Өлгий: Засвар хоорондын ялгаа

СУМЫН ЕРӨНХИЙ ТАНИЛЦУУЛГА

 

 

 

Алтайн уулархаг их мужийн Монгол Алтайн нурууны хэсэгт хамаарагдах Бөхөн уулын ар бэлд байрлана. Уул нурууд нь далайн төвшнөөс дээш 3000-3500 м хүртэл үнэмлэхүй өндөртэй, мөнх цаст шовх оргилуудтай, хажуу нь эгц, хад чулуутайгаас гадна гүн хавцал нарийн хөндийгөөр ихээхэн хэрчигдсэний зэрэгцээ тектоникийн ба мөстлөгийн гарал үүсэлтэй 2000 м өндөрт өргөгдсөн өргөн биш уулс хоорондын хотгор багагүй суурийг эзэлнэ.

 

Уур амьсгал бүрэлдэн тогтох гол нөхцөлд газар зүйн байрлал, нарны энергийн дулааны хуримтлал, агаарын оргил хөдөлгөөн, газрын гадаргын тогтоц зэрэг бие биетэйгээ нягт уялдаатай хүчин зүйлс нөлөөлнө. Манай орны Монгол Алтайн нурууд нь дэлхийн бөмбөрцөгийн сэрүүн бүсэд эх газрын төв хэсэгт орших далайн төвшнөөс дээш өндөрт өргөгдсөн уулархаг гадаргатайн улмаас хатуу ширүүн өвөлтэй, халуун зунтай бөгөөд барилга байгууламжийн төлөвлөлтөд мөрдөх уур амьсгалын бүсчлэлээр 2-р бүсэд хамаарна.

 

Гадаргын усан сүлжээний нягтшил 0,02 км/м2. Өлгий хотын дундуур урсаж өнгөрөх Ховд гол нь манай улсын Төв азийн гадагш урсгалгүй савд багтах хамгийн том гол юм.

 

Орон нутгийн төсөв: Сумын төсвийн татварын нийт орлого нь 636,0 сая төгрөг бөгөөд улсын төвлөрсөн төсвийн шилжүүлэг 385,4 сая төгрөг, сумын өөрийн үйл ажиллагааны орлого 250,6 сая төгрөгөөс орлого нь бүрддэг.

 

Орон нутгийн нийт төсвийн зардал нь 636,0 сая төгрөг байна. Нийт зардлын 65,7 хувь нь цалин, 7,5 хувь нь нийгмийн даатгалын шимтгэл, 18,9 хувийг урсгал шилжүүлэг, 7,9 хувийг нь бусад зардал эзэлж байна.

 

Өлгий сум нь ноос, ноолуурыг самнан угааж анхан шатны боловсруулалт хийж, бүтээгдэхүүнийг экспортод гаргадаг.

 

Баруун 5 аймгийн хэрэгцээг хангахуйц хүчин чадалтай барилгын ханын материал, блок тоосгоны хэд хэдэн үйлдвэр, хөнгөн-хүнсний ЖДҮ үйлчилгээний нэгжүүд үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа нь тус сумын аж үйлдвэрийн бүтцэд томоохон үр нөлөө үзүүлж байна.

 

 

 

 

 

 

 

Орон сууцны хангамж

 

Сумын хэмжээнд инженерийн бүрэн хангамжтай 60 айл, 40 айл, 36 айл, 24 айл, 12 айлын зэрэг нийтийн 2-5 давхар орон сууцанд 460 айл өрх амьдардаг бөгөөд энэ нь хотын нийт оршин суугчдын 7 хувийг эзэлж байна. Үлдсэн 93 хувь нь гэр хороололд амины хашаа байшинд амьдардаг.

 

 

 

Өлгий сумын төвд байрлалтай 13 сургуулийн дотроос 4 нь хувийн хэвшлийн сургууль, 2 нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай хамтарсан сургууль мөн 1 ба 2 дугаар бага сургуультай байна.

 

 

Өлгий сумын төвд улсын төсвөөр санхүүждэг 12 цэцэрлэг байрладаг бөгөөд 3 цэцэрлэг инженерийн төвлөрсөн хангамжтай. 9 цэцэрлэгийн байр гэр хорооллын дунд байршилтай бөгөөд, стандарт шаардлага хангадаггүй, багтаамж муутай барилгууд юм.

 

 

МСҮ-ийн төв 1965 онд анх байгуулагдсан, МУ-ын Гавьяат барилгачин А.Зайтаны нэрэмжит сургууль юм.

Инженерийн хангамжтай. Тус цогцолбор нь Сургуулийн төв байр, Мастерын байр, Үйлчилгээний нэгдсэн байр, Оюутны байр, 2 гарашаас бүрддэг..

Тус сургууль нь 2014-2015 онуудад сургуулийн байраа өргөтгөж, сантехник бүрэн засвар хийх, оюутан суралцагчийн номын сантай болох зорилт тавин ажиллаж байна.

Суманд улсын төсвийн 160 ортой нэгдсэн эмнэлэг, 50 ортой амаржих газартай.

 

Нийт өвчлөлтийг авч үзвэл халдварт өвчлөлт 105, осол гэмтэл 11 байна.

 

 

2010 онд 800 хүний суудалтай спорт цогцолбор ашиглалтанд орсон. 1992 онд 520 суудалтай Хөгжимт драмын театр ашиглалтанд орсон. Тус барилгад урлагийн тоглолт, үзэсгэлэн, дугуйлан, номын сангийн үйлчилгээ зэрэг соёл урлагийн бүх үйл ажиллагаа явагддаг.

 

 

Суманд бүртгэлтэй ажилгүй иргэн 745, үүнээс эмэгтэй 265 буюу 3506 хувийг эзэлж байна. Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийг боловсролын түвшингээр нь авч үзвэл 28,1 хувь нь дээд, 6,4 хувь нь техник мэргэжлийн, 23,2 хувь нь бүрэн бус дунд, 2,9 нь тусгай дунд, 31,8 хувь нь бүрэн дунд, 7,6 хувь нь бага буюу боловсролгүй хүмүүс тус тус эзэлж байна.

 

 

Өлгий сум нь аймгийн засаг захиргааны төв бөгөөд орон нутгийн хотын эрхтэй. Сумын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг 2003 онд орон нутгийн төсвийн санхүүжилтээр шинэчилсэн.Өнөөгийн байдлаар 4925 иргэн гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар 418.6 га газар өмчилж, 123 иргэн зуслангийн зориулалтаар 8.6 га газар, 11 иргэн аж ахуйн нэгж амралт, аялал жуулчлалын зориулалтар 5.3 га газар, 29 иргэн аж ахуйн нэгж ойжуулах зориулалтаар 71 га газар эзэмшиж байна. Мөн тус онд ашиглалтанд оруулсан хувийн орон сууц нийт 5692кв.м байна

Өлгий сумын төвд 1939 онд Халх голын дайнд оролцож эх орныхоо төлөө алтан амиа зориулсан улсын баатар Мазимийн Икейд зориулж 1985 онд босгосон хөшөө ууган сургууль болох 1-р сургуулийн өмнө байрлаж байгаа бол, 1921 онд Цагаан гвардын эсрэг Mонголын ард түмний эрх чөлөө тусгаар тогтнолын төлөө Толбо нуурын дэргэд хийсэн баатарлаг тулалдаанд ам үрэгдсэн Монгол, Зөвлөлтийн партизануудын дурсгалд зориулж 1957 онд босгосон найрамдалын хөшөө хотын төв талбайд, Улс орны хөгжил дэвшилд өөрийн хүч хөдөлмөрөө харамгүй зориулж байсан төр нийгмийн зүтгэлтэн 6 хүний цээж барималууд байдаг бөгөөд казах ард түмний түүх, соёлын үнэт зүйлсийг орон нутгийн Музейд байрлуулсан болно.

 

 

Өлгий сумын нийгэм эдийн засгийг хөгжүүлж Өлгий хотыг аймгийн нутаг дэвсгэрийн түвшинд засаг захиргаа, үйлдвэр, соёл, шинжлэх ухаан, бизнес, үйлчилгээний төв бүхий олон үүрэгт улсын чанартай хот болгож иргэдийн амьдралд таатай нөлөө бүрдүүлэх орчин бүрдүүлэхийг гол зорилгоо болгож, дараах зорилтуудыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. Үүнд:

Аялал жуулчлалын чиглэлийн үйлдвэр үйлчилгээг түлхүү хөгжүүлэх

Барилга угсралт, барилгын материалын үйлдвэрийг хөгжүүлэх.

 

Өлгий хот нь Баян-Өлгий аймгмийн Засаг захиргаа, боловсрол соёл, шинжлэх ухаан, эрүүл мэнд, спорт, үйлдвэр үйлчилгээний төв нь юм.