Будшир хатан: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 4:
|caption=
|reign=
|spouse= [[Төвтөмөр
|father=
|predecessor=
Мөр 12:
|place of death= Юань, Дунаньжоу
|}}
'''Будшир'''<ref>Будашир, Будашири, Бүдэшир. Хятад галиг нэр нь Будашили (卜答失里 ''Bodáshīlǐ'').</ref> (1305－1340; 35 насалсан) — Юань улсын [[Төвтөмөр заяат хаан]]ы их '''[[хатан]]''' байв.
== Намтар ==
1340 онд [[Тогоонтөмөр]] хаан түүний өмнө нь үйлдсэн хэрэг явдлуудыг олж мэдээд, их хааны эсрэг хуйвалдаан хийхийг завдсан, мөн урьд өмнө нь хааны төрсөн эх [[Маалайдай хатан|Маалайдай хатныг]] цаазалсан гэх шалтгаанаар олон хүний хамтаар ял тохоож, [[Хөнань]] мужийн Дунаньжоу хэмээх газар цөлжээ.▼
=== Хааны хатан ===
Будшир хатан 1305 онд төрсөн. [[Хонгирад]] аймгийн Абула ван, Сангэла (Сэнгэржээ) нарын охин юм.
1327 онд Төвтөмөр хаан 1327 онд хаан болоход Будшир улсын их хатан болсон. 1329 оны эхэнд Төвтөмөрийн ах [[Хүслэн]] Хархорумын хойно хаан ширээнд суухад Төвтөмөр ханхүү хэмээгдсэн ч 8 сарын дараа ах Хүслэнгээ хорлож алаад дахин хаан болж байв.
Будшир хатан [[Хүслэн хаан]]ыг нас барсаны дараа түүний [[Маалайдай]], [[Бабуша хатан|Бабуша]] хоёр хатныг гүтгэн хороолгуулжээ.
1332 онд Заяат хаан хүү Алтан-Эрдэнийг ханхүү өргөмжилсөн ч мөн онд өвчнөөр нас нөгчсөн учраас нас барахдаа «Хүслэн ахын үр хөвгүүд болох Тогоонтөмөр, Ринчинбал хоёрын аль нэгийг хаанаар өргөмжлөөрэй» хэмээн гэрээслэсэн гэдэг.<ref name="содбилэг">Ч.Содбилэг. «Монголын Их Юань улсын түүх». 262-р тал. Улаанбаатар. 2010 он.</ref>
=== Янтөмөр ===
1332 онд Үйл таслах яамны хэрэг мэдэгч, дархан тайш [[Янтөмөр]] Төвтөмөр хааныг алаад Будшир хатныг өөрийн хатнаа болгосон ба Янтөгс хүүг нь хаан болгох гэхэд «Хаан суурь хүнд билээ. Миний өчүүхэн хөвүүн их төрийг засаж яахин чадах ажгуу. Миний бодлоор [[Хүслэн хаан|Хутагт]] хааны ахмад хүү Тогоонтөмөр Гуанши арал дээр буй. Тэр хүү одоо 13 настай. Түүнийг авч ирж хаан суулгавал зохино» хэмээн хүүгийнхээ амь насыг хамгаалжээ.
Тогоонтөмөрийг хол байх зуур 1332 оны 10-р сард 7 настай [[Ринчинбал хаан|Ринчинбалыг]] хаанд өргөмжилсөнд 12-р сард Янтөмөрт алуулав. 1333 онд Тогоонтөмөрийг урьд хааны гэрээс ёсоор хаан болгосон. Янтөмөр зургаан сар хэрэг мэдээд нас барав.<ref name="содбилэг"/>
=== Хатан эх ===
[[Тогоонтөмөр хаан]] өөрийг нь дэмжин хаан болгосон талархан Будшир хатныг улсын хатан эх өргөмжлөв. Будшир хатан хэдэн жил төр барьсан.
▲1340 онд [[Тогоонтөмөр]] хаан
== Сурвалж, тайлбар==
* «[[Юань улсын судар]]». [https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%85%83%E5%8F%B2/%E5%8D%B7114 114-р хуудас. Хатад татварын намтар.] {{ref-zh}}
{{лавлах холбоос}}
{{s-start}}
{{залгамжлал
|албан_тушаал= [[Юань улс]]ын [[хатан|их хатан]]
|он= 1328–1329 он
|өмнө= [[Бабухан хатан|Бабухан]]
Line 26 ⟶ 47:
}}
{{залгамжлал
|албан_тушаал=
|он= 1329–1332 он
|өмнө=
|дараа= [[Дарамшир]]
}}
| |||