Чимкент: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Мөр 1:
{{Нутаг
|нэр =
|ямар_янзын_нутаг = [[Хасаг улсын засаг захиргааны хуваарь|
|анхаарах_нэр = {{хэл-хас1|Шымкент қаласы}}<br/>{{хэл-орос1|Город
|image_flag =
|flag_size =
Мөр 9:
|image_skyline = Shymkent.JPG
|imagesize = 280px
|image_caption = Гудамж, өргөн чөлөө хоёрын уулзвар,<br/>түүний цаадах «Мега» их дэлгүүр
|pushpin_map = Kazakhstan
|pushpin_label =
|pushpin_label_position = left
|pushpin_mapsize = 280
|pushpin_map_caption = Хасаг орон дахь
|latd= 42|latm= 19|lats= |latNS=N
|longd= 69|longm= 35|longs= 45|longEW=E
|улс_эсвэл = [[Улс орнуудын жагсаалт|Улс орон]]
|аль_улс_эсвэл = {{KAZ2}}
|нэгдүгээр_зэргийн_нэгж = [[Хасаг улсын засаг захиргааны хуваарь|
|нэгдүгээр_зэргийн_нутаг = [[Өмнөд
|хоёрдугаар_зэргийн_нэгж = [[Хасаг улсын засаг захиргааны хуваарь|
|хоёрдугаар_зэргийн_нутаг = '''
|гуравдугаар_зэргийн_нэгж =
|гуравдугаар_зэргийн_нутаг =
Мөр 34:
|нягт_сийрэг =
|ард_түмэн = [[Хасаг үндэстэн]] (64.8%)<br>[[Орос үндэстэн]] (14.5%)<br>[[Узбек үндэстэн]] (13.7%)
|цугаараа =
|даргыг_юу_гэх =
|даргын_нэр =
|түүхэн_он =
|түүхэн_үйл =
|түүхэн_он1 =
|түүхэн_үйл1 =
Мөр 50:
}}
'''Шымкент''' ({{lang-kk|Шымкент}})
== Нэр ==
Орос, Зөвлөлтийн үед '''Чимкент''' гэдэг байв. [[Монгол хэл|Монгол]], [[орос хэл|орос]] үгний «чи..»-г [[хасаг хэл|хасагаар]] «шы..» гэж бичдэгийг анзаарвал монголоор «Чимкент» гэж үргэлжлүүлэх нь зөв. Гэвч орос нь өөрчлөгдчихөөд байхад ингэж зүтгэх хүн цөөн.
«Кент» гэдэг нь хот балгас гэсэн утгатай олон хэлнээ байгаа нийтлэг үг, харин «шым»-ийн утга тодорхойгүй.
== Түүх ==
Шымкентэд XII зуунаас хүмүүс суурьшжээ. 10 км зайтай байдаг [[Сайрам хот|Сайрам]] орох [[Торгоны зам]]ыг хамгаалдаг байв. Түрэг болон согдын хооронд арилжаа наймаа хийгддэг байсан. Дараагийн зуудад умард өмнөдийн нүүдэлчин ард түмэн ээлжлэн хянаж байгаад [[Хоканд]], 1810 онд [[Бухарын эмирт улс|Бухар]], 1864 онд [[Оросын эзэнт гүрэн|Хаант Оросын]] мэдэлд оржээ. 1914 онд Черняев гэж нэртэй болсон ч 1924 хуучин нэр сэргэв. 1930-аад оноос эхлэн онцгойр 1940-өөд онд дайны техник, 1950-аад оноос бүх төрлийн аж үйлдвэр эрчимтэй баригдаж, хүн ам олширжээ. 1967 онд нэг үймээн болж байсан. 1992 онд Хасаг улсын төрийн шийдвэрээр ''Шымкент'' болгосон нь ч ялгаа бага, уламжлалт ''Чимкент'' нь хэрэглээнээс бүр ч гарчихаагүй.
== Хүн ам ==
Чимкент хотод 1897 онд 11,194 хүн оршин сууж байсан.<ref name="demoscope.ru">[http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=893 Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.]</ref> Үүнд:
* [[сарт]] — 84.6 %
* орос — 5.7 %
* ''киргиз-кайсак'' ([[хасаг]]) — 4.0 %
* [[украйн үндэстэн|украйн]] — 1.8 %
* [[еврей үндэстэн|еврей]] — 1.6 % байв.
Харин одоо буюу 2011 онд тоолоход 629,069 оршин суугчтай байна.<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2011/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/12_2010-%D0%91-15-18-%D0%93.rar Численность населения РК по отдельным этносам]</ref> Үүнд:
* [[хасаг үндэстэн]] — 64.8%
* [[орос үндэстэн]] — 14.5%
* [[узбек үндэстэн]] — 13.7%
* [[азербайжан үндэстэн]] — 1.8% эзэлж байгаа. Хүн амын ихэнх нь орос (74%), хасаг (72%) хэлтэй.
== Зураг ==
{{дуудүрс|Category:Shymkent|Shymkent (Шымкент)}}
<gallery>
Image:Shymkent.JPG|
Image:Shymkent.jpeg
File:Shymkent5.jpg|
File:Shymkent6.jpg|
File:Shymkent7.jpg|
</gallery>
== Лавлах холбоос ==
{{лавлах холбоос}}
[[Ангилал:Шымкент| ]]
|