Түрэг: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 66:
Евразид түрэг хэлтэй ард түмэн олон байдаг ч нилээд хэсэг нь эртний түрэгүүдтэй шууд холбоогүй хэл, соёлыг нь өвлөж авсан байдаг. Дэлхий дээрх түрэг хүмүүсийн тоо одоогийн байдлаар 150 саяд хүрдэг ажээ.
==Ген==
[[:en:Kyrgyz people|Киргиз]], казах, алтайчууд [[:en:Scythians|скиф]] зэрэг эртний европчуудтай холилдсон ч илэрхий монголжуу төрхтэй. [[:en:Uyghur people|Уйгур]], [[:en:Turkmen people|туркменууд]] казахуудаас илүү европжуу төрхтэй, [[:en:Uzbeks|узбекууд]] казахаас илүү европжуу, туркмен, уйгур 2-с илүү монголжуу төрхтэй. Шор, хакас хоёр генийн хувьд ойролцоо, монголжуу төрхтэй байдаг.Царай төрхийн хувьд шор, хакас 2 хоорондоо төстэй, алтай, тувачууд хоорондоо төстэй нь харагддаг. Буриад, [[:en:Yakuts|якутууд]] бага зэрэг төстэй боловч якутчууд [[:en:Haplogroup N-M231|N гаплогрупп]] давамгайлсан сибирийн гентэй.Якутчуудыг өөр гентэй сибирийн угсаатнуудыг өөртөө ихээхэн хэмжээгээр уусгасан гэж үздэг.[[:en:Shors|Шор]], [[:en:Khakas people|хакас]], [[тува]], [[:en:Altay people|алтай]] хүмүүс монголчуудтай бараг адил төрхтэй ч европ гаралтай иранчууд мөн [[:en:Samoyedic peoples|самоедь]], [[:en:Ugric people|угор]] зэрэг N гапло бүлэгтэй гентэй үндэстнүүдтэй холилдсон учир үл ялиг ялгаатай харагддаг.
[[:en:Dolgans|Долганчуудын]] цусанд С3 ген нилээн байдаг ч монголчуудаас өөр төрхтэй байдаг. Тэд бол якутаас салж нүүсэн түрэг хүмүүс юм. [[:en:Tatars|Татар]], [[:en:Chuvash people|чуваш]], [[:en:Gazauz people|гагауз]] зэрэг үндэстнүүд түрэгийн хамгийн баруун захын нутагт амьдардаг тул европжуу төрхтнүүдтэй нилээд холилдсон ба одоoгоос хэдэн 100 жилийн өмнө Оросын захиргаанд орсноос эхлэн оростой холилдон монголжуу төрхөө үндсэндээ алдаж европжуу төрхтэй (орос, Кавзазынхантай төстэй) болжээ.[[:en:Salar people|Салар]] түрэгүүд нилээд их хятаджсан байдаг.Кавказийн [[:en:Turkic peoples|түрэгүүдийн]] хувьд европжуу төрхтэй, зөвхөн монгол-түрэг гаралтай [[:en:Nogais|ногайчуудад]] л илэрхий монголжуу төрх ажиглагддаг. Ногайчууд бол [[мангуд]] болон [[кипчак]]уудаас үүссэн угсаатан бөгөөд заримдаа "Кавказын монголчууд" гэж нэрлэдэг.[[:en:Baskirs|Башкирчууд]] бол түрэгжсэн угор хүмүүс бөгөөд татараас арай илүү монголоид төрхтэй.[[:en:Karachays|Карачайчууд]] ба [[:en:Balkars|Балкарчууд]] бол түрэгжсэн Алан (иран) хүмүүс юм.
[[:en:Turksih people|Туркуудад]] монголжуу төрхтний ген 10 орчим хувьтай байх бөгөөд тэд [[Анатолийн хойг]]ийн эртний европ ([[грек]], [[хетт]], [[лувий]] г.м) болон ази үндэстнүүд, кавказынхан, баруун иранчууд, Туркд алба хаахаар ирсэн хөлсний [[кельт]], [[славян]] цэргүүдээс бүрдсэн европ төрхтэй үндэстэн юм.<ref>[[:en:Genetic history of the Turkish people|Genetic history of the Turkish people]]</ref> Туркууд бараандуу арьстай [[араб]]уудаас цайвар арьсаараа ялгарах ба олон үндэстнээс бүрдсэн учир яг тийм үндэстэнтэй адил гэж хэлэх аргагүй байдаг. Тэд кавказийнхантай төдийлөн төсгүй харин [[курд]], [[перс]] зэрэг баруун иран угсаатнууд тэдэнтэй хамгийн төстэй юм.
== Зураг ==
| |||