Хазара: Засвар хоорондын ялгаа

Хазарачууд лалын шийт урсгалыг дагадаг бөгөөд тэдний ихэнхи нь эсвэл нилээд хэсэг нь Иран дахь [[Ил хаант улс]]ын шийт шашинт монголчуудаас гаралтай гэсэн үзлийг дэлхийн ихэнхи судлаачид баримталдаг. 13-р зуунаас хойш монгол, түрэгүүд, иран угсаатнууд ([[перс]], [[пуштун]], [[тажик]] г.м) аажим аажимаар холилдон хазара угсаатныг үүсгэжээ.<ref>[http://i50.tinypic.com/25hirzk.jpg]</ref> Ил хаант улсын монголчууд Иранаас Афганистанд ирэн хазара угсаатныг үүсгэсэн байж болох юм. Олонхи судлаачид монгол цэргүүд нутгийн иран эмэгтэйчүүдтэй гэрлэн хазара үндэстнийг бүрэлдүүлсэн гэж үздэг. Гадаад, дотоод олон нөхцлөөс шалтгаалан тэдэнд нэгдсэн, тогтвортой үзэл бүрэлдээгүй. Жишээ нь монголоид төрхтэй хэсэг нь хазарачуудыг монголчуудад хамааруулах хандлагатай бол европоид төрхтэй хэсэг нь хазарачуудыг түрэг юм уу иран угсаатан гэж үзэх хандлагатай. Жишээ нь Daniel L. Hartl and Elizabeth W. Jones нарын "Genetics: Analysis of Genes and Genomes" номонд тэднийг монгол гаралтай гэж бичсэнийг хазарачуудын нэг сайт шүүмжилж<ref>[http://www.hazarapeople.com/2012/07/29/book-genetics-analysis-of-genes-and-genomes-is-a-wrong-reference-to-hazara-genealogy/]</ref> хазарачууд түрэг хүмүүс гээд эртний кушанчууд ч хазарачуудын нэг өвөг гэж бичжээ. Нэгэн хазара хүн хазарачууд саяхнаас буюу пуштунчуудад эзлэгдэн хүч нь суларсан 20-р зууны эхнээс монгол гарлаа үгүйсгэх болсон, Их Моголын Бабур хаан хазарачуудаас дэмжлэг авахыг оролдсон ч Бабур түрэг хүн байсан тул түүнийг дэмжээгүй, монгол гарлаа үгүйсгэх нь биднийг улам ганцаардуулах болно гэж сайтын байр суурийг шүүмжилж сэтгэгдэл бичсэн байна.