Википедиа

Хөх Түрэгийн хаант улс: Засвар хоорондын ялгаа

Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлтДараагийн ялгаа →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
б 76.179.187.26 (яриа)-н хийсэн засваруудыг 112.72.13.221-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ.
Мөр 1:
{{Infobox former country
|native_name=
|conventional_long_name =КотрагТүрэг улс
|common_name = Түрэгийн хаант лс
|continent = Ази
Мөр 52:
[[File:Empire of the Kökturks.png|thumb]]
[[File:Tureg.png|thumb]]
[[File:GökturksAD551-572.png|thumb|Эхэн үеийн КотрагТүрэг улс, 552-572 он]]
[[File:Зүүн, баруун Түрэгийн хаант улс, Төвд, Суй улс (581–618).jpg|thumb|Зүүн, баруун КотрагийнТүрэгийн хаант улс, Төвд, Суй улс]]
'''КотрагТүрэгийн хаант улс''' нь (552-745) 552 онд түрэг аймгууд [[Нирун улс]]ыг бут цохисны дараа Алтайн түрэгийн удирдагч [[Буман]]ы тэргүүлсэн КотрагийнТүрэгийн хаант улс байгуулагдсан нь удалгүй Баруун Түрэгийн хаант улс, Зүүн Түрэгийн хаант улс гэж хоёр хуваагджээ. Зүүн Түрэгийн хаант улс
745 онд [[Уйгур улс]]ад цохигдох хүртлээ Монголд оршин тогтнож байв.
 
КотрагТүрэг аймгийн зонхилогч [[Буман]] [[Нирун улс]]ын харьяанд байсан олон овог аймгийг нэгтгэж, биеэ "Эл" хаан хэмээн өргөмжилжээ. КотрагTүрэг аймгууд нь эрт цагт [[Хүннү]] гүрний бүрэлдэхүүнд багтдаг байжээ. Түрэг улс нь зуу гаруй жил оршин тогтнож байгаад [[Тан улс]]ын эрхшээл нөлөөнд орж, 50 гаруй жил болжээ. VI зууны сүүлчээр Түрэгийн язгууртнууд [[Кутулуг]], [[Тоньюкук]] нараар удирдуулсан том бослого гарч, КотрагийнТүрэгийн хант улсыг сэргээн байгуулсан байна. Тэр цагаас хойш Түрэгийн хант улс тусгаар тогтнолоо хамгаалж, Хятадын Тан улстай өрсөлдөн тэмцсээр байжээ. Гэвч 745 онд Түрэг улсын дотоод хямрал гүнзгийрсэн үеэр Уйгур аймгууд бослого гаргаж, Түрэг улсыг мөхөөжээ.
 
Буриадын судлаач Шабалов тугю, түрэгүүд мөн Ашина овог нь анхандаа монголчууд байсан гэж өөрийн судалгаанд дурьдсан байдаг.<ref name="Шабалов">[http://rudocs.exdat.com/docs/index-128726.html Александр Сократович Шабалов. Об этнической принадлежности хунну. 2009]</ref> Шабалов "ашина" нь "чоно", "тугю", "тургут" буюу "түрэг" нь "түргэн" гэсэн утгатай монгол үг гэж тайлбарлажээ. Тургут гэсэн үгний "ут" дагавар бол монгол хэлний "ууд" гэсэн олон тооны дагавар юм. Түрэгийн хаант улсын эхний хаан нь Буман гэсэн монгол нэртэй байв. Буман нь энэ нэрнээс гадна Түмэн гэсэн монгол нэрээр тэмдэглэгдэж үлдсэн байдаг учир нь тэр Нируны нэгэн түмтийг захирч байжээ. Түрэг хэлэнд 10 000-г "ом минга" гэж хэлдэг.<ref name="Шабалов"/>
"https://mn.wikipedia.org/wiki/Хөх_Түрэгийн_хаант_улс"-с авсан