Цахар: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 10:
|pop2=132
|ref2=<ref>[http://ubstat.mn/News=ebaf41a3-0bff-11e1-9add-001fc60e81da Монгол улсын хүн амын 2010 оны улсын тооллогын дүн]</ref>
|languages= [[Монгол хэл|Монгол хэл бичиг]], [[Хятадхятад хэл бичиг]]
|related= [[Баарин]], [[Найманнайман]], [[Үзэмчинүзэмчин]], [[Халххалх]] г.м бусад [[Монголмонгол үндэстэн]], [[Монголмонгол угсаатан]]
|religions= зарим нь [[Буддынбуддын шашин]]тан ([[Шарыншарын шашин]]тан), зарим нь шашин шүтдэггүй, зарим нь уул усаа шүтэн тахидаг
}}
'''Цахар''' ([[Монгол бичиг|мо.б.]] ''čaqar'') — 14-17-р зууны үеийн нөлөө бүхий [[Монголмонгол угсаатан|Монголмонгол]] [[аймаг]], зүүн гарын нэгэн [[түмэн]], өдгөө [[Монгол хэл]]тэй зарим нь [[Монголмонгол үндэстэн]]д, ямар ч хэлтэй байсан [[Монголмонгол угсаатан]]д багтана гэж ойлгох, олонхид нь тоо бүртгэл алдарч гээгдсэн [[ястан]]. Цахар ястны хэлэлцэх Монголмонгол хэлний аялгууг [[Цахарцахар аялгуу]] гэх бөгөөд Монголмонгол хэлний [[Халххалх аялгуу|халх]], [[Ордосордос аялгуу|ордосыг]]ыг бас багтаасан Төвтөв аялгуунд хамаатуулж ойлгоно. [[Батмөнх даян хаан]] улсаа зургаан түмэн болгон өөрчлөн байгуулсны нэг түмэн нь Цахарцахар байсан. Түүнээс хойших [[Лигдэн хаан|Лигдэн]] хүртэлх хаад бүгдээр Цахарцахар нутагт сууж, Цахарцахар түмнийг өөрийн гараар эзэн мэдэж байжээ. [[Манж үндэстэн|Манжид]] Цахарцахар түмэн эзлэгдсний дараа Цахараасцахараас манж хааны гэр бүлд бэр буусан нь цөөнгүй. 1673 онд Цахарынцахарын нэгэн ноён босч тэмцээд дийлдэв. Уурсаж хаширласан [[Энх амгаланАмгалан хаан]] Цахарын хуучин зохион байгуулалтыг өөрчилж [[Хаалган]]д аваачаад, чуулгантай болгохын оронд өөрийн цэргийн шууд захиргаанд байх Цахар[[цахар найман хошуугхошуу]]г байгуулжээ. [[Чин улс|Чингийн]] цэрэг [[Зүүнгар улс|Зүүнгарыг]] буулган авсны дараа 1758 онд [[Шиньжян]]гийн [[Или]] руу харуулын албанд Цахаруудаасцахаруудаас нүүлгэсэн. Тэдний үр сад өдгөө [[Торгуудторгууд]], [[Өөлдөөлд]]тэй цуг [[Бортал тойрог|Бортал]]д суудаг. 1911 онд [[Богд хаант Монгол улс]] байгуулагдахад Шиньжянгаас [[Сумъяа бэйс]] ардаа дагуулан [[Оросын Эзэнт Улс|Оросоор]] дамжин явсаар [[Ар Монгол]]д ирж, шинэ тулгар [[Монгол улс]]даа хүчээ өргөжээ. [[Хиагт]]ын баруунтаа газар авсан тэднийг [[Сэлэнгэ аймаг|Сэлэнгийн]] Цахаруудцахарууд гэдэг.
 
==Хошуу, сум ==