Пүи: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Мөр 1:
{{Хаан
| name =
| title = [[Чин улс]]ын [[хаан]]
| image
| caption = 1934 оны Пү И
| reign = 1908
| predecessor = [[Бадаргуулт төр]]
| successor = —
| spouse = 5 эхнэр
| issue = ''хүүхэдгүй''
| era name = [[манж хэл|манж]]: Гэхүнгэ ёсо <br>[[монгол хэл|монгол]]: Хэвт ёс <br> [[хятад хэл|хятад]]: Шюаньтун
| royal house = [[Aйсингиоро]]
| father = Чунь ван Зайфөн
| mother = Юлань
| date of birth = {{Birth date|1906|2|7|df=y}}
| place of birth = [[Чин улс]], [[Бээжин]]
| date of death = {{Death date and age1|1967|10|17|1906|2|7|df=y}}
| place of burial= [[Чингийн баруун бунхан]]
▲| нас_барсан_газар = [[БНХАУ]], [[Бээжин]]
}}
'''Пү И''' ([[1906]]–[[1967]]; 61 насалсан) — 1908-1912 онд заларсан [[манж үндэстэн|манж]] [[Чин улс]]ын төгсгөлийн арван хоёрдугаар '''Хэвт ёс''', [[Хятад орон|Хятад орны]] түүхэн дэх сүүлчийн эзэн '''[[хаан]]''' байв. 1932 оноос Японы хүүхэлдэй улс болох [[Манж-го]]г тэргүүлж 1934-1945 онд '''Кандэ''' хаан гэгдсэн. 1945-1959 онд Зөвлөлт, Хятадын шоронд хоригдоод суллагдаж [[БНХАУ]]-ын АИХ-ын төлөөлөгч болжээ.
== Балчир хаан ==
Айсингиоро Пүи 1906 онд [[Бадаргуулт төр]] хааны дүү Чунь чин ван Зайфөнгийн ахмад хүү болон төржээ. Өвөг нь Чунь чин ван Ишюань бөгөөд элэнц нь [[Төр гэрэлт]] хаан юм. Пүигийн эх нь манжийн гувалгия овогт Юлань (1884–1921) байв.
Бадаргуулт төр хаан, Цыши хатан эх нар өөд болсны дараа 3 настай Пүиг шинэ хаан өргөмжилсөн бөгөөд оны цолыг монголоор ''Хэвт ёс'', манжаар ''Гэхүнгэ ёсо'', хятадаар ''Шюаньтун - Xuantong'' гэсэн. Mөрийн хэргийг хааны эцэг Чунь ван шийдэж байв. Пүи ордонд Вэн Чаован гэдэг асрагчтай байсан бөгөөд төрсөн эхтэйгээ долоо жилийн турш уулзаагүй.
[[Цагаагчин гахай жилийн хувьсгал]]аар Хятад орон Чингийн хаанд захирагдахгүй болж, бэлэвсэн их хатан Лунъюй хааныг төлөөлөн [[Юань Шикай]]н боловсруулсан хааныг татан буулгах нөхцөлд 1912 оны 2 сарын 12-нд гарын үсэг зуржээ.
== Бор хотод ==
[[Зураг:Puyi_(1922).jpg|150px|left|thumb|1922 он. 16 настай]]
Пү И 18 нас буюу 1924 он хүртэл [[Бээжин]] дэхь хааны ордон [[Бор хот]]од амьдарсан.
1917 оны 7 сард Жан Шюнь гэх жанжин Пүиг хаан ширээнд дахин залсан ч Дуань Чируйд ялагдсанаар хэдхэн болоод цуцлагджээ. 1919 онд Регинальд Жонстон хаанд англи хэл заах болсон бөгөөд хааныг манж хэл мэддэггүй, харин хятадаар ярьдгыг дурдаж байсан.
Жонстон 1924 онд Мингийн хааны удмын Жү Юйшюнийг Пүитэй уулзуулсан нь хоёр улсын хаан ургийн уулзсан анхны тохиол байв. Мөн онд Фөн Юйшян гэх жанжин Пүиг Бор хотоос хөөжээ.
== Тяньжиньд ==
[[File:Jing yuan mansion tianjin.jpg|thumb|right|Тяньжин дахь ордон]]
Эцэг Чунь вангийн өргөөнд хэдэн өдрийг өнгөрөөгөөд Пүгийн гэр бүл [[Тяньжинь]] дахь Японы мэдлийн газар луу нүүжээ. Пүи Чэнь Баочэнь, Жөн Шяошюй, Луо Жэньюй нартай хаант ёсыг сэргээхийг зөвлөлдөж байсан бөгөөд Японы цэргийн сайд Жиро Минамид энэ тухай захидал бичсэн.
== Манж-го ==
== Гэр бүл ==
[[Зураг:PuYi_1909.jpg|thumb|130px|left|3 настай Пүи эцэг ван, дүүгийн хамт]]
* Эцэг — Чунь ван Зайфөн — айсингиоро овогт
* Эх — Юулань — гувалгия овогт
=== Дүү ===
[[Зураг:溥仪和婉容.jpg|thumb|200px|Пүи Ваньрун хоёр Тяньжиньд]]
3 эрэгтэй, 7 эмэгтэй дүүтэй. Үүнд:
* Пүже (1907–1994) — эх нэг эрэгтэй дүү, 87 насалсан
* Пүчи (1915–1918) — 3 насандаа өөд болсон
* Пүрэн (1918–2015) — 97 насалсан
* Юньхэ (1911–2001) — 90 насалсан гэх мэт
=== Эхнэр ===
* Ваньрун (1906–1946) — гобула овогт дагуур, 1922 онд гэрлэсэн, Шяокөминь их хатан
* Вэньшюй (1909–1953) — эрдэт овогт монгол, 1922 онд гэрлэсэн, 1931 онд салсан, Шү хатан
* Тан Юйлин (1920–1942) — татара овогт манж, 1937 онд гэрлэсэн, Шян татвар
* Ли Юйчинь (1928–2001) — хятад, 1943 онд гэрлэсэн, 1957 онд салсан, Лю татвар
* Ли Шүшянь (1928–2001) — хятад, 1962 онд гэрлэсэн, эхнэр
{{s-start}}
{{залгамжлал
|албан_тушаал=[[
|он=
|өмнө=[[Бадаргуулт төр]]
|дараа=
}}
{{залгамжлал
|албан_тушаал=[[Манж-го]]гийн [[хаан]]
|он =1934–1945 он
|өмнө = —
|дараа = —
}}
{{end}}
| |||