Хунъү: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
{{Хаан
|name = Хунъү
|title = [[Мин улс]]ын [[хаан]]
|image = [[Файл:明太祖.jpg|230px]]
|caption =
|reign = 1368.01.23-1398.06.24 <br> (30 жил, 1-р хаан)
|predecessor = —
|successor = [[Жяньвэнь]]
|date of birth = {{birth date|1328|10|21}}
|place of birth = Аньхуй, Фөнъян
|date of death = {{death date and age1|1398|6|24|1328|10|21}}
|place of death = [[Жянсү]], [[Наньжин]]
|place of burial= Наньжин дахь бунхан
|father = Жү Шижэнь
|mother = Чэнь Эрнян
|queen = олон хатан
|issue = олон хүүхэд
|royal house = Жү
|era name = {{lang-zh|康熙}} ''Хунъү'' → <br>утга: ''их тулаанч'' ?
}}
'''Хунъү''' (<small>овог нэр:</small> '''Жү Юаньжан'''; 1328-1398; 70 насалсан) — 1368-1398 онд төр барьсан [[Мин улс]]ын анхны '''[[хаан]]''' байв.
== Бага нас ==
Жү Юаньжан өнөөгийнхөөр [[Аньхуй]] мужийн Фөнъян хошууны нутаг Жунли сууринд ядуу [[хятад үндэстэн|хятад үндэстэн]] тариачны хүү болон төржээ. Эцгийг нь Жү Шижэнь, эхийг нь Чэнь Эрнян хэмээн судар бичигт тэмдэглэсэн ба тэднийх найман хүүхэдтэй айл байв.
Түүнийг 16 настай байхад [[Хуай]] мөрөн эргээсээ хальж тэднийхийг хаман үерлэсэн бөгөөд нэг дүүгээс бусад нь тахлаар өөд болсонд гэр бүлийнхнийгээ оршуулаад 24 нас хүртэл буддын сүмд шавилан сууж, уншиж бичиж сурав.
[[Зураг:%E5%B8%B8%E9%81%87%E6%98%A5.jpg|thumb|left|140px|Монголыг хөөсөн Чан Юйчүнь жанжин]]
== Бослого ==
Жү овогтын байсан сүмийг тухайн нутгийн босогчид дээрэмдэн сүйтгэсэнд Жү [[монгол үндэстэн|монгол]] хаантай [[Юань улс]]ын эсрэг чиглэсэн бослогод нэгдэн орсон бөгөөд удалгүй зэрэг дэвшиж цэрэг захирах болов. Түүний элссэн бүлэг [[Улаан алчууртны бослого]]д нийлжээ.
1356 онд Жү Юаньжангийн цэрэг [[Наньжин]]г эзлэн төв болгон суужээ. Юань улсын хүчин бослогыг дарж чадахгүй доройтсон байсан бөгөөд Жүгийн удирдсан бүлэг [[Хөх мөрөн]] хавийн [[Чэнь Юлян]]гийн босогчдын хэсэг байсан бөгөөд тэднээс гадна Хятадын өмнөд, төв нутагт босогчдын холбоо харилцаагүй бүлгүүд байлдаж байсан. Жү Юаньжангийн чадвар бусдыг татаж, нэр хүнд өсч байлаа. 1360-аад оноос Жү болон Чэнь овогт хоёрын хэн нь ноёлох вэ гэсэн асуулт гарч ирсэн ба 1363 онд [[Пуян]] нуурнаа байлдаж Жүгийн илгээсэн 20 түмэн цэрэг дийлж Чэнь сарын дараа нас баржээ.
1367 онд Жүгийн цэрэг Сүжоуд төвлөсөн Жан Шичөн, Ханжоуд төвлөсөн бус хүчнийг дийлж Хөх мөрөн хавийг бүрэн мэдэлдээ оруулсан ба 1368 онд Мин улсыг байгуулснаа зарлан тунхаглажээ.
== Хаан ==
Мин (гэрэлт) улсыг байгуулж, хааны цолыг ''Тайзу'', оны цолыг ''Хунъү'' (их тулаанч?) хэмээжээ.
Мингийн цэрэг 1368 онд Юань улсыг мөхөөн Дайдугаас Тогоонтөмөр хааны монголчуудыг уг нутаг руу нь одуулжээ.
1371 онд Хунъү хааны хүү Жү Шуан монголын [[Хөхтөмөр]] жанжны дүүтэй гэрлэсэн. Хятадад үлдсэн Юань улсын цэргийн үлдэгдэл 1381 он хүртэл Юаньнаньд тэссэн.
[[Зураг:Ming_Xiaoling_Mausoleum,_Nanjing.jpg|thumb|left|150px|Хунъүгийн бунхан]]
Хунъү хаан хятадын үндсэн үзлийг төрийн хэрэгт авчирч хятад түшмэд, күнзийн суртлыг дээдлэн үзэж төрийн түшмэдийг сонгож байв. Хунъү ядуу тариачны татвар албын дарамтыг чөлөөлж, тариачинд газар олгох гэх мэт шинэтгэл явуулсан.
1364 онд хууль цаазын бичиг зохиосон бол 1384 онд исламын одон орны хүснэгтийг хятадаар орчуулахыг зарлигдсан нь 18-р зуун хүртэл хэрэглэгджээ.
Түүхчид "ядуу тариачин гаралтай, 11 жилийн дотор ламаас хүчирхэг цэргийн бүлэглэлийн толгойлогч, ахиад 5 жилийн дотор эзэн хаан" хэмээн онцолдог. Хунъү хаан 1398 онд 69 хүрээд нас барахад Наньжингийн дорнод талын Жижинь уулнаа бунхан барин оршуулжээ.
{{s-start}}
{{залгамжлал
|албан_тушаал= [[Мин улс]]ын [[
|он=
|өмнө= —
|дараа= [[Жяньвэн]]
}}
| |||