Мин улс: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Мөр 21:
Ингээд 1351 онд [[Хань Шань Тун|Хaнь Шань Тунгаар]] удирдуулсан тариaчид [[Хэнань]] мужын [[Иньжоу]]д бослого гаргаж, улаан алчуураар толгойгоо боосноос үүдэн тэднийг түүхэнд [[Улаан алчууртны бослого]] хэмээн нэрийдэх болжээ. [[Жу Юань Жан]] гэгч сохор зоосгүй ядуу тариачин байсан бөгөөд 1352 онд Улаан алчууртнуудын зүүн жигүүрийн жанжин [[Гуо Зи Сэн]]ий цэрэгт элсэж орсон. Тэрбээр авъяас чадвартай байсан тул Гуо Зи Сэн түүнд өөрийн өргөмөл охинтойгоо гэрлүүлснээс хойш нэр алдарт хүрсэн юм. 1356 онд [[Жу Юань Жан|Жу Юань Жаны]] бослого гаргагчид [[Нанжин]] хотыг эзлэн авсан нь хожим [[Мин улс]]ын нийслэл болсон.
Хоорондоо өрсөлдөж тэмцэж байсан босогчдын бүлгүүд Юань улсыг өөрийн хяналтдаа байлгаж, улмаар шинэ хаант улсыг бий болгохын төлөө тэмцэж байв.1363 онд Жу Юань Жан нь түүхэнд хамгийн том усан дахь тулалдаан болох [[Поян нуур]]ан дахь тулалдаанд [[Да Хань]] улсын толгойлогч [[Чэнь Юуо Линь]] гэгч өрсөлдөгчөө устгажээ. Галт зэвсэгтэй усан онгоцнуудыг хэрэглэдгээрээ алдаршсан түүнийг ялснаар [[Жу Юань Жан]] босогчдын бүлэглэлийг устгаж ялалт байгуулан, Хөх мөрний эрэгт хязгааргүй эрх мэдлээ тогтоож чадсан юм. 1367 онд Улаан алчууртны эзэн [[Хань Линь Эр]] [[Жу Юань Жан|Жу Юань Жангийнд]] зочлох үед түүний хараат жанжин усанд живүүлж хороосноор Жу Юань Жаны хаан ширээ рүү залах аянд саад учруулж тууштай тэмцэх чадвартай хүн гарч ирээгүй юм. 1368 оны 1 сард [[Жу Юань Жан]] Нанжин хотноо [[Мин улс]]ыг тунхаглан зарлаж, оны цолоо '''Хун У''' буюу “эрх мэдэлтэй цэргийн хүн” хэмээн өргөмжилсөн байдаг. 1368 оны 9 сарын 24 нд [[Юань улс]]ын нийслэл хот [[Дайду]]г /өнөөгийн Бээжин хот/ эзэлснээр бүх Хятадыг нэгтгэжээ. [[Тогоонтөмөр хаан]] хойд зүг зугтаж [[Шанду|Шандуд]] очсон тул [[Жу Юань Жан]] Дайду дахь хааны ордуудыг газартай тэгшлэн уг хотыг '''Бэйпин''' хэмээн нэрлэжээ.▼
▲1363 онд Жу Юань Жан нь түүхэнд хамгийн том усан дахь тулалдаан болох [[Поян нуур]]ан дахь тулалдаанд [[Да Хань]] улсын толгойлогч [[Чэнь Юуо Линь]] гэгч өрсөлдөгчөө устгажээ. Галт зэвсэгтэй усан онгоцнуудыг хэрэглэдгээрээ алдаршсан түүнийг ялснаар [[Жу Юань Жан]] босогчдын бүлэглэлийг устгаж ялалт байгуулан, Хөх мөрний эрэгт хязгааргүй эрх мэдлээ тогтоож чадсан юм. 1367 онд Улаан алчууртны эзэн [[Хань Линь Эр]] [[Жу Юань Жан|Жу Юань Жангийнд]] зочлох үед түүний хараат жанжин усанд живүүлж хороосноор Жу Юань Жаны хаан ширээ рүү залах аянд саад учруулж тууштай тэмцэх чадвартай хүн гарч ирээгүй юм. 1368 оны 1 сард [[Жу Юань Жан]] Нанжин хотноо [[Мин улс]]ыг тунхаглан зарлаж, оны цолоо '''Хун У''' буюу “эрх мэдэлтэй цэргийн хүн” хэмээн өргөмжилсөн байдаг. 1368 оны 9 сарын 24 нд [[Юань улс]]ын нийслэл хот [[Дайду]]г /өнөөгийн Бээжин хот/ эзэлснээр бүх Хятадыг нэгтгэжээ. [[Тогоонтөмөр хаан]] хойд зүг зугтаж [[Шанду|Шандуд]] очсон тул [[Жу Юань Жан]] Дайду дахь хааны ордуудыг газартай тэгшлэн уг хотыг '''Бэйпин''' хэмээн нэрлэжээ.
==Баруун хойд
[[Image:Dali-puerta-sur-c01.jpg|thumb|left|Эртний [[Дали]] улсын [[Юньнань]] хотын урд хаалга]]
[[Хөхнуур муж|Хөх нуурын]] салар мусульманчууд сайн дураараа Мин засаглалд захирагдах болж тэдний омгийн ахлагчид 1370 оны үеэр бууж өгчээ. Жанжин Хала Башийн удирдлага дор Уйгурын цэргүүд [[Мяо үндэстний бослого|Мяо үндэстний бослогыг]] 1370-аад оны үед нам дарж Хунань мужийн Чандэд суурьшсан юм. Хуй мусульманчууд Мин гүрний төлөө бусад нутгийн омгийхонтой тэмцэж, мөн адил Хунань мужийн Чандэ хотод суурьшжээ. 1381 онд Мингийн Хуй Мусульманчууд Юньнань аймагт Юань улсын төлөө үнэнчээр зүтгэдэг байсан [[Монгол]] ба [[Хуй]] мусульманчуудын цэргийг тулалдаанд ялсны дараахан Мин гүрний нутаг дэвсгэрт Дали вант улсын эзэмшилд байсан баруун хойд
Line 34 ⟶ 33:
==Мин улсын уналт ба мөхөл==
===Ванли
[[Image:明神宗.jpg|thumb|upright|left|[[Ванли эзэн хаан]] ( 1572–1620)]]
Япон Улсын эсрэг дэгдсэн Солонгос дахь Имжин дайны эдийн засгийн үр дагавар хамгийн хүнд тусгалтай байсан нь Ванли эзэн хааны засаглалын /1572-1620/ үеийн Хятадын Мин гүрэнд ихээхэн нөлөөлсөн юм. Засаглалынхаа эхэн үед Ванли нь өөрийгөө чадварлаг зөвлөхүүдээр хүрээлүүлж, улс орныг хамаарсан хэргүүдийг шийдвэрлэх гэж ихээхэн хүчин зүтгэж байв. Түүний Тэргүүн нарийн бичгийн дарга [[Жан Зу Жэнь]] (1572 -82 хүртэл алба хашиж байсан) гэгч нь ахмад түшмэдтэйгээ хамтран маш үр бүтээлтэй холбоотнуудын сүлжээг бий болгож чадсан юм. Түүнээс хойш эдгээр холбоотнуудын харилцааг тогтвортой байлгах чадвартай ийм чадварлаг хүн гарч ирээгүй бөгөөд удалгүй эдгээр холботнууд хоорондоо нэгдэж хүчтэй сөрөг хүчин болсон юм. Цаг хугацааны явцад Ванли төрийн алба болон сайд нарын хооронд байнга гардаг улс төрийн маргаанаас залхаж, Хориотой хотын хананы ард түшмэдийнхээ хараанаас хол зогсохыг эрхэмлэж байв. Тайган хүмүүс хөндийрсөн эзэн хаан, түүний түшмэдийн хооронд зуучлах болсон тэр цагаас хойш эрдэмтэн, мэргэд түшмэд засаг захиргаанд нэр хүндгүй болжээ. Улс орны асуудлыг хэлэлцэх хүсэлтэй ямар ч түшмэл асуудлыг эзэн хаанд танилцуулахын тулд тайган хүний гарыг цайлгах ёстой байв.
Line 55 ⟶ 54:
==Зургийн цомог==
<gallery>
Файл:Hyatadyn Min uls.jpg|Мин
Файл:Ming Dynasty 1415.png| Юнь Лэ хааны үеийн Мин улс (1415 он)
Файл:Hyatadyn Min uls.jpg|Мин улс
Файл:Мин улс 17-р зуун.JPG|Мин улс
Line 62 ⟶ 61:
Файл:Мин улсын мужууд.jpg|Мингийн мужууд
Файл:Мин улс 17-р зуун.JPG|Мин улс 17-р зуунд
Файл:Хятадын Мин улс 17-р зууны дунд үе.jpg|Хятадын Мин улс 17-р зууны
Файл:Мин XVI-XVII зууны эх.jpg|Мин XVI-XVII зууны эх
File:Ming Empire cca 1580 (en).svg|1580 онд
| |||