Азербайжанчууд: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
{{Ард түмэн
|нэр_анги = Азербайжан үндэстэн <br> {{mongolUnicode|ᠠᠽᠸᠷᠪᠠᠶᠢᠵᠠᠨ ᠦᠨᠳᠦᠰᠦᠲᠡᠨ|h}} <br> [[Азербайжан хэл|azərbaycanlılar, آذربایجانلیلار]]
|зураг = [[Зураг:Azerigirls.JPG|300px]]
|хэмжээ =
|тайлбар =
|бичгийн_нэр = олон тоо — '''азербайжанчууд''' <br> өөр нэр — азери (азеричууд)
|улстай_үндэстэн = тийм
|онцлох_нэрс =
Line 22 ⟶ 23:
[[Зураг:Azeri_language.png|thumb|270px|Азербайжан хэлтний тархалт]]
'''Азербайжа́н''' (өөрөөр '''азери''') — [[Азербайжан улс]]ын үндсэн хүн ам болж, [[Иран]]д бас олон саяаар байдаг [[түрэг угсаатан|түрэг угсаат]] [[ард түмэн]], 30 сая хүнтэй '''[[үндэстэн]]'''. Дурдсан хоёр улсаас гадна [[Турк]], [[Орос]], [[Америк]], [[Гүрж]] улсад олон мянгаар байна. Төрөлх [[азербайжан хэл]] нь [[алтай хэлний язгуур|алтай язгуурын]] [[түрэг хэлний бүлэг|түрэг салбарын]] огуз бүлэгт хамаардаг.
== Газар нутаг ==
Азербайжанчууд [[Уулын Карабах]] салан тусгаарласныг эс тооцвол [[Азербайжан]] орон даяар тархан суусан.
Иран улсын баруун хойд нутгийн [[Өрнө Азербайжан]], [[Дорно Азербайжан]], [[Ардебиль муж|Ардебиль]], [[Занжан муж|Занжан]], [[Хамадан муж|Хамадан]], [[Казвин муж|Казвин]], [[Маркази муж|Маркази]] муж болон улсын эдийн засгийн төв болсон [[Тегеран]], [[Караж]], [[Машхад]] хотод олноор байна.
Орос улсын [[Даг орон]]д байна. Дагестанд [[Дербент]], [[Табасаран]] зэрэг азербайжан нутаг бий.
Дээр дурсдсанаас гадна [[Гүрж]], [[Америк]], [[Канад]], [[Герман]], [[Украин]], [[Ирак]], [[Хасаг]], [[Узбек]] цөөнгүй байна.
== Хүн ам ==
Азербайжан үндэстэн хүн амын тоогоор [[Кавказ]] нутаг болон [[Азербайжан]]даа (91%) нэгдүгээр, [[Гүрж]] (6.5%) болон [[Иран]] (16%)-д хоёрдугаар их хувь эзэлдэг. Азербайжанд 8 сая 173 мянга, Иранд 11—15 сая хүн байна.
[[Орос]]т 603 мянга, үүнээс Дагестанд 130 мянга, Гүржид 300 мянга, үүнээс [[Квемо-Картли]] мужид 225 мянга.
== Шашин шүтлэг ==
Азербайжанчуудын 90% [[ислам]] шашны [[ислам|шийт]] дэгийг сахьдаг бол 10% мөн шашны [[ислам|суннит]] дэгийг барьдаг.
== Хэл бичиг ==
Азербайжан хэлийг эрдэмтэд [[алтай хэлний язгуур|алтай]] язгуурын [[түрэг хэлний бүлэг|түрэг]] төрлийн хэл гээд [[турк хэл|турк]], [[туркмен хэл|туркмен]], [[гагауз хэл|гагауз]]ын хамтаар огуз (баруун өмнөд) бүлэгт харьяалуулжээ. Азербайжан улсын хүн амын 98 хувь тус хэлээр ярьж, албан хэргээ хөтөлж байна. Иран, Иракт азербайжанаар, Азербайжан, Гүржид [[орос хэл|оросоор]], Иранд [[перс хэл|персээр]] бас ярилцана.
Эртнээс хэлээ [[араб үсэг|араб үсгээр]] бичиж ирсэн. XX зууны Азербайжанд латин—[[кирил үсэг|кирил]]—[[латин үсэг|латин]] гэж шилжив.
== Ген ==
Генийн нэгэн судалгаагаар азербайжанаас J2 гаплогруп — 30.5%, G — 18%, R1b — 11%, J1 — 11% илэрчээ.<ref>[http://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml Geographic spread and ethnic origins of European haplogroups.]</ref>
== Зураг ==
Line 34 ⟶ 63:
</gallery></center>
==
{{лавлах холбоос|2}}
{{Түрэг угсаатан}}
[[Ангилал:Азербайжан үндэстэн| ]]
| |||