Хидан Улс: Засвар хоорондын ялгаа

'''[[Кидан үндэстэн]]''' нь анх [[Лууха]] голын баруун талаар, [[Шар мөрөн (Өвөр Монгол)|Шар мөрний]] умард саваар (Ордосын [[Шар мөрөн]] биш) нутаглаж байсан бололтой бөгөөд яваандаа Шар тэнгисийн эрэг хүртэлх нутагт тархан суужээ. Тэд [[Сяньби]] нарын адил [[Дорноддорнод Хуху]] нарын удам байсан ба тэдний ихэнх нь өнөөгийн Монгол нутагт төвлөн сууж байгаагүй ч 923 оноос [[Алтайн нуруу|Алтайгаас]] зүүн тийш [[Хэрлэн гол]]ын хойт бие хүртэл нутгаа тэлж соёл, түүхийн олон зүйл дурсгал Монгол нутагт үлдээжээ.

Хятан нар буюу [[Кидан үндэстэн]] уг удмын хувьд [[Дунхудунху]] аймгийн [[Сяньбисяньби]] нараас гаралтай учир удам гарвалын хувьд өвөг [[Монгол]]чууд гэж үздэг. Хэл судлалын талаар хийсэн судалгаагаар ч монгол хэлтэн байсан нь нотлогдсон. Хятан нарын 100 үг тутмаас 70 нь Монгол үг байдаг. Жишээ нь: Боули-Боол, шава-шувуу, ике-их, найхэ-нохой, толи-туулай гэх мэт. Тан улсын сударт Хятан нарын аж ахуй, үг хэл зан заншил нь Монголын [[шивэй]] нартай адил гэсэн байдаг. [[Антропологи]]йн судалгаагаар Монгол төрхтөн болохыг нь судалжээ. Хятан нар MЭ IV зууны үеэс түүхэнд тэмдэглэгдэх болжээ.