Ховд аймаг: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 53:
'''Ховд''' ({{mongolUnicode|ᠬᠣᠪᠳᠤ|h}}) нь [[Монгол улс]]ын [[аймаг]] юм. Аймгийн төв нь [[Ховд (хот)|Ховд хот]]. Ховд нь Улаанбаатараас 1,580 км-н зайд оршдог.
==
== Засаг захиргааны нэгж ==
Ховд аймагт 4 халх сум, 1 өөлд, 1 торгууд сум бий.
{| class="wikitable sortable" style="text-align: center;"
Line 205 ⟶ 130:
|}
==
[[Image:Mongolia Khovd sum map.png|thumb|right|250px]]
{| class="wikitable"
|+ Ховд аймгийн ястан угсаатнууд<ref>2000 оны тооллого</ref>
|-
! {{highlight1}} | Ястан угсаатан
! {{highlight1}} | Эзлэх хувь
|-
| Халх || 24.7%
|-
| Захчин || 24.9%
|-
| Казах || 11.5%
|-
| Торгууд || 8.1%
|-
| Урианхай || 7.6%
|-
| Өөлд || 7.5%
|-
| Дөрвөд || 6.0%
|-
| Мянгад || 4.9%
|-
| Бусад || 2.0%
|-
|}
Эдгээр [[ястан]], [[үндэстэн|үндэстнүүд]] нь бүгд өөрсдийн уламжлалт суурин газар, түүний хэв маяг, уламжлалт хувцас зэрэг соёлын ялгаанууд, мөн уран зохиолын, урлагийн, дуу хөгжмийн уламжлалуудтай юм. Ховд аймгийн олон ястан иргэд өөр өөрийн онцлог аман аялага бүхий [[Монгол хэл]]-ээр харилцах ба Жаргалант сум, Ховд сум, Буянт сум, Булган сум зэрэг зарим сумдад олноор суурьшсан казакууд [[Монгол хэл]] ба [[Казах хэл]]-ээр харилцдаг.
Ховд аймгийн хүн амын өсөлт нь [[1991]] онд зогсжээ. Үүний дараа аймгаас гарах хөдөлгөөн (1992-2004 онуудад ойролцоогоор 20,000) нь байгалийн өсөлтийг болиулж аймгийн хүн амыг 87,000 – 92,000 байлгахад хүрчээ.
{| class="wikitable"
|+ Ховд аймгийн хүн ам <ref name"statoids">Statoids (Gwillim Law) web page[http://www.statoids.com/umn.html]</ref><ref name="new">National Statistical Office[http://www.nso.mn/mdg/eng_index.htm]</ref> <ref name="old">National Economy of the Mongolian People's Republic (1921 - 1981), Ulaanbaatar 1981</ref><ref name="GeoHive">, GeoHive: Global Statistics, [http://www.xist.org/cntry/mongolia.aspx]</ref>
|-
! {{highlight1}} | 1956 <br /> оны тоол.
! {{highlight1}} | 1960 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1963 <br /> оны тоол.
! {{highlight1}} | 1969 <br /> оны тоол.
! {{highlight1}} | 1975 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1979 <br /> оны тоол.
! {{highlight1}} | 1981 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1989 <br /> оны тоол.
! {{highlight1}} | 1991 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1993 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1995 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1997 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 1999 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 2000 <br /> оны тоол.
! {{highlight1}} | 2002 <br /> оны тооц.
! {{highlight1}} | 2004 <br /> оны тооц.
|-
| 42,300||48,000||47,300|| 54,000|| 59,200|| 62,600|| 64,500||86,831|| 89,365|| 87,171|| 88,494|| 91,339|| 91.490|| 89,326|| 89,664|| 91,770
|-
|}
== Газар зүй ==
Ховд аймаг нь Алтайн нуруу Монгол Алтайн их уулст оршино, Энд Мөнххайрхан,Хөхсэрх,Баатар хайрхан,Мянган Угалзат зэрэг том уулууд бий бөгөөд аймгийн нутгийн 20 орчим хувийг говь тал эзэлнэ. Уулархаг нутгаар кембрийн өмнөх үе ийн суурь чулуулаг, нутгийн өмнө захаар дөрөвдөгчийн хурдас тархжээ. Нүүрс (Хөндлөн), гянта гануур (Бодонч), болор (Оошигийн ус, Цагаантолгой) бий бөгөөд барилгын материалын баялаг бий.
Ховд аймгийн нутгаар Ховд гол , Буянт гол, Булган гол, Чонохарайх гол, Цэнхэр гол зэрэг том голууд урсах бөгөөд Хар-Ус нуур, Хар нуур, Дөргөн нуур, Цэцэг нуур зэрэг том, жижиг нуурууд оршдог.Нэвтийн рашаан, Булганы рашаан, Индэртийн рашаан зэрэг рашаан ус олон бий.
=== Амьтан ургамал ===
Өндөр уулаар хад асга, тагийн бүсийн хөрс, нутгийн хойд хэсгээр хээрийн цайвар хүрэн хөрс, өмнөд хэсгээр нь Говийн саарал хөрс тархжээ. Уулархаг нутгаар тагийн бүсийн ба уулын [[хээрийн ургамал]], өмнөд хэсгээр нь [[говийн ургамал]] ургана. Дэлхийд ховордсон [[хулан]], [[хавтгай]], [[бөхөн]] ,азийн шар минж зэрэг олон ан амьтан амьдарна. Ийм учраас [[Булган гол]], [[Хөхсэрхийн нуруу]]г дархлан хамгаалжээ.
Ховд аймаг [[ямаа]] олонтой. Аймгийн олон суманд [[хүнсний ногоо]] тухайлбал [[амтат гуа]], тарвас тариалдаг.Булган суманд Монголдоо ховор жимс тариалдаг . Ховд аймагт [[Хятад улс]] руу гарах хилийн боомт [[Ярант]], [[Байтаг]] хоёр Булган суманд байдаг юм.
=== Уур амьсгал ===
Ховд нь маш [[эрс тэс уур амьсгал|эрс тэс уур амьсгалтай]]. Зун +40<sup><small>O</sup></small>C хүрч байхад өвөл -35<sup><small>O</sup></small>C хүрдэг. Уур амьсгал нь [[хуурай]].
== Эдийн засаг ==
Ховд аймаг нь Монголд [[тарвас]]аараа алдаршсан.
Ховдод [[Дөргөний усан цахилгаан станц]]ыг барьж дууссан бөгөөд [[Увс]], [[Баян-Өлгий]], Ховд аймгуудыг цахилгаанаар хангаж байгаа.
== Тээвэр ==
Ховд нисэх буудал (HVD/ZMKD) нь 2 зурвастай ба үүний нэг нь засмал. [[Улаанбаатар]], [[Мөрөн]], [[Булган]] хотууд руу нислэгтэй.
== Алдартай хүмүүс ==
===Эрдэмтэд===
| |||