Википедиа

Түгээмэл элбэгт: Засвар хоорондын ялгаа

Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлтДараагийн ялгаа →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Мөр 1:
{{Хаан
|name = '''Түгээмэл Элбэгтэлбэгт'''
| title = [[Манж Чин улс]]ын хаан<br /> [[Хятадхаан]]ын [[хуанди]]<br /> [[Монгол]]ын хаан
|image = [[Файл:《咸丰皇帝朝服像》.jpg|right|200px230px]]
|reign = 1850.03.09 – 1861.08.22 <br> (11 жил, 9-р хаан)
|caption =
|predecessor = [[Төр Гэрэлтгэрэлт]]▼
|reign =1850-1861
|successor = [[Бүрэн засагч]]▼
|coronation =1850
| spouse = 11 хатан, 7 татвар
|full name =
| issue = 2 хүү, 1 охин
|native_lang1 =[[Манж хэл]]
|royal house = [[Айсин ГиороАйсингиоро]]▼
|native_lang1_name1=Айсин Гиоро хала и И Жу
|father =[[ Төр Гэрэлт]]гэрэлт▼
|native_lang2 =[[Хятад хэл]]
|mother = Шяочуаньчөн
|native_lang2_name1=Айшин Жуэло И Жу
|date of birth = {{Birth date|1831|7|17|df=y}}
▲|predecessor =[[Төр Гэрэлт]]
|place of birth = [[Бээжин]], зуны ордон▼
▲|successor =[[Бүрэн засагч]]
|date of death = {{Death date and age1|1861|8|22|1831|7|17|df=y}}
|queen =[[Хатан хаан Сяодэсянь]]
|place of death = [[Халуун гол]], зуны ордон
|consort =Бага хатан [[Ци'ань]]<br />[[Цүши]]
|place of burial =Чин улсын[[Чингийн зүүн бунхан, [[Зунхуа]]▼
|issue =[[Бүрэн засагч]]<br />гүнж [[Рун'ан]]
▲|royal house = [[Айсин Гиоро]]
|dynasty =[[Манж Чин улс]]
|royal anthem =
▲|father =[[Төр Гэрэлт]]
|mother =[[Хатан хаан Сяоцюаньчэн]]
|date of birth =1831 оны 7 сарын 17
▲|place of birth =[[Бээжин]]
|date of death =1861 оны 8 сарын 22
|place of death =[[Чэндэ]]
|date of burial =1861 он
▲|place of burial =Чин улсын зүүн бунхан, [[Зунхуа]]
|}}
'''Түгээмэл Элбэгт''' нь [[Манж Чин улс]]ын төрийг 1851-1861 оны хооронд удирдаж байсан эзэн хаан юм.
 
'''Түгээмэл элбэгт''' (1831–1861; 30 насалсан) – 1850–1861 онд төр барьсан [[Чин улс]]ын есдүгээр '''[[хаан]]''', [[манж үндэстэн|манж]] хүн байв.
[[Ангилал:1861 онд нас барагсад]]▼
 
== Бага нас ==
Айсингиоро Ижу 1831 онд манж Чин улсын нийслэл [[Бээжин]] дэх хааны хааны зуны ордонд [[Төр гэрэлт]] хааны дөрөвдүгээр хүү болж, манжийн ниохуру овогт Чуань эрхэм хатнаас (1834 оноос Шяочуаньчөн их хатан гэх болсон) төрсөн.
 
Ижу багадаа бичиг ном, цэрэг зэвсгийн эрдэм сайн сурч хан хүү хэмээн нэр заагджээ.
 
[[Зураг:《咸丰皇帝便装像》.jpg|thumb|140px|left|Цэцэрлэгт]]
== Эзэн хаан ==
 
1850 оны хавар Төр гэрэлт хааны нэр заасан Ижу ханхүү 19 насандаа Түгээмэл элбэгт хаан болжээ. Энэхүү оны цолыг манжаар ''Губчи элгиенгэ'', хятадааар ''Шяньфөн'' (''Xianfeng'') гэдэг.
 
Бослого их гарч байсан. Өмнөд нутагт [[христийн шашин|христийн]] шашинт хакка яст [[хятад үндэстэн|хятад]] үндэстэн Хун Шючуань [[Тайпингийн бослого|Тайпингийн бослогыг]] (1850–1864) дэгдээж улс байгуулснаа зарлаж 1853 онд [[Наньжин]]г эзэлж газар авсан бол умард нутагт Нианы бослого (1851-1868) дэгдсэн. 1854-1873 онд [[мяо]] ардын бослого, 1856 онд Юньнаньд [[Пантайн бослого]] үүсчээ. Өмнөд нутагт хятад жанжин Зөн Гуофань, умард нутагт монгол жанжин [[Сэнгэренчин]] хааны армийг удирдаж байв.
 
Хар тамхины хоёрдугаар дайнаар [[Англи]]-[[Франц]]ын хүчин [[Тяньжинь|Тяньжиниас]] довтолж 1860 онд хааны зуны ордныг эзэлснийг сонссон Түгээмэл элбэгт хааны бие муудаж 1861 онд 30 насандаа өөд болжээ.
 
Хаан амьсгал хураахын өмнө 6 настай [[Бүрэн засагч]] хаанд туслуулахаар хааны ургийн 4 хүн, 4 сайдыг тохоож төр барих зөвлөлийг үүсгэсэн боловч Бүрэн засагчийн эх И хатан (хожмын [[Цыши]] хатан эх) [[Цыань|Жөнь]] их хатны хамтаар Сусунь нарыг дарж төрийн хэргийг мэддэг болжээ.
 
== Гэр бүл ==
* Эцэг — Төр гэрэлт хаан — айсингиоро овогт
* Эх — Шяочуаньчөн хатан — ниохуру овогт
=== Хатан ===
* Шяодөшянь их хатан (-1850) — сакда овогт
* [[Цыань|Шяожэньшянь]] их хатан (1837–1881). — ниохуру овогт
* [[Цыши|И]] хатан (1835–1908) — ехэнара овогт
=== Хүүхэд ===
{{s-start}}
{{залгамжлал
|албан_тушаал= [[Манж Чин улс]]ын эзэн [[хаан]]
|он= 1851-18611850—1861 он
|өмнө= [[Төр Гэрэлтгэрэлт]]
|дараа= [[Бүрэн засагч]]
}}
{{end}}
 
[[Ангилал:Манж1831 Чинонд улсын хаанөнгөрсөн]]
▲[[Ангилал:1861 онд нас барагсадөнгөрсөн]]
[[Ангилал:Чин улсын хаан]]
[[Ангилал:Манж үндэстэн]]
"https://mn.wikipedia.org/wiki/Түгээмэл_элбэгт"-с авсан