Хийл: Засвар хоорондын ялгаа

 

 

Дуугаралтаараа хамгийн доод өнгийг гаргадаг, хэмжээгээрээ нумт чавхдаст хөгжим дотроо хамгийн том хөгжмийн зэмсэг. Хөгжимчид нь зогсож эсвэл өндөр сандал дээр сууж тоглодог, виолончелийн адил хөлтэй хөгжмийн зэмсэг. Контрабас нь өтгөн, сөөнгө мэт өнгө гаргадаг. Найрал хөгжимд хамгийн доод өнгийг гаргадгаараа найрал хөгжмийн суурь болдог.

 

 

 

Баялаг доод өнгөтэй. Илэрхийлэх чадвар өргөн. Виолончель хөлтэй, хөгжимдөх үед хөлний хурц үзүүрийг шаланд шигтгэн тогтооно. Иймээс түүнийг хөлийн нумт зэмсэг гэдэг. Виолончель pizzicato-д их дуртай, хаа ч дуурсахаар тоглож болно. Ялангуяа доод өнгөн дээр бүр сайн, удаанаар хүнгэнэн дуугардаг.Хийлийн бүтэц Морин хийлийн толгой хэсэг нь жирийн хийлээс хоёр дахин том бөгөөд чавхдасны урт хэмжээний тусламжтайгаар жирийн хийлийн дэргэд илүү хүчтэй ая эгшиглүүлэх чадалтай болдог. Морин хийлийн гарал нь эртний хөгжим болох виола да гамба буюу гамба гэдэг нэрнээс үүссэн түүхтэй. чавхдас нь жирийн хийлтэй адил дөрөв байдаг. Мөн хийлийн гаднах дүрс хүний биетэй төстэй хийгдсэн бөгөөд дээд хэсэг нь гацуур мод харин доод хэсэг нь агч модоор бүтээгдсэн байдаг. Чавхдасыг тогтоосон урт модыг энгийн хар модоор хийдэг. Хийл нь дээд зэрэглэлийн урлагийн бүтээл юм. Чавхдаст хөгжмийн бүтээлчид эмгэн хумс гэх зэрэг “чимэглэл”-үүдийг бүтээхэд маш их хүч чадал зарцуулж байсан хэдий ч тэдгээр нь дуу авиа гаргах нь тэр бүр сонсогдоод байдаггүй.

 

 

 

Гадна талаараа хийлтэй адил боловч ерөнхий хэмжээгээрээ арай том. Тийм болохоор дуу нь ч гэсэн хийлийг бодвол бүдүүн өнгө гаргана. Найрал хөгжимд уламжлалаараа альт нь ихэвчлэн туслах хэсгийг тоглодог.

Европт нэвтэрсэн анхны чавхдаст нумт хөгжим Арабын байлдан дагуулалтаар Ребаб, Византийн Лира хөгжмүүд Испанид анхлан нэвтэрчээ. Эдгээр хөгжимд үндэслэн XIII зуунд Европ Ребек, Виела (фидель), үүссэн талаар 1275 оны үед бичигдсэн Иеронима Моравскийн "Хөгжим судлал" номонд дурьдсан байдаг билээ.Энэ үед Европт нумт чавхдаст хөгжмийг хөл дээрээ бус мөрөн дээрээ тавьж тоглох шинэ арга нэвтэрчээ. Анхандаа хоёр арга хоюулаа мөрдөгдөж байгаад аажмаар мөр лүү шилжжээ. Италид энэ аргыг da braccio (мөр) хэмээн нэрлэжээ.

Баруун Европд Виола буюу Эрдүү хийл Ренессансын үед чуулгын болон гоцлол хөгжмийн зэмсэг болов. Италийн хөгжим урлаачдын дунд Виолаг бүтээх Андреа Амати, Гаспора да Сало нарын стандарт мөрдөгдөх болов. ХХ зууны эхээр Виолагийн мэргэжлийн сургуулиуд Европ, Хойд Америкт буй болов.

 

 

Найрал хөгжимд хамгийн дээд, нарийн хөгийг тоглодог, хамгийн чухал хөгжмийн зэмсэг юм. Гоё, сайхан эгшиг авиа гаргадгаараа өөр ямар ч хөгжимтэй зэрэгцэхгүй. Нумт хөгжмийн зэмсгээр авиа гаргах гурван янзын арга байдаг. Arco-нумаар чавхдсыг хөрөөдөж авиа гаргах, pizzicato-чавхдсыг хуруугаар гогодон татаж авиа гаргах, collegno-чавхдсыг нумын хилээр цохиж авиа гаргах.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бамбир Хойд Армянаас гаралтай бөгөөд (Трапизон, Джавахети, Хар далайн эрэг хавь). Бамбиртай холбоотой түүхэн эх сурвалж IX зуунтай холбогдож байна. Армяны нийслэл байсан Двинагийн малтлагаас хийлтэй төстэй хөгжмийн зэмсэг дүрслэгдсэн байжээ.

Бамбирыг суугаагаар хоёр өвдөгний хооронд хавчин нэгэн зэрэг хоёроос гурван чавхдасыг нэгэн зэрэг цохин тогл.Бамбир 4 чавхдастай , кварт эсвэл квинтээр хөглөх бөгөөд бага октавын ля-гаас хоёрдугаар октавын ля-гийн хооронд эгшиг дуугарна.

 

 

Эхлээд гурван чавхдастай ойролцоогоор 35 см урттай байжээ. Хожим 4 чавхдастай болж хэлбэр нь ч өөрчлөгдөж скрипка хийлтэй төстэй болж иржээ. Ердийн скрипка хийлээс кварт илүү дуугардаг.

 

 

 

Уг хийлийг зөвхөн Бароккогийн үед ч бус ХХ зуунд Английн Эрин Хедли, Хилле Перл, Германы Клас Хардерс, АНУ-ын Анналиса Паппано, Австралийн Лаура Ваугхан, Нидерландын Полина ван Лаарховен зэрэг алдартай хөгжимчид уг хөгжмөөр хөгжимдөж байжээ.

 

 

 

Хоёр чавхдастай бөгөөд чавхдасыг анх торгоор үйлдэж байсан бол өдгөө металл утасаар орлуулжээ.

 

 

 

Контрабас хийлийг илүү доод өнгө дуугаргахад цар нь багадаж байсан тул хийл урлаачид том хэмжээтэй контрабасыг хийж турших болжээ. Үлэмж контрабасыг октобас хэмээн нэрлэх болсон бөгөөд октабасын хэд хэдэн хувилбар өдгөө хадгалагдан үлджээ. Английн музейд 2 метр 60 сантиметрийн өндөр "Голиаф" хэмээх октобас байдаг бөгөөд уг хийлийг хоёр хүн тоглодого байжээ. Нэг нь сандал дээр гарч утсыг дарж нөгөө нь нумаар хөрөөддөг байна.'''Жан Батист Вийомын октобас'''Бараг дөрвөн метрийн урттай (3.48 м) өөр нэгэн октобасыг Жан Батист Вийом 1849 онд бүтээсэн бөгөөд уг октобас өдгөө Парисын Musйe de la Musique музейд хадгалагдаж байна. Тэрээр гар хөшүүргэтэй, гишгүүр механизм хийж өгснөөр уг октабас "Голиафе"-гээс том хэдий ч тоглоход амар болжээ.Мөн Хойд Амеркийн Цинциннати хотын Жон Гейер 4,5 м өндөртэй, 2 м өргөнтэй аварга октобас бүтээжээ.

 

 

 

М.э.ө 2800 оны үед Эртний Грект уг хөгжмийн зэмсэг хэрэглэгдэж байжээ. Псальтирь Ойрхи дорнодоос өмнөд Европд түгэн дэлгэрчээ. Уг хөгжимтэй төстэй хөгжим Араб-Түргийн Канун, Эртний Жүүдийн Киннор, Персийн Сантур юм.

 

 

 

 

 

 

 

Ребек хийл (Францаар: rebec, Латинаар: rebeca, rubeba; нь Арабын : rabāb-аас гаралтай) нь эртний нумт хөгжмийн зэмсэг.Арабууд анхлан ИспанидРебек (тухайн үед Ребаб нэртэй байсан) нэвтрүүлсэн бөгөөд XIII - XIV зуунд Баруун Европыг уг хөгжим байлдан дагуулжээ.

Лийр хэлбэрийн цар, резонаторын хоёр нүхтэй, хоёр болон гурван чавхдастай, квинт хөгтэй байв.Хөгжмийн онолч Иерон Моравский 1275 оны үед Ребек хоёр чавхдастай квинт хөгтэй байсан талаар тэмдэглэн бичжээ.

 

 

Салор (Salor) буюу Хойд Тайландын (Northern Violin) хийл нь Тайландын хойд Ланна мужын нумт, чавхдаст хөжгмийн зэмсэг юм. Салё хийл нь хоёр чавхдастай, царыг Кокос самарын хальсаар үйлддэж нүүр хэсгийг нимган модон хавтангаар бүрнэ.

 

 

 

Сука хийл нь Польшийн чавхдаст нумт хөгжмийн зэмсэг. XIX зууны зурагт уг хөгжим дүрслэгдсэн байх бөгөөд өдгөө уг хөгжмийг Польшийн Warsaw Village Band хамтлаг уран бүтээлдээ ашиглаж байна. Сука хийлийг найр, хурим, ардын дуу бүжигт өргөн ашигладаг байжээ. Гадаад төрхөөрөө хийлтэй адил ч гриф буюу гар хүзүүний хэсэг нь харьцангуй өргөн ажээ.

 

 

 

 

 

 

 

Хийл нь хэдийгээр сонгодог хөгжмийн зэмсэг хэдий ч цахилгаан хийл орчин цагийн сонгодог хөгжмийн гоцлолд голчлон ашиглагддаг. Цахилгаан хийлийг неоклассик, метал, рок, хип-хоп, поп, джаз, джаз-фьюжен, кантри, нью-эйдж болон авангард хөгжимд голчлон ашиглаж байна.

Цахилгаан хийлчдээс дурьдвал: Жан-Люк Понти, Джеалд Даймон, Дэвид ЛаФламмэ, Дэррил Уэй, Джерри Гудман, Дэвид Кросс, Эдди Джобсон, Nash the Slash, Дэвид Рагсдале болон Робби Жанард, Симон Хаус, Марк Вуд болон Байд Тинсли. Vanessa-Mae

 

 

Хөг нь C, F, G. Чикира "Chikara" нь Хойд Энэтхэгийн олон ястны нумт чавхдаст хөгжмийн түгээмэл нэр юм.

 

 

 

Штрохын хийлийг пянз бичлэгийн студид өргөн хэрэглэдэг байжээ. Штрохын хийлийг театр, мюзик-холлын тоглолтонд өргөн ашиглаж байв. Микрофон болон цахилгаан хийл гарч ирсэнээр Штрохын хийлийн нөлөө эрс буурчээ.

ХХ зууны эхэнд Штрохын хийлийн орон нутгийн чанартай хэв загварууд Молдав, Румынд дэлгэрч ардын дуу хөгжимд ашиглагдаж байжээ.

 

 

 

Өнөөдөр хийлээ хөглөөд, хийлээ бариад яг тоглоход бэлэн болчихоод байгаа та нартаа хийлэн дээр хуруунууд ямар байрлалтай ямар нотыг тоглох ёстойг бичье.