Хазара: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 52:
[[Файл:WorldHaplogroupsMaps1.png|thumb|Хазарачууд генетикийн хувьд [[узбек]]уудтэй ихээхэн ойролцоо]]
[[Зураг:Mtdna.jpg|thumb|Митохондрийн ДНХ]]
[[Image:Y-Haplogroup R1 distribution.png|thumb|250px|Distribution of the two major R-M173 branches: R-M420 (purple) and R-M343 (red)]]
[[Image:Haplogroup R (Y-DNA).PNG|thumb|350px|Spread of Haplogroup R-M173 in Native populations.]]
Генетикийн болон түүхийн судалгаагаар тэдний дор хаяж зарим хэсэг нь монгол гаралтай гэсэн дүгнэлтэнд хүрчээ. Тэдний дунд Умард болон Төв Азид тархсан ген дор хаяж 30 хувь дээшээ 40 хувийг эзэлдэг. [https://yhaplogroups.files.wordpress.com/2015/01/hazara-people-y-dna-haplogroups-genetics-dna.png?w=568&h=295 Энд байгаа] зурагнаас харвал Төв Ази дахь алтай язгуурын хэлтнүүдийн дунд тархсан ген хазарачуудын генийн сангийн 43%-г эзэлж байгаа бөгөөд үүнээс [[:en:Haplogroup C-M217|С3]] 33,3%; N 1,6%; Q 6,6%; O 1,6% байна. Өөрөөр хэлбэл хазарачуудын 30-40 хувь нь монгол гаралтай байж болох юм. Гэвч бодит байдал дээр үүнээс бага хувь нь монгол гаралтай байж болох бөгөөд эдгээр ген монгол, түрэгүүдийн аль алинд нь тархсан байдаг учир нарийвчилсан судалгаа хийх шаардлагатай. Хазарачуудын дундах С3 гаплогруппын тархалтыг (Сабитовын судалгаагаар 36%) Казахстаны түүхч Сабитов монголын байлдан дагууллын үед Монголоос очсон аймгуудтай холбосон ба хазарагийн [[:en:Behsud (Hazara tribe)|
▲Генетикийн болон түүхийн судалгаагаар тэдний дор хаяж зарим хэсэг нь монгол гаралтай гэсэн дүгнэлтэнд хүрчээ. Тэдний дунд Умард болон Төв Азид тархсан ген дор хаяж 30 хувь дээшээ 40 хувийг эзэлдэг. [https://yhaplogroups.files.wordpress.com/2015/01/hazara-people-y-dna-haplogroups-genetics-dna.png?w=568&h=295 Энд байгаа] зурагнаас харвал Төв Ази дахь алтай язгуурын хэлтнүүдийн дунд тархсан ген хазарачуудын генийн сангийн 43%-г эзэлж байгаа бөгөөд үүнээс [[:en:Haplogroup C-M217|С3]] 33,3%; N 1,6%; Q 6,6%; O 1,6% байна. Өөрөөр хэлбэл хазарачуудын 30-40 хувь нь монгол гаралтай байж болох юм. Гэвч бодит байдал дээр үүнээс бага хувь нь монгол гаралтай байж болох бөгөөд эдгээр ген монгол, түрэгүүдийн аль алинд нь тархсан байдаг учир нарийвчилсан судалгаа хийх шаардлагатай. Хазарачуудын дундах С3 гаплогруппын тархалтыг (Сабитовын судалгаагаар 36%) Казахстаны түүхч Сабитов монголын байлдан дагууллын үед Монголоос очсон аймгуудтай холбосон ба хазарагийн [[:en:Behsud (Hazara tribe)|бэхсүд]] буюу бэсүд аймаг <ref>*[http://rjgg.molgen.org/index.php/RJGGRE/article/view/42 Происхождение хазарейцев с точки зрения ДНК-генеалогии Жаксылык Сабитов]</ref> С3 ген ихээр агуулж байна гэж үзжээ. Афганистанд хазарачуудыг гадаад төрх, шашин шүтлэгээр нь хавчин хяхдагаас шалтгаалан бусад улс руу илүү монголжуу төрхтэй хазарачууд ихээр дүрвэн гарсан бололтой. Тухайлбал Пакистан руу монголоид төрхтэй хазарачууд олноороо дүрвэн очсон бололтой. National Geographic суваг Пакистаны Кветта хот дахь хазарачуудын дунд генийн судалгаа хийн хазарачууд ихэвчлэн монгол гаралтай (С3 гентэй) гэсэн дүгнэлт гаргасан байдаг ба англи вики дэхь мэдээллээс үзэхэд энэ судалгаанд бэхсүд овгийн хазарачууд ихээр хамрагдсан бололтой. Кветтад Пакистаны хазарачуудын дийлэнхи нь төвлөрдөг. Гэвч энэ судалгаа нь хазарачууд ихэвчлэн монгол гаралтай буюу монголоид төрхтэй болохыг бүрэн батлахгүй. Учир нь хазарачууд монголоид, европоид төрхтэй олон тооны угсаатнаас бүрдсэн байдаг. Хүн амын зөвхөн зарим хэсгийг хамарсан судалгаагаар угсаа гарлыг бүрэн тогтооход хүндрэлтэй байдаг.
13-р зууны монголчуудын байлдан дагууллын үед болон 14-р зууны Төмөрийн дайны явцад олон тооны түрэг цэргүүд монголын армийн бүрэлдэхүүнд орж Афганистанд очсон байх магадлалтай. Мөн 13-р зуунаас өмнөхөн түрэгүүд янз бүрийн довтолгоон, нүүдлийн явцад очсон байж болох учир С3 гентэй хазарачуудын зарим хэсэг нь түрэг гаралтай байж болох юм. ▼
▲Бэхсүд овог нь хазарагийн томоохон овог бөгөөд [[:en:Abdul Ali Mazari|Abdul Ali Mazari]] зэрэг томоохон удирдагч энэ овгоос гаралтай.
Хазарачууд генетикийн хувьд [[узбек]]уудтэй ихээхэн ойролцоо.<ref>[https://yhaplogroups.wordpress.com]/</ref>
▲13-р зууны монголчуудын байлдан дагууллын үед болон 14-р зууны Төмөрийн дайны явцад олон тооны түрэг цэргүүд монголын армийн бүрэлдэхүүнд орж Афганистанд очсон байх магадлалтай. Мөн 13-р зуунаас өмнөхөн түрэгүүд янз бүрийн довтолгоон, нүүдлийн явцад очсон байж болох учир С3 гентэй хазарачуудын зарим хэсэг нь түрэг гаралтай байж болох юм.
wordpress дэхь зурагнаас харахад бусад хазарачууд Ази, Европ дахь европоид төрхтнүүдээс гаралтай байж болох ба үүнээс [[:en:Haplogroup J-M172|J2]] хамгийн өндөр буюу 26,6%; R1a 6,6%; E1b 5%; G2a 3,3%-г эзэлж байна. Мөн Африкт тархсан [[:en:Haplogroup B-M60|B-M60 гаплогрупп]] хазара эрэгтэйчүүдийн 5.1%-д (судалгаанд хамрагдсан 59 хүний 3) тархжээ.<ref>[http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0034288 Haber M, Platt DE, Ashrafian Bonab M, Youhanna SC, Soria-Hernanz DF, et al. "Afghanistan's Ethnic Groups Share a Y-Chromosomal Heritage Structured by Historical Events", 2012]</ref> J2 гэх мэт Евразийн баруун хэсгээс гаралтай гентэй хүмүүс нь генетикийн хувьд монголчуудтай
Сабитов хазарачуудын дундах [[:en:Haplogroup R1b|R1b1b1]] буюу [[:en:Haplogroup R-M343 (Y-DNA)|R-M343]] генийг (Сабитовын судалгаагаар 28%) түрэг угсааны башкирчуудтай холбосон ч тэдний дунд R1b1b1 тархсан нь түрэгүүдтэй холбоотой гэсэн бүрэн баталгаа алга. R1b1b1 нь Афган, Ираны уугуул иран хэлт хүн амтай холбоотой байж болох юм.
Sengupta-н 2005 оны судалгаагаар хазарачуудын [[Haplogroup_R-M173#Subclade_distribution|32%]] нь R1b гаплогрупптэй байна.
==Бусад мэдээлэл ==
| |||