Content deleted Content added
|
|
|
[[File:Zaja2.jpg|250px|right|thumb|[[Бүгд Найрамдах Халимаг Улс|Халимагийн]] нийслэл [[Элст]], [[Халимаг улсын их сургууль|Халимаг улсын их сургуулийн]] хичээлийн байрны цэцэрлэгт боссон Зая Бандидбандид Намхайжамцын хөшөө]]
[[Монгол угсаатан]], тэр дундаа [[Ойрдойрд]]ын ард түмний дундаас төрсөн XVII зууны нэрт хүн, [[Буддынбуддын шашин]] болон төрийн зүтгэлтэн, [[равжамба]], [[зая бандид]], [[дуун хөрвүүлэгч]], [[тод үсэг|тод үсгийг]] зохиогч, соён гэгээрүүлэгч '''Зая Бандидбандид Намхайжамц''' (өөрөөр '''Зая Бандид Огторгуйндалай'''; [[Халимаг хэл|халимагаар]] ''Зая Пандит'', бүтнээрээ ''Зая Пандит Оһтрһун Дала''; оросоор ''Зая-Пандита'', ''Зая-Пандита Намкхай Чжамцо'', [[1599]]-[[1662]]) 1599 оны шарагчин гахай жилд [[Зүүнгар|Зүүнгар улсын]] нутагт сууж байсан [[Хошуудхошууд]] (аймаг)-ын Гөрөөчингөрөөчин отгийн Шангасшангас овогт Хүнгүйзаяачийн ууган хүү [[Баавхан]]ы тавдугаар хөвүүн болон төрж Шархаваг хэмээх нэрийг олов. 1616 онд 17 насандаа [[Төвөд]]ийн [[Лхас]]ын [[Барайвун хийд]]эд шавилан суужээ. Түүний ''намхайжамцНамхайжамц'' гэх сахилын нэр нь монголоор «огторгуйнОгторгуйн далай» гэж хөрвөнө. 10 жил шашны ном үзээд [[рабжамба]] (хэтэрхий мэдэгч) цолыг хамгаалжээ. Түүнээс хойш ахиад 20 жил Төвөдийн олон хийдэд багш лам болж явахдаа [[Зая Бандидбандид]] гэж хүндлэгдэн алдаршив. 1638 онд Гурван Ихих Богдбогд хэмээн алдаршсан буюу V дүрийн [[Далай лам]] Агваанлувсанжамц, IV дүрийн [[Банчин эрдэнэ]], Галдан ширээт хийдийн хамба Галдан тив нарын зарлиг дор Халх долоон хошуу, дөрвөн Ойрадынойрдын нутагт төр шашны их багшаар томилогдон эх нутагтаа морилон иржээ.<ref>[http://www.tsahim-toli.mn/index.php?option=com_content&view=article&id=686:zaybandid-namhaijamts&catid=42:soyol&Itemid=401 РАБЖАМБА ЗАЯ БАНДИДА НАМХАЙЖАМЦ ”ОГТОРГУЙ ДАЛАЙ”- ЫН НОМЫН ӨРГӨӨ БАЙГУУЛНА]</ref>
1640 оны [[Халххалх]] -[[Ойрдойрд]]ын олон ноёдын [[Тарвагатайн нуруу|Тарвагатайн]] чуулганд оролцож [[Их цаазын бичиг]]т санаа бодлоо нийлүүлэв. Тэрээр Зүүнгараас гарч яваад 1641—1642 онд Халх, 1645, 1657 онд хоёр удаа [[Халимаг|Ижилийн Ойрдойрд]] г.м-ээргэх мэт [[Манж Чин улс|Манжийнманжийн]] эрхэнд ороогүй Монголмонгол нутаг болгоноор ном сургааль айлдаж байжээ. Зая Бандидбандид Намхайжамц 1648 оны хулгана жил Зүүнгарын нутаг [[Чүй гол]]ын эрэгт [[Авлай тайж]]ийнд өвөлжихдөө хамаг монгол хэлтэнд дөхөмчилж [[Монгол бичиг|худам монгол үсгийг]] тодруулж, тодорхой болгосон үсэг зохиосон нь [[тод үсэг]] юм. 1662 онд Төвөдөд очих замдаа [[Хөхнуур]]т нас нөгчжээ.
==Иш баримт==
|
