Тоба: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
'''Тоба''' нь [[Сяньби]]гаас салбарласан эртний аймаг юм. Хүннү эцэг, сяньби эхтэй хүмүүс тобачууд болсон гэж үздэг.
Тобачууд нь [[Сяньби]]гаас салбарласан эртний аймаг юм. Хүннү эцэг, сяньби эхтэй хүмүүс тобачууд болсон гэж үздэг. Тэд [[Тоба Вэй]] зэрэг олон улсыг байгуулж байв. Түрэгийн гэрэлт хөшөөнд "табгач" нэрээр тэмдэглэгджээ. 555 онд Нирун унаж монголчууд түрэгүүдэд шахагдан зүүн тийш ухарсан мөн Өвөр Монгол, хятадад байсан хүннү, тоба, сяньби угсааны улсууд дараалан унасан тул [[Ордос хот|Ордосын тохойн]], [[Алшаа|Алша]] орчмын монголчуудын тоо эрс цөөрчээ. [[Алшаа|Алша]] дахь тобачууд болон [[Наньшаний нуруу]]нд байсан [[тугухунь]]чууд 1227 онд монгол цэрэг довтлох хүртэл [[Тангуд улс]]ын захиргаанд байв.▼
==
III зуун сүүл үеэс Ливэй ханы үеэс говиос өмнө зүг нүүж одоод, нилээд хүчирхэг болсон. Нэг үе улс байгуулж, байсныг хятад сударт '''Дай улс''' гэж тэмдэглэжээ. IV зууны дунд үед ихэд доройтож, Хүннүгийн Цинь улсад багтаж байснаа '''Тоба Гүй''' хан, цагийн чөлөөг ашиглаад Цинь улсаас салж, бие даасан бодлого явуулж эхэлсэн. 386 онд улсын нэрээ сольж Вэй гэж нэрлэсэнээр хожим түүхэнд Тоба Вэй гэж алдаршихад хүрсэн. Тоба нар нь эхэндээ эртний өвөг монгол соёлоо хадгалж байснаа, '''Юань Хун''' хааны үеэс хятадын дунд лав орж суурших болсноор уг угсаатны мөхөл ирсэн юм. 534-535 оны хооронд улс нь хоёр хэсэгт бутран сарниад, хятад газарт суусан нь тэндээ уусч, бусад нь хожим Түрэг улсад дагаар оржээ.
▲
===Нэрний гарал ===
Хоёр хувилбар бий.
* "туфа" буюу хөнжил гэсэн үгнээс гаралтай. Сяньби, тоба хэлээр хөнжлийг туфа буюу тоба гэдэг байсан бөгөөд Тобагийн анхны удирдагчийн хатан хүүгээ шөнө хөнжил дотроо төрүүлсэн учир тэр хүүгийн аймаг угсааг ийнхүү нэрлэх болсон гэдэг.
*Манж эрэгтэйчүүд үсээ нэг салаа сүлжин унжуулдаг заншлыг авсан учир "тав гэзэгтэй хүмүүс" гэж нэрлэгдсэн.
== Тоба нарын захирагчид ==
=== Дай улсын үеийн хаад ===
=== Тоба Вэй улсын хаад ===
{| class="wikitable"
|'''Хятад тахилын цол'''
|'''Жинхэнэ нэр'''
|'''Хаанчилсан хугацаа'''
|-
|Дао У ди
|Тоба Гүй (拓拔珪 tuò bá guī)
|386-409
|-
|Мин Юань ди (明元帝 míng yuán dì)
|Тоба Сы (拓拔嗣 tuò bá sì)
|409-423
|-
|Тай У ди (太武帝 tài wǔ dì)
|Тоба Тао (拓拔燾 tuò bá táo)
|424-452
|-
|Нань Ань ван (南安王 nán ān wáng)
|Тоба Ю (拓拔余 tuò bá yú)
|452
|-
|Вэнь Чэнь ди (文成帝 wén chéng dì)
|Тоба Жунь (拓拔濬 tuò bá jùn)
|452-465
|-
|Шянь Вэнь ди (獻文帝 xiàn wén dì)
|Тоба Хун (拓拔弘 tuò bá hóng)
|466-471
|-
|Шяо Вэнь ди (孝文帝 xiào wén dì)
|Юань Хун (元宏 yuán hóng)
|471-499
|-
|Шуань Вэнь ди (宣武帝 xuān wǔ dì)
|Юань Кэ (元恪 yuán kè)
|499-515
|-
|Шяо Мин ди (孝明帝 xiào míng dì)
|Юань Шю (元詡 yuán xǔ)
|516-528
|-
|Шяомин хааны охин
|байхгүй
|528
|-
|Южу (幼主 yòu zhǔ)
|Юань Жао (元釗 yuán zhāo)
|528
|-
|Шяо Жуан ди (孝莊帝 xiào zhuāng dì)
|Юань Зи Ю (元子攸 yuán zǐ yōu)
|528-530
|-
|Чан Гуан ван (長廣王 cháng guǎng wáng)
|Юань Е (元曄 yuán yè)
|530-531
|-
|Жиэ Минь ди (節閔帝 jié mǐn dì)
|Юань Гун (元恭 yuán gōng)
|531-532
|-
|Ань Дин ван (安定王 ān dìng wáng)
|Юань Лан (元朗 yuán lǎng)
|531-532
|-
|Шяо У ди(孝武帝 xiào wǔ dì) эсвэл
Чу ди (出帝 chū dì)
|Юань Шиу (元脩 yuán xiū)
|532-53
|}
[[Ангилал:Монгол угсаатан]]
| |||