Баруун дөрвөн аймагт гарсан 1932 оны зэвсэгт бослого: Засвар хоорондын ялгаа

===Үр дүн, хохирол===

Бослого нь тухайн үеийн [[монгол]]ын [[төр]], засгийн эрхийг барьж байсан [[МАХН]]-ыг өөрийн бодлогыг хянан үзэхэд хүргэсэн бөгөөд [[монгол улс]]ын [[нийгэм]]-[[эдийн засаг]]т асар их хор хохирол учруулсан байна. Зэвсэгт босогчид нь 45 [[сумын захиргаа]]г [[сургууль]], соёл хүн, [[мал]] [[эмнэлэг]], худалдаа [[хоршо]]оны хамт устган дээрэмдэж<ref> name="D. Tserenbaljir, 1990"</ref><ref> Б.Зинамидар. Гадаадаас турхирсан 1932 оны бослого. Улаанбаатар хот. 2013 он"</ref> албан хаагчдыг нь [[шар цэрэг]]т явахгүй гэвэл буудан алах буюу [[зүрх]]ийг сугалж [[туг]]аа тахих эсвэл бууны ам долоолгож тангараглуулаад [[шар цэрэг]] болгодог байжээ.Зэвсэгт бослогыг толгойлсон жанжнууд 407 хүний зүрхийг сугалж<ref>"olloo.mn">[http://www.olloo.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=104275 1932 оны зэвсэгт бослогын удирдагч Б.Тvгж жанжин найман хvний зvрхийг єєрийн биеэр сугалж алжээ]</ref>, тугаа тахих зэргээр 30 гаруй харгис хэрцгий аргаар 1200 хүнийг тамлан алжээ<ref> Б.Зинамидар. Гадаадаас турхирсан 1932 оны бослого. Улаанбаатар хот. 2013 он"</ref> . Харин бослогыг дарах явцад зөвхөн 4-7 сард 700 гаруй босогч тулалдаанд алуулсан бол 16 удаагийн тулалдаанд 500 гаруй босогчдыг уcтган [[цэргийн хээрийн шүүх]]ээр 612 хүнийг буудан алсан байна. Бослогын үеэр нийтдээ 4000 гаруй хүн амь үрэгдсэн байна. Бослогын толгойлогч [[Чимэдийн Самбуу]]<ref> Монгол Британика. хураангуй толь. 2 боть. хуудас 437</ref> , [[Цэдэнгийн Жамц]], [[Самбуугийн Буриад]], [[Батболдын Түгж]]<ref> Монгол Британика. хураангуй толь. 2 боть. хуудас 558</ref>, [[Баатарын Аюурзана]], [[Чимэддорж]], [[Ширэндэв]], [[Жамсрандорж]], [[Вандансүрэн]], [[Бямба]], [[Ёндон]], [[Бат-Очир]], [[Тогоо]], [[Лхаажав]], [[Агваандорж]], [[Буяндэлгэр]], Очиржанцан (хүүхэд) Магнай, [[Сумъяа]], [[Самбайдив]], [[Жур]], [[Түмбаяр]], [[Норовсамбуу]], [[Бадрах]], [[Тарваа]], [[Бадамжав]], [[Дармаа]], [[Пүрэвцэрэн]], [[Төгөлдөр]], [[Сэдбазар]], [[Шагдар]], [[Долгор]], [[Очирбат]], [[Аюурзана]], [[Дэндэв]], [[Цэрэндамба]], [[Төмөрбаатар]], [[Түдэв]], [[Санжмятав]] нарын 39 хүнийг дотоодыг хамгаалах газар мөрдөн байцааж шүүхэд шилжүүлсэн ба [[Улсын Дээд шүүх]]ээс 6 хүнийг суллаж, 15 хүнийг хорих, 18 хүнийг хуулийн дээд хэмжээгээр шийтгэхээр шийдвэрлэсэн байна.<ref>''[[Ломакина, Инесса Ивановна|Ломакина И. И.]]'' Монгольская столица, старая и новая. — М., Тов-во научных изданий КМК, 2006. — ISBN 5-87317-302-8 — c. 175</ref><ref> Б.Зинамидар. Гадаадаас турхирсан 1932 оны бослого. Улаанбаатар хот. 2013 он"</ref>

</ref> БНМАУ-д зэвсэгт бослого дахин гаргах оролдлого бүтэлгүйдсэн учраас гадаадын түрэмгийлэгчид зүүн хилийн будилаанууд, улмаар 1939 онд Халх голын байлдаан гаргасан байна.Зэвсэгт бослогоос учирсан хохирол бол мэддэггүй, мэдэхийг хүсдэггүй зарим хүний үгүйсгэж, гуйвуулж ярьж бичдэг шиг маргаад өнгөрч, мартаад орхиж болохгүй асуудал мөн.Зэвсэгт бослого нь “Ардын бослого” гэж тайлбарлагчид ардын төр засгаа устгах нь зөв байсан гэж арай хэлж бичиж зүрхлэхгүй биз.Зэвсэгт бослогыг дарсан нь 1939 оны Халх голын байлдааны ялалттай бараг дүйцэх ач холбогдолтой атал түүнийг гуйвуулснаас түүх будилаантаж, залуу үеийг төөрөгдүүлж, эх оронч үзэл санааг нь бууруулах хор холбогдолтой болж байгааг анхаарч үнэн зөв ойлголттой болгох шаардлага тавигдаж байна.