Занабазар: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 14:
 
==Панчин лам Далай ламтай холбоо барисан нь==
(Urvagch boov)Далай лам Занабазарт төвдийн багш Жамбалын Номун ханыг, харин Бэнса лам хутагт Лувсан Данзанг илгэээжээ. 13 насандаа 1647онд, Занабазар нүүдэлчдийн сүм Брайбунгаджигандан-шаддублин(мөн Баруун хүрээ Манх-хийд) түүний овог Абатай-Эрэдэнэ-Зуу тэнд бараг жил суралцсан нээлтэд оролцсон. 15насандаа 1649 оны эцэст Лхас уруу явсан. Төвдийн нийслэлд жил хагас байхдаа Занабазар, Вадирагын V Далай ламыг залах ёслолд орж, тэнд түүнийг хувилгаанд өргөмжлөн, Жавзандамба түүнд өөрийн тамгатай торгон балдахин бэлтгэсэн. Дараа нь Ташилунпо хийдэд Шигадзед Занабазар IV Панчен ламыг төлөөлсөн байв. Тэр түүний их багш нь болсон.Мөн Занабазар Гандан Пунцоглин хийдэд зочлов. Түүхийг 1642 онд Таранатха үндэслэсэн, дараа нь гелугийн сургуульд эзлэгдсэн. Занабазар Түвдэд айлчилсаны дараа олон төвд тангуд ламтай эх орондоо ирсэн. 1653 оны эхээр Занабазар Говийг туулж, Өвөр Монголын хаа нэгэнтээ 5-р Далай ламтай уулзсан. Тэр [[Чин улс]]ын [[Эеэр засагч хаан]]тай уулзаад ирж, мөн түүнийг Эрдэнэ Зуу хүртэл дагалдан явжээ. 1655 оны намар дахиад Төвдөд өөрийн багш Панчин ламд бараалхжээ. Түүнтэй, бас Далай ламтай уулзаад 1656 оны намар Занабазар Халхад ирэв.(Urvagch boov)
 
===[[Чин улс]]ад Халх Монгол дагаар ороход оролцсон нь===
(Urvagch boov)Халхын үймээн самуун нь Халхын Түшээт хан [[Чахундорж]], Засагт хан Цэнгүүн нарын дүрвэгсдийн маргаанаар эхлэв. 1684 онд Чин улсын [[Энх амгалан хаан]], Халхын хаадын дотоод маргаанд оролцон [[5-р Далай лам]]д захидал илгээн, түүний төлөөлөгчдийг Халх уруу илгээхийг хүсч дайтаж буй талуудыг эвлэрүүлэхийг хүсчээ. 2 удаагийн эвлэрүүлэх оролдлого бүтэлгүйтсэн ч 1686 оны намар хурал болж, [[Далай лам]]аас Гэлэгпагийн Гандан хийдийн гол төлөөлөгч Цултрим Дарьге сургуулийн захирал иржээ. Түүнтэй зэрэгцэн Чин улсын өргөмжлөлт түшмэл Арнай, Занабазар оролцсон,Энх амгалан хааны тусгай урилгаар түүний том ах [[Чахундорж]], Засагт хааны дүрвэгсэдийг буцааг авчрав. Занабазар, Галданширээт 2-н хоорондын маргааныг эс тооцвол,Ойрдын хаан Галдан Бошигт , Түшээт хан ба Засагт хан 2-ыг эвлэрүүлэн зөвшилцөхөд хүрчээ. Гэвч шууд Түшээт хан, Жавзандамба Занабазарын дэмжлэгээр дахин дайн дэгдэж, Засагт хан, [[Галдан Бошигт]]ын ах Доржжав нар амь үрэгдэв. Энэ Ойрадыг Халхад дайран ороход Түшээт хан ялагдал хүлээв. Галдан Бошигт Занабазарын хувийн хийдийг устгаж, Өндөр гэгээн эхлээд Эрдэнэзуу руу зугтаж, дараа нь Ойрдуудад хөөгдөж, Унши руу явсан. Энэ нь Түшээт хан, Занабазартай хамт 1688 онд Манж Чин улсаас цэргийн тусламж хүсэхэд хүргэв. Улсын зөвлөл Бээжингийн ордон, энэ бол Чингийн ноёрхол Халхад тогтох тохиромжтой нөхцөл болохыг хүлээн зөвшөөрөв. 1688 оны 10 сарын 1 ны ялагдалын дараа Түшээт хан, Занабазар 2 Чин засгийн газарт Манжийн ноёрхолд багтааж өгөхыг албан ёсоор хүслээ. 1691 оны 5 сард [[Долоон нуур]]т Халхын хаадын хуралд орж, Халхыг Чин улсын мэдэлд орохыг хүлээн зөвшөөрөв. Халх нь Чин улсын засгийн удирдлагтай зөвхөн тухайн нөхцөлд эртний хүндэт [[Дээд Эрдэмт хаан]] (бараг л дайны ялагдалын нөхцөлд) Жавзандамба хутагт Монголын шашны тэргүүнээр албан ёсоор өргөмжлөгдвөл дагаар орохыг хүлээн зөвшөөрнө гэжээ.(Urvagch boov)
 
===Таалал төгсөв===