Хар Хидан: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
б MongolWiki moved page Хар Кидан to Хар хятан улс without leaving a redirect |
No edit summary |
||
Мөр 2:
[[Зураг:KaraKhitaiAD1200.png|thumb|300px|Хар Кидан улс. 1200 оны орчим]]
'''Хар хятан''' (хидан, кидан) буюу '''Баруун''' (хожуу) '''Ляо''' — [[Төв Ази]]д төвлөсөн [[монгол угсаатан|монгол угсааны]] [[хятан үндэстэн|хятан]] хүний байгуулсан [[хан]]т [[улс]] байв. Хятадын хойд нутагт төвлөсөн [[Хятан улс]]ыг зөрчидийн [[Алтан улс]] цохин мөхөөхөд үлдэгдэл нь баруунш одож [[Елюй Даши]] 1124 онд Хар хятан улсыг үүсгэжээ. 1218 онд найманы [[Хүчлүг]]ийг байхад [[Их Монгол улс]]ын цэрэг дайлан эзэлснээр мөхсөн.
[[Тэнгэр уул]], [[Долоон усан]], Эмил гол, [[Тарвагатайн нуруу]]гаар нутаглаж, [[Баласагун]] орчим нийслэл тогтож байв.
== Түүх ==
Зөрчидийн [[Алтан улс]] хятадын [[Сүн улс]]тай холбоолон [[Хятан улс]]ыг удаа дараа уулгалан мөхөөсөн. Елюй Даши үлдсэн ноёд, албатыг авч баруунш одон 1124 онд Гүр хан өргөмжлөгдөж ''Хар хятан улсыг'' үндэслэв.
1134 онд [[Хар ханы улс]]ыг довтлон [[Баласагун]]ыг эзэлж нийслэл болгон суув. 1137, 1141 онд хятанчууд [[харлуг]]тай холбоолон [[Катваны тулалдаан|Катван]] гэдэг газар Баруун хар хан болон [[сельжук]]ийн цэргийг дийлж, [[Хорезм]]ыг уулгалан улсаа батжуулжээ.
1151–1161 онд Дашийн хүү Илия, 1161–1177 онд охин Пусувань төр барив.
Улс дотоодын самуунтай болж, эцэст нь [[Найман]] аймгийн [[Хүчлүг]] ханхүү гүр ханыг түлхэн хан ширээнд суужээ. [[Чингис хаан]]ы төрд халтай учир [[Их Монгол улс]]ын цэрэг 1218 онд дайлаар Хүчлүгийг дарж, газар нутгийг хураан авчээ.
== Таван гүр хан ==
* [[Елюй Даши]] (1124—1143)
* [[Табуян]] (1143—1151)
* [[Елюй Илия]] (1151—1161)
* [[Елюй Пусувань]] (1161—1177)
* [[Елюй Жулху]] (1177—1211)
* [[Хүчлүг]] (1211—1218)
==Мөн үзэх==
Line 19 ⟶ 38:
[[Ангилал:Төв Азийн түүхэн улс]]
[[Ангилал:Түүхэн монгол улс]]
[[Ангилал:Хиргисийн түүх]]
[[Ангилал:Хятан]]
|