Дараалал: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: "== '''Дараалал (Өгөгдлийн бүтэц)''' == [Компьютерийн шинжлэх ухаан]]д дараалал гэдэг нь өгөгдөли..."
 
Мөр 1:
== '''Дараалал (Өгөгдлийн бүтэц)''' ==
[[Компьютерийн шинжлэх ухаан]]д дараалал гэдэг нь [[өгөгдөлийн хийсвэр төрөл]] болон өгөглдийн[[өгөгдлийн цуглуулга]] юм. Энэ нь өгөгдлийг цэгцэлж дэс дараалалд нь оруулахад тусладаг ба дараах зарчимтай. Нэмэгдэж орсон өгөгдөл нь дарааллын төгсгөлд орох буюу ''энкюү'' эсвэл хасагдах нэгж нь дарааллын урд байрлах буюу дикюү''дэкюү''. Өөрөөр хэлвэлхэлбэл дараалалд элемэнт нэмэгдвэл эхний элемэнт устана гэсэн үг бөгөөд дараалалд орж ирэхээс өмнө байсан элемэнтүүд нь устгагдсан байх ёстой гэсэн шаардлагыг тавьдаг (ЭӨЭГ[[FIFO]]). Ихэвчлэн урд талын эсвэл [[пийк]] үйлдэл хийгдсэн бол дарааллын урд байрлах элемэнтийн утгыг устгахгүйгээр буцаадаг. Дараалал нь [[шугаман өгөгдлийн бүтэц]] болон [[хийсвэрлэлттэй дарааллындараалл]]ын цуглуулгын жишээ юм.<br />
 
Дараалал нь компьтерийн шинжлэх ухаан, мэдээлэлийн хэрэгсэл, мөн судалгааны ажил зэрэгт ашиглагддаг. Ингэхдээ өгөгдөл, хүн, болон обектүүдыг компьютерт өгөгдлийн нэгж хэлбэрээр хадгалж аван дараа нь шаардлагатай үед дуудаж ажиллуулдаг. Энэ нь ерөнхийдөө буферийн функцтэй төстэй. <br />
 
Дараалал нь компьтерийн шинжлэх ухаан, мэдээлэлийн хэрэгсэл, мөн судалгааны ажил зэрэгт ашиглагддаг. Ингэхдээ өгөгдөл, хүн, болон обектүүдыг компьютерт өгөгдлийн нэгж хэлбэрээр хадгалж аван дараа нь шаардлагатай үед дуудаж ажиллуулдаг. Энэ нь ерөнхийдөө буферийн функцтэй төстэй. Дарааллууд нь компьютерын програмуудад энгийн хандалттай [[өгөгдлийн бүтэц]] эсвэл [[хийсвэр өгөгдлийн бүтэц]] хэлбэртэй хэрэгждэг. Ихэнх хэрэгжүүлэлтүүд нь нөөц болон [[холбоост жагсаалт]] хэлбэртэи байдаг. <br />
Онолын үүднээс авч үзвэл дарааллын нэг гол шинж чанар бол тусгай нөөц зайгүй байх явдал юм. Шинэ элемэнтүүд нь өөрсдөө нэмэгдэж чаддаг учраас хэдэн элемэнт байх нь хамаагүй бөгөөд энэ нь аль хэдийн агуулагдсан байдаг. Энэ нь ерөнхийдөө хоосон байдаг хэдий ч дахин шинэ элемэнт нэмэгдэх хүртэл элемэнтүүдийг устгах нь боломжгүй байдаг. Тогтмол урттай массивууд нь хэмжээгээрээ хязгаарлагддаг бөгөөд хэрвээ хэмжээгээрээ хязгаарлагдаагүй байвал утгуудыг тухайн дарааллын эхэнд хуулж аваачих хэрэгтэй болдог. Хязгаарлагдмал хүрээнд байгаа массивыг өөрчлөх болон эхлэл болон төгсгөлийн хэсэгт чөлөөтэй шилжих энгийн арга бол массивд хадгалагдсан утгуудыг хөдөлгөхгүй байлгах явдал юм. Массивын уртыг n гэвэл тухайн утгуудын хамрах хүрээ нь n-ын орчимд л тооцоологдоно. Энэ нь дарааллыг өндөр түвшний хэлэнд байгуулах нийтэд дэлгэрсэн энгийн ойлголтуудын нэг боловч бага зэрэг удаан байдаг. Яагаад гэвэл массивын индекс нь 0-той болон массивын урттай буюу индексүүдийн утга хил хязгаараас хэтэрсэн эсвэл хугацааны хязгаарлалттай зэргийг харгалзан үзсэний үндсэн дээр харьцуулагддаг. Үүнийг зарим хэлнүүд дэмждэг хэдий ч шуурхай болон зохимжгүй хэрэгжүүлэлттэй үед эсвэл синтаксын заагчгүй өндөр түвшний зарим хэлэнд сонголтын арга болдог. Зарим хэрэгжүүлэлтийн үед халилт тохиолдвол массивын урт нь дахин зарлагдах шаардлагатай ба тухайн хугацаанаас өмнө зарлагдсан байх ёстой.
 
=='''Дарааллын хэрэгжүүлэлт'''==
Массивийн хэмжээгээ хамгийн эхэлж задлах хэрэгтэй. Массивандаа давхар утгатай. Задласан хэмжээгээ дахин ихэсгэж өгнө. Ихэнхи орчин үеийн обьект заагтчтай хэлнүүд нь өөрийн гэсэн номын сантай ирдэг. Өгөгдөл зохион байгуулалт нь тодорхой зайны хязгаар байхгүй (memory ноос бусад нь ) Сүүлийх нь утга нь хасах үйлдлээр хасаж багасгаж нэмэх үйлдлээр нэмж
Онолын үүднээс авч үзвэл дарааллын нэг гол шинж чанар бол тусгай нөөц зайгүй байх явдал юм. Шинэ элемэнтүүд нь өөрсдөө нэмэгдэх чадвартай учраас хэдэн элемэнт байх нь хамаагүй бөгөөд энэ нь аль хэдийн агуулагдсан байдаг. Энэ нь ерөнхийдөө хоосон байдаг хэдий ч дахин шинэ элемэнт нэмэгдэх хүртэл элемэнтүүдийг устгах нь боломжгүй гэсэн үг юм. <br />
 
Онолын үүднээс авч үзвэл дарааллын нэг гол шинж чанар бол тусгай нөөц зайгүй байх явдал юм. Шинэ элемэнтүүд нь өөрсдөө нэмэгдэж чаддаг учраас хэдэн элемэнт байх нь хамаагүй бөгөөд энэ нь аль хэдийн агуулагдсан байдаг. Энэ нь ерөнхийдөө хоосон байдаг хэдий ч дахин шинэ элемэнт нэмэгдэх хүртэл элемэнтүүдийг устгах нь боломжгүй байдаг. Тогтмол урттай массивууд[[массив]]ууд нь хэмжээгээрээ хязгаарлагддаг бөгөөд хэрвээ хэмжээгээрээ хязгаарлагдаагүй байвал утгуудыг тухайн дарааллын эхэнд хуулж аваачих хэрэгтэй болдог. Хязгаарлагдмал хүрээнд байгаа массивыг[[массив]]ыг өөрчлөх болон эхлэл болон төгсгөлийн хэсэгт чөлөөтэй шилжих энгийн арга бол массивд[[массив]]д хадгалагдсан утгуудыг хөдөлгөхгүй байлгах явдал юм. Массивын[[Массив]]ын уртыг n гэвэл тухайн утгуудын хамрах хүрээ нь n-ын орчимд л тооцоологдоно. Энэ нь дарааллыг өндөр түвшний хэлэнд байгуулах нийтэд дэлгэрсэн энгийн ойлголтуудын нэг боловч бага зэрэг удаан байдаг. Яагаад гэвэл массивын[[массив]]ын индекс нь 0-той болон массивын[[массив]]ын урттай буюу индексүүдийн утга хил хязгаараас хэтэрсэн эсвэл хугацааны хязгаарлалттай зэргийг харгалзан үзсэний үндсэн дээр харьцуулагддаг. Үүнийг зарим хэлнүүд дэмждэг хэдий ч шуурхай болон зохимжгүй хэрэгжүүлэлттэй үед эсвэл синтаксын заагчгүй өндөр түвшний зарим хэлэнд сонголтын арга болдог. Зарим хэрэгжүүлэлтийн үед халилт тохиолдвол массивын[[массив]]ын урт нь дахин зарлагдах шаардлагатай ба тухайн хугацаанаас өмнө зарлагдсан байх ёстой. Ихэнхи орчин үеийн обьект хандалтад хэлнүүд нь динамик ажиллагаанд зориулсан архивтай ирдэг. [[Зарим өгөгдлийн бүтэцүүдэд]] тодорхой зайны хязгаар байдаггүй (санах ойноос бусад). Дүүрэн байгаа дараалалд өгөгдөл нэмэхийг халилт, харин ямар ч өгөгдөлгүй дарааллаас өгөгдөл устгахыг оролдох юм бол өгөгдлийн төөрөгдөл үүсдэг. <br />
Дараалал болон програмчиллын хэл
 
Дараалал нь тусдаа өгөгдлийн төрлөөр бичигдсэн байж болно, эсвэл тусдаа өгөгдөөгүй давхар төгсгөлтэй онцгой тохиолдолд авч үзсэн байж болох юм. Жишээ нь: Перл болон бадмаараг нь 2 төгсгөлийн жагсаалаас түлхэх болон цухуйлгаж болдог, тиймээс шууд болон шууд бус дарааллын жагсаалтанд түлхэлт болон шилжилтын функцуудыг хэрэглэж болно. (эсвэл эсрэгээрээ байж болно) Гэсэн хэдий ч зарим тохиолдлуудад эдгээр ажиллагаа нь тийм ч үр дүнтэй биш байдаг.
[[Хязгаарлагсан дараалл]]ын утгуудыг өөрчлөх боломжгүй байдаг.<br />
 
ЭОЭГ кюүг хэд хэдэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэлтүүд байдаг. Үр дүнтэй гэдэг нь үүн дээр үйлдэл—энкюү болон дикюүг— [[О(1)|О(1) хугацаа]]нд хийх боломжтой гэсэн үг.<br />
 
* [[Холбоост жагсаалт]]
** [[Давхар холбоост жагсаалт]] нь төгсгөлөөсөө О(1) нэмэлт болон хасалт хийж болдог тул кюүг ашиглахад тохиромжтой.
** [[Энгийн холбоост жагсаалт]] нь зөвхөн нэг төгсгөлдөө л нэмэлт болон хасалт хийж болдог. Гэсэн хэдий ч заагчыг төгсгөлийн холбоос эсвэл эхний холбоос руу зааж байхаар өөрчлөлт хийвэл — үр дүнтэйгээр кюүг ашиглах боломжтой болно.
* [[Дэкюү ]] - Давхар-төгсгөлтэй дараалал.<br />
 
=='''Дарааллууд болон програмчлалын хэлнүүд'''==
Дараалал нь тусдаадангаараа өгөгдлийн төрлөөртөрлийн бичигдсэнхэрэгжүүлэлт байжболж болно, эсвэл. тусдааХарин өгөгдөөгүй[[дэкюү]] (давхар төгсгөлтэй) дарааллын онцгой тохиолдолд авчдангаараа үзсэнхэрэгжиж байж болох юмчаддаггүй. Жишээ нь: Перл болон бадмаарагРуби нь 2 төгсгөлийн жагсаалаасжагсаалтаас түлхэхнэмэх болон цухуйлгаждараагын элемэнтийг устгах нь боломжтой болдогбайдаг, тиймээс шууд болон шууд бус дарааллын жагсаалтанд түлхэлт болон шилжилтын функцуудыг хэрэглэж болно. (эсвэл эсрэгээрээ байж болно) Гэсэн хэдий ч зарим тохиолдлуудад эдгээр ажиллагаа нь тийм ч үр дүнтэй биш байдаг.
С++ ийн стандартын загварын сан нь J2SE5.0 оос хойших зөвхөн түлхэлт болон шилжилтын ажиллагааны цөөхөн нэр төрлийн ангилал болох "Дараалал"-ын загварыг хангадаг Жава-н сан нь дарааллын ажиллагааг тодотгож өгдөг, холбоостой жагсаалт ба шууд бус жагсаалтын ангилалуудыг агуулдаг дарааллын холбоосуудыг багтаадаг.