Түмэнцогт сум: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 1:
'''Түмэнцогт''' нь [[Сүхбаатар аймаг|Сүхбаатар аймгийн]] [[сум]] юм.
 
== Түүх ==
Сайд нарын Зєвлєлийн 1954 оны 180 дугаар тогтоолоор Дорнод аймгийн Тамсагбулаг гэдэг газарт нарийвтар ноост хонь үржүүлэх Тамсагбулагийн САА-г байгуулсан нь Түмэнцогт сумын үндэс суурь болжээ. 1960 оны нэгдүгээр сард Сайд нарын Зєвлєлийн 19 дүгээр тогтоолоор Тамсагбулагийн САА нь манай аймгийн Хан Хєхий уулын євєрт Хар ямаатын гянт болдын уурхайн суурин дээр шилжин суурьшжээ. 1972 оноос газар тариалангаас гадна нутгийн шилмэл үхэр үржүүлэх болсноор МАА,газар тариалан хосолсон аж ахуй болсон байна. 1978 онд ЗХУ-ын хүч хєрєнгєєр сумын тєвийг тохижуулж соёлын тєв, 110 айлын орон сууц, хүүхдийн цэцэрлэг, сургууль,дотуур байр, эмнэлэг бүхий орчин үеийн тохилог суурин болсон байна. 250 мянган га нутаг дэвсгэртэй. Монгол догор, алтан гагнуур, гүйлс, зэрлэг сармис, гандигар, бамбай, бонго, хайч євс,бор хус, улиангар, хайлаас, монос, үрэл долоогоно, тэхийн шээг,нохойн хошуу,гүйлс,яшил зэрэг 400 гаруй зүйл ургамлаас 80 орчим эмийн ургамал ургадаг. Инээдэг хад, Арслан хад, Жамбалнавгийн агуй болон тєгєл ой зэрэг үзэсгэлэнт байгаль Түмэнцогт, Хар Ямаатын ууланд байдаг.Сумын хойт талаар Хэрлэн гол 20 гаруй км-т урсдаг бєгєєд хурын усаар тэтгэгддэг арваад нуур, 4 булагтай. Дорнод талын махны хэвшлийн улаан үхэр єсгєн үржүүлдэг. Газар тариаланд тохиромжтой 10 мянган га эргэлтийн талбайтай. Тус сумаас улсын аварга 6, улсын гавьяат цолтон 3, улсын аварга хамт олон 4 тєрж гарсан байна. Мянганы зам тус сумын нутаг дэвсгэрээр дамжин єнгєрнє.
Сайд нарын Зєвлєлийн 1954 оны 180 дугаар тогтоолоор [[Дорнод]] аймгийн Тамсагбулаг гэдэг газарт [[нарийвтар ноос|нарийвтар ноост хонь]] үржүүлэх Тамсагбулагийн САА-г байгуулсан нь Түмэнцогт сумын үндэс суурь болжээ. 1960 оны нэгдүгээр сард Сайд нарын Зєвлєлийн 19 дүгээр тогтоолоор Тамсагбулагийн САА нь Сүхбаатар аймгийн [[Хан Хєхий уул|Хан Хєхий уулын]] євєрт [[Хар ямаатын гянт болдын уурхай|Хар ямаатын гянт болдын уурхайн]] суурин дээр шилжин суурьшжээ. 1972 оноос [[газар тариалан|газар тариалангаас]] гадна нутгийн шилмэл [[үхэр]] үржүүлэх болсноор [[мал аж ахуй]], газар тариалан хосолсон аж ахуй болсон байна. 1978 онд [[ЗХУ]]-ын хүч хєрєнгєєр сумын тєвийг тохижуулж соёлын тєв, 110 айлын орон сууц, хүүхдийн цэцэрлэг, сургууль, дотуур байр, эмнэлэг бүхий орчин үеийн тохилог суурин болсон байна.
 
== Байгаль, газар зүй ==
Сайд нарын Зєвлєлийн 1954 оны 180 дугаар тогтоолоор Дорнод аймгийн Тамсагбулаг гэдэг газарт нарийвтар ноост хонь үржүүлэх Тамсагбулагийн САА-г байгуулсан нь Түмэнцогт сумын үндэс суурь болжээ. 1960 оны нэгдүгээр сард Сайд нарын Зєвлєлийн 19 дүгээр тогтоолоор Тамсагбулагийн САА нь манай аймгийн Хан Хєхий уулын євєрт Хар ямаатын гянт болдын уурхайн суурин дээр шилжин суурьшжээ. 1972 оноос газар тариалангаас гадна нутгийн шилмэл үхэр үржүүлэх болсноор МАА,газар тариалан хосолсон аж ахуй болсон байна. 1978 онд ЗХУ-ын хүч хєрєнгєєр сумын тєвийг тохижуулж соёлын тєв, 110 айлын орон сууц, хүүхдийн цэцэрлэг, сургууль,дотуур байр, эмнэлэг бүхий орчин үеийн тохилог суурин болсон байна. 250 мянган га нутаг дэвсгэртэй. [[Монгол догор]], [[алтан гагнуур]], [[гүйлс]], [[зэрлэг сармис]], [[гандигар]], [[бамбай]], [[бонго]], [[хайч євс]], [[бор хус]], [[улиангар]], [[хайлаас]], [[монос]], [[үрэл долоогоно]], [[тэхийн шээг]], [[нохойн хошуу]], [[гүйлс]], [[яшил]] зэрэг 400 гаруй зүйл ургамлаас 80 орчим [[эмийн ургамал]] ургадаг. [[Инээдэг хад]], [[Арслан хад]], [[Жамбалнавгийн агуй]] болон [[тєгєл ой]] зэрэг үзэсгэлэнт байгаль [[Түмэнцогт уул|Түмэнцогт]], [[Хар Ямаатын уул|Хар Ямаатын ууланд]] байдаг. Сумын хойт талаар [[Хэрлэн гол]] 20 гаруй км-т урсдаг бєгєєд хурын усаар тэтгэгддэг арваад нуур, 4 булагтай. Дорнод талын махны хэвшлийн [[улаан үхэр]] єсгєн үржүүлдэг. Газар тариаланд тохиромжтой 10 мянган га эргэлтийн талбайтай. Тус сумаас улсын аварга 6, улсын гавьяат цолтон 3, улсын аварга хамт олон 4 тєрж гарсан байна. Мянганы зам тус сумын нутаг дэвсгэрээр дамжин єнгєрнє.
 
{{Сүхбаатар}}
 
[[Category:Сүхбаатар аймгийн сумд]]
 
[[en:Tümentsogt, Sükhbaatar]]