Төвөд: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 8:
'''Төвөд''' (2011 он хүртэл '''Төвд''' гэж бичиж байв)<ref>[http://www.mecs.gov.mn/data/mecs_laws/Education/Mongol%20ugs.pdf Кирил бичгийн бичлэгийн стандарт тогтоох тухай]</ref> — [[Гималай|Хималай]]н ар дахь [[Төвд үндэстэн|Төвөд үндэстний]] өлгий нутаг болох өндөрлөг [[орон]].<ref>[http://savetibet.ru/img/2010/tibet-book-mong.pdf Кузьмин С.Л. Нууц Түвд орон. Тусгаар тогтнол ба эзэгнэлийн түүх. 2011. Улаанбаатар]</ref> Газар зүйн тогтоцын хувьд [[Төвөдийн өндөрлөг]] ([[Хөхнуур-Төвөдийн өндөрлөг]]) хэмээх энэ газар орон дунджаар далайн төвшнөөс дээш 4900 метрт өргөгджээ.
[[File:Tibetan empire greatest extent 780s-790s CE.png|thumb|Төвдийн эзэнт гүрэн (618–841) 790-ээд он, хамгийн их өргөжсөн үедээ]]▼
Өгүүлэн буй Төвөд орон өдгөө [[Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс]]ын улс төрийн бүрэн эрхийн харъяанд [[Төвөдийн өөртөө засах орон]], [[Сичуань]] муж, [[Хөхнуур муж|Хөхнуур]] мужид хуваагддаг. Төвөдөөс гадна [[Хятад үндэстэн|Хятад]], Монба, [[Хотон үндэстэн|Хотон]], Чян, Лоба зэрэг яс үндэст хүмүүс амьдардаг. ▼
[[Файл:Төвдийн нутаг- Төвдийн засгийн зазрын тодорхойлсноор.jpg|thumb|Төвдийн нутаг- Төвдийн засгийн зазрын тодорхойлсноор. Шараар тэмдэглэсэн одоогийн [[Төвд]]өөс бусад нутагт нь төвдүүд хүн амыг олонхийг бүрдүүлж байгаагүй, Төвдийн эзэнт гүрнээс бусад үед төдийлөн захирч байгаагүй]]▼
▲
618 онд Төвөд [[Соронзон Гомбо]] хааны дор нэгтгэгдэж, 841 он хүртэл хүчирхэгээр оршсон нь түүхэнд [[Төвөдийн эзэнт улс]] гэж тэмдэглэжээ. Түүнээс хойш [[Лхас]], Шигацэ дахь Төвөд удирдлагад нэр төдий нэгддэг байсан ба түүнээс хойш зарим зуунуудад [[Монгол үндэстэн|Монгол]], [[Нанхиад]], [[Манж үндэстэн|Манж]]ын удирдлага, нөлөөлөл дор орж байв.
1951 онд Төвөдийг өөрийн салшгүй хэсэг гэж үзсэн [[БНХАУ]] цэргийн хүчээр нэгтгэгдэж өдгөө Төвдийн өөртөө засах Орон, Хөхнуур болон Сичуань мужийн баруун биеээр 5.4 сая гаруй Төвөд хүн амьдран сууж байна. 1959 онд Төвөдөд гарсан бослогоос үүдэн [[Далай лам]] нутагтаа байх аргагүй болж [[Энэтхэг]] рүү дүрвэн гарсанаас хойш дахин эх нутагтай очих боломжгүй байна.
Төвдийн засгийн газар Төвөдийн өөртөө засах орон, [[Цинхай]] муж бүхэлдээ, [[Сычуань муж]]ийн баруун хэсэг, [[Юньнань]], [[Ганьсу]] мужийн зарим хэсгийг Төвдийн нутаг гэж үздэг. Одоогийн [[Төвөдийн өөртөө засах орон|Төвдийн өөртөө засах орон]]оос бусад төвдүүд тархсан нутагт төвдүүд хүн амыг олонхийг бүрдүүлж байгаагүй, Төвдийн эзэнт гүрнээс бусад үед төдийлөн захирч байгаагүй байна.<ref>[http://girishshahane.blogspot.com/2009/11/tibet-china-india-lies-and-facts.html Tibet, China, India: The Lies and the Facts]</ref>
==Зураг==
<gallery>
Файл:Tibet_ethnolinguistic_1967.png|Төвдийн хэл аялгуу
▲File:Tibetan empire greatest extent 780s-790s CE.png|thumb|Төвдийн эзэнт гүрэн (618–841) 790-ээд он, хамгийн их өргөжсөн үедээ
▲Файл:Төвдийн нутаг- Төвдийн засгийн зазрын тодорхойлсноор.jpg|thumb|Төвдийн нутаг- Төвдийн засгийн зазрын тодорхойлсноор. Шараар тэмдэглэсэн одоогийн [[Төвд]]өөс бусад нутагт нь төвдүүд хүн амыг олонхийг бүрдүүлж байгаагүй, Төвдийн эзэнт гүрнээс бусад үед төдийлөн захирч байгаагүй
▲File:Historic Tibet Map.png|thumb|Төвдийн түүхэн нутаг
Файл:Төвдийн түүхэн нутаг 3 .gif|Төвдийн түүхэн нутаг
</gallery>
| |||