
[[Файл:Ashithev_khan.jpg|thumb|230px|''Орчин үеийн хөрөг'']]
Шанду Дайду хоёр нийслэлээрээ хуваагдан дайтав. Ашидхэвийн шадар Ванчин ван [[Цавчаал боомт]]ыг эзлэхэд Яньтөмөр цэрэглэн Ванчины цэргийг бут ниргэсэн ба Далааш түшмэл Артөмөр, Худтөмөр нарыг илгээвэл мөн Яньтөмөрийн цэрэгт дийлджээ. Ашидхэв хааны мэдлийн [[Ляодун]]ы хойгийн хэдэн түмэн цэрэг Дайду руу дөтлөхөд Төвтөмөр хаан Тодтөмөрийг илгээж Жижоуд өмнө тулгаран байлдаж хоёр талаас маш олноор үхэж, Ляодуны цэрэг Дайдугийн таван хаалгыг бүслэн очсон ч өмнөдөөс цэрэг татан хамгаалав. Ашидхэв хааны Артөмөр, Түмэндарь жанжид Төвтөмөр хааны цэрэгт ялагдав.
11-р сард Ерүтөмөр, Бухтөмөр нар Шандуг бүсэлж мухардуулснаар Ашидхэв хаан, Далааш ноён нар хас эрдэнийн тамгыг өргөн барьж бууж өгчээ. Ашидхэв хаан болон Бабухан хатан, Далааш нар баривчлагдан Дайду хот руу аваачин Төвтөмөр хаанд сөгдүүлсэн ба Ашидхэв хаан, Бабухан нарыг алс газар цөлж, Далааш, Балшир, Мамууш, Ляо ван Тогтохын хүү Бат нарыг цаазлан хороожээ.<ref name="содбилэг">Ч.Содбилэг. Монголын Их Юань улсын түүх. Улаанбаатар. 2010 он. 194-р тал</ref>
▲== Гэр бүл ==
* Эх — хонгирад овогт [[Бабухан хатан]]
== Сурвалж, тайлбар ==
{{лавлах холбоос}}
{{s-start}}
|