07:21, 24 Тавдугаар сар 2008-ий байдлаарх засвар засварлах Chinneeb (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) Interface administrators, Системийн операторууд 12,068 edits Шинэ хуудас: Түвшинширээ сум ХүШ зууны эхэн буюу 1720-иод онд Халхын Цэцэн хан аймгийн Эрх гүн Хардэл бэйсийн ...		07:47, 24 Тавдугаар сар 2008-ий байдлаарх засвар засварлах цуцлах Chinneeb (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) Interface administrators, Системийн операторууд 12,068 edits No edit summary Дараагийн ялгаа →
Мөр 1: '''Түвшинширээ''' нь [[Сүхбаатар аймаг\|Сүхбаатар аймгийн]] [[сум]] юм. == Түүх == ХүШ зууны эхэн буюу 1720-иод онд Халхын Цэцэн хан аймгийн Эрх гүн Хардэл бэйсийн хошуу, 1921 оноос Цэцэн хан аймгийн Эрх гүн Хардэлийн, 1923 оноос Єлзийт, Малгар, Оорцог уулын хошууны нутаг байлаа. 1923-1925 онд Хан хэнтий уулын аймгийн Хардал жанжин гүний хошуунд харьяалагдах Єлзийт сум, дарьгангын баруун гар тэмээчин сүрэг буюу Уулбаянмєнх уулын отгоос Түвшинширээ сум байгуулагдсан байна. 432,7 мянган га нутаг дэвсгэртэй. Намхан толгод, гүвээ голлосон нутаг бэлчээртэй. Тус суманд Ширээт, Єлзийт, Халх хошуу, Малгар, Дэлгэрхаан, үнэгд, Оорцог, Зараа, Суман, Цант, Тєрєнгийн хад, Арингийн чулуу зэрэг ноёлог хадан цохио, уултай, Их бага булаг, Алтанбулаг, Хулгар, Хавцал, Адгийн булаг зэрэг гол горхи, Замт, Єргєє тойром, Сангийн далай, Хєвєнт, Шүүт гэсэн нуур цєєрєм, Билгэх, Тоглох, Єгєємєр гээд говь цайдам бүхий нутагтай. Сумын нутагт тал хээрийн ургамал зонхилон ургана. Цагаан зээр, үнэг хярс, чоно, дорго, мануул, тарвага зэрэг ан амьтан, тогоруу, тоодог, ногтруу, элээ, ятуу зэрэг шувууттэй. Дэлгэрхаан ууланд аргаль, хар сүүлт нутагшсан. Бумбатын нүүрсний уурхай, Тєгєл, Хєх-Єндєрийн алт, Хар нүүрстийн ураны ордоос гадна хүрэн нүүрс, гянт болд, занар, ховор металийн нєєцтэй. Түвшинширээ сумын тєв нь Сэргэлэн. Аймгийн тєвєєс 140 км, Улаанбаатараас 478 км, Єндєрхаанаас 175 км, Сайншандаас 210 км хол зайтай. 755 єрх, 3402 хүн амтай. 95,7 мянган толгой малтай. Түвшинширээ сум нь уран сийлбэрч, хуурч, дууч, удамт бєх, хурдан мориороо алдартай.Тус сумынхан уран Д. Яримпил, уран сийлбэрч Г. Монхоорой, хуурч Д.Гомбожав, Я.Дамдинсүрэн, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн зохиолч Орлой Мажигийн Маам, хүний гавьяат эмч Д.Сүхээ, Д.Чулуун, улсын алдарт уяач Ж.Шануу зэрэг хєдєлмєр, бүтээлийн алдартнуудаараа бахархдаг. 1720-иод онд Халхын [[Цэцэн хан аймаг\|Цэцэн хан аймгийн]] [[Эрх гүн Хардэл бэйс\|Эрх гүн Хардэл бэйсийн]] хошуу, 1921 оноос Цэцэн хан аймгийн [[Эрх гүн Хардэлийн\|Эрх гүн Хардэлийн]], 1923 оноос [[Єлзийт]], [[Малгар]], [[Оорцог уул\|Оорцог уулын]] хошууны нутаг байлаа. 1923-1925 онд Хан хэнтий уулын аймгийн Хардал жанжин гүний хошуунд харьяалагдах Єлзийт сум, дарьгангын баруун гар тэмээчин сүрэг буюу Уулбаянмєнх уулын отгоос Түвшинширээ сум байгуулагдсан байна. == Газар зүй == 432,7 мянган га нутаг дэвсгэртэй. Намхан толгод, гүвээ голлосон нутаг бэлчээртэй. Тус суманд Ширээт, Єлзийт, Халх хошуу, Малгар, Дэлгэрхаан, Үнэгд, Оорцог, Зараа, Суман, Цант, Тєрєнгийн хад, Арингийн чулуу зэрэг ноёлог хадан цохио, уултай. Их бага булаг, Алтанбулаг, Хулгар, Хавцал, Адгийн булаг зэрэг гол горхитой. Замт, Єргєє тойром, Сангийн далай, Хєвєнт, Шүүт гэсэн нуур цєєрєм, Билгэх, Тоглох, Єгєємєр гээд говь цайдам бүхий нутагтай. Түвшинширээ сумын тєв нь Сэргэлэн. Аймгийн тєвєєс 140 км, [[Улаанбаатар\|Улаанбаатараас]] 478 км, [[Єндєрхаан\|Єндєрхаанаас]] 175 км, [[Сайншанд\|Сайншандаас]] 210 км хол зайтай. == Амьтан ургамал == Сумын нутагт [[тал хээрийн ургамал]] зонхилон ургана. [[Цагаан зээр]], [[үнэг]] [[хярс]], [[чоно]], [[дорго]], [[мануул]], [[тарвага]] зэрэг ан амьтан, [[тогоруу]], [[тоодог]], [[ногтруу]], [[элээ]], [[ятуу]] зэрэг [[шувуу\|шувуудтай]]. [[Дэлгэрхаан уул\|Дэлгэрхаан ууланд]] [[аргаль]], [[хар сүүлт]] нутагшсан. == Аж үйлдвэр == [[Бумбатын нүүрсний уурхай]], [[Тєгєл]], [[Хєх-Єндєрийн алт]], [[Хар нүүрстийн ураны орд\|Хар нүүрстийн ураны ордоос]] гадна [[хүрэн нүүрс]], [[гянт болд]], [[занар]], ховор металийн нєєцтэй. == Хүн ам == 755 єрх, 3402 хүн амтай. 95,7 мянган толгой малтай. Түвшинширээ сум нь уран сийлбэрч, хуурч, дууч, удамт бєх, хурдан мориороо алдартай. Тус сумынхан уран [[Д. Яримпил]], уран сийлбэрч [[Г. Монхоорой]], хуурч [[Д.Гомбожав]], [[Я.Дамдинсүрэн]], Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн зохиолч [[Орлой Мажигийн Маам]], хүний гавьяат эмч [[Д.Сүхээ]], [[Д.Чулуун]], улсын алдарт уяач [[Ж.Шануу]] зэрэг хєдєлмєр, бүтээлийн алдартнуудаараа бахархдаг. {{Сүхбаатар}} [[Category:Сүхбаатар аймгийн сумд]] [[en:Tüvshinshiree, Sükhbaatar]]

Түвшинширээ сум: Засвар хоорондын ялгаа