Мөнх хаан: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 13:
|native_lang2_name1=
|predecessor =[[Гүюг хаан]]
|successor =[[АригбөхХубилай хаан]]
|suc-type =
|heir =
Мөр 32:
|place of burial =
|}}
'''Мөнх хаан''' ([[File:Mongke qaghan.svg|20px]], 1208-1259) нь [[Их Монгол Улс]]ын дөрөв дэх (1251 оны 6 сарын 1-ээс 1259 оны 8 сарын 11) их хаан байв. Мөнх [[Ирак]], [[Сири]], [[НанзаоДали]]гийн эзэнт гүрэнулс, [[Вьетнам]] зэрэг улсуудыг эзлэн авсан. Тэрээр Эзэнт гүрний том удирдагчдын нэг байсан юм.
 
== Залуу нас==
Мөр 49:
Мөнх бол өөрийн гарт бүх улс орны захиргааг нэгтгэн атгаж чадсан. Их Монголын аян дайныг өндөр хэмжээнд явуулж, дэлхийг төвхнүүлэх үйл хэрэгтээ үлэмжхэн гавьяа байгуулснаараа Бат хаанаас дутахааргүй нэгэн байжээ. Тэрээр өвөг эцэг Чингисийг машид бишрэн хүндэтгэдэг, төрийнх нь бодлогыг гадагш тэлж шийдвэрлэсэн аугаа их хаан байлаа. 1251 онд дүү Үлэхдээ арван хоёр түмэн цэрэг өгч Перс, Багдадыг байлдан авч, Хубилай, Орхондойд тушаал өгч зүүн Хятадыг тэр чигээр нь эзлүүлэн авч байсан нь Их Монгол Улсын цадигийг олон гайхамшигт үйл явдлаар баяжуулсан болой. 1257 оны зун Хэрлэн мөрний хөвөөнд Чингис хааны явуул ордонд хүрч туг сүлдээ тахиад намар нь дүү Аригбөхөд тэр үеийн дэлхийд гайхагдсан алдарт нийслэл хот Хархорумыг тушаан өгч их цэргээ аваад өмнө зүг мордсон юм.
 
Дээр өгүүлсэн халуун хижиг өвчний учир энэ гайхамшигт гайхамшигт хүний ялгуусан аян зогссон бүлгээ. Дэлхий дахиныг байлдан дагуулах аргыг Мөнх хаанаар заалгаж сурах нь зүйтэй гэж Ираны Монголч эрдэмтэн Жувайни нэгэнтээ хэлсэн гэдэг. Мөнх хааны нэрээр алдаршсан хөшөө Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын нутгаас олдсон бөгөөд одоо Үндэсний түүхийн музейд бий. Энэ хөшөөний бичээс нь. “Мөнх хааны үрс түмэн түмэн насалтугай!” Билгэ хаан, Культегин, МоюнЧурМоюнчур, Чингисийн чулуу, Дуутын хад, Дамбадаржаалин хийдийн гэрэлт хөшөөнөөс дутахааргүй утга төгөлдөр юм. Мөнх хааны улсын үе нь Монголчуудын хүчирхэгжиж мандсан алтан үе байжээ. Цэцэн сайд улсын эрдэнэ Мэргэн эм гэрийн эрдэнэ Баатар жанжин цэргийн эрдэнэ Багтаамжит хөвгүүн гэрийн эрдэнэ хэмээн Чингис өвөг нь сургаж байсныг ёсчлон биелүүлж явсан Мөнх хааны улсын цадиг үүгээр өндөрлөж байна.
 
{{s-start}}
Мөр 56:
|он =1251-1259
|албан_тушаал =[[Их Монгол Улс]]ын [[Монголын хаадын жагсаалт|хаан]]
|дараа =[[АригбөхХубилай хаан]]
}}
{{end}}