Йошкар-Ола: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
б нэлээн өөрчлөв, гол нь эмхлэв
Мөр 7:
|pushpin_label_position = right
|pushpin_mapsize = 300
|pushpin_map_caption = Орост Йошкар-Ола байгаа газрын зураг
|latd= 57|latm= 08|lats= |latNS=N
|longd= 47|longm= 42|longs= |longEW=E
Мөр 16:
|image_skyline = Yoshkar-ola.jpg
|image_caption = Мари Элийн Үндэсний Театр
|улс_эсвэл = Улс, орон
|аль_улс_эсвэл = {{RUS2}}
|нэгдүгээр_зэргийн_нэгж = [[Орос улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн хуваарь|Муж, орон]]
|нэгдүгээр_зэргийн_нутаг = [[Зураг:Flag of Mari El.svg|20px]] [[Мари орон|Мари]] ([[Бүгд Найрамдах Мари Улс|БНМарУ]])
|хоёрдугаар_зэргийн_нэгж = Аймаг, район
|хоёрдугаар_зэргийн_нутаг = '''Йошкар-Ола хотын тойрог'''
|газар_нутаг = 100.4 км²
|газрын_байц =
|хүн_ам = 260,352 хүн<ref name="хүн2014"/>
|хүн_ам = 260,352 хүн<ref>[http://maristat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/maristat/resources/16195e00436b5099b0f8f174665da2b8/%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81-%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D1%80_%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB_2014.htm Оценка численности постоянного населения по муниципальным образованиям Республики Марий Эл на 1 января 2014 года. Проверено 1 апреля 2014. Архивировано из первоисточника 1 апреля 2014.]</ref>
|хүн_ам_он = (2014)
|ард_түмэн = [[орос үндэстэн]] (68%)<br> [[мари ястан]] (24%) <br> [[татар үндэстэн]] (4%)
Line 35 ⟶ 41:
'''Йошка́р-Ола́''' — [[Орос улс]]ын холбооны махбод [[Мари Эл|Бүгд Найрамдах Мари Улс]]ын [[нийслэл]], 260 мянган хүнтэй [[хот]].
 
== Нэр, түүхТүүх ==
[[Мари ястан|Мари]] нутгийг эзэлсний дараа [[орос үндэстэн|оросууд]] 1584 онд суурин байгуулжээ. 1781 оноос хот гэгдэх болов. 1835 онд тус хотыг Мари нутгийн төв болгон хөгжүүлэх төлөвлөгөө хийгдэхэд 1000 гаруй хүнтэй л байлаа.<ref>[http://www.i-ola.ru/userfiles/file/gen_plan_A3_2009.pdf Городской еженедельник «Йошкар-Ола». Специальный выпуск. Генеральный план города от 3 марта 2009 года.] Проверено 13 июля 2010. Архивировано из первоисточника 13 августа 2011.</ref> 1919 он хүртэл [[орос хэл|оросоор]] '''Царёвококшайск''' (хааны), 1927 он хүртэл '''Краснококшайск''' (улаан) гэсэн нэртэй байв. [[Бага Кокшага гол]]ын эрэгт төвхнөсөн болохоор тийнхүү -кокшайск залгаж байжээ. 1927 оноос оноод «улаан хот» буюу [[мари]] хэлнийг үгээр ''Йошкар-Ола'' хэмээн нэрийдэн өнөөг хүрчээ. Муж, орон болсон ч Йошкар-Ола Маригийн төв хот байсаар ирсэн.
Йошкар-Ола гэдэг нь Мари хэлээр "Улаан хот" гэсэн утгатай. 1919 оноос өмнө '''Царёвококшайск''', дараа нь 1927 он хүртэл '''Краснококшайск''' гэдэг нэртэй байжээ. Тэдгээр нэрс нь хотын дундуур урсдаг [[Бага Кокшага гол]]ын нэрээс үүдэлтэй.
 
[[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы дараа нутгийнхаа төв хот гэдгээр эрчимтэй аж үйлдвэржиж, барилга байшин, хүн ард олширч, хот өргөжсөн. 1984 онд үүсэн байгуулагдсаны 400 жилийн ойгоор нь хүрсэн дэвшлийг үнэлж ЗХУ-ын Дээд Зөвлөлийн Тэргүүлэгчдийн зарлигаар «Хөдөлмөрийн улаан тугийн одонгоор» шагнаж байв.<ref>Указом Президиума Верховного Совета СССР от 17 ноября 1984 года</ref>
[[ЗХУ]]-ын үед, ялангуяа [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы дараа бүс нутгийнхаа аж үйлдвэр, тээврийн төв болон хурдацтай хөгжсөн юм. ЗХУ задарсны дараа улсын төсвөөс мөнгө хуваарилагдахаа больж, үйлдвэрүүдийн ихэнх нь хаалгаа барьжээ.
 
|хүн_ам1991 онд [[ЗХУ]] задарч, [[ОХУ]] дангаар байгуулагдахад Йошкар-Ола шат ахисан [[Мари орон|Мари]] орны нийслэл болж хувирсан бөгөөд =1970 оноос хүн амын өсөлт аажуурч 2014 оны байдлаар 260,352 хүн аж төрөн сууж байна.<ref name="хүн2014">[http://maristat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/maristat/resources/16195e00436b5099b0f8f174665da2b8/%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81-%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BE%D1%80_%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB_2014.htm Оценка численности постоянного населения по муниципальным образованиям Республики Марий Эл на 1 января 2014 года. Проверено 1 апреля 2014. Архивировано из первоисточника 1 апреля 2014.]</ref>
 
== Хүн ам зүй ==
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+ 1856-2013 оны Йошкар-Олагийн хүн амын тоо
|-
! width="100" {{highlight1}} | Он
! width="50" {{highlight1}} | 1856
! width="50" {{highlight1}} | 1926
! width="50" {{highlight1}} | 1959
! width="50" {{highlight1}} | 1989
! width="50" {{highlight1}} | 2014
|-
| '''Хүний тоо'''|| 1,200 || 4,300|| 88,744|| 241,600|| 260,352
|-
|}
 
Йошкар-Ола хүн амын олноор харьцуулахад Орос улсад [[Оросын хот суурин|74-р байрт]] орох хот юм. Оршин суугчдын 55.2 % — эмэгтэй, 44.8 % — эрэгтэй бөгөөд [[орос үндэстэн|орос]] (68%), [[мари ястан|маричууд]] (24 %) голдуу оршин сууж, бүгд 50 орчим өөр яс үндэстэн байна.
 
== Хэдэн зураг ==
<gallery widths="170px" heights="120px">
Зураг:Ice_Palace_Yoshkar-Ola.jpg|Мари орны мөсөн ордон
Line 49 ⟶ 75:
 
==Зүүлт==
{{лавлах холбоос|—22}}
 
[[Ангилал:Орос улсын хот]]