Герман хэл: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б Bot: Migrating 212 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q188 (translate me)
No edit summary
Мөр 2:
|name = Герман хэл
|boxsize =340px
|pronunciation=Deutsch, Deutsche Sprache - {{Audio|De-Deutsch.ogg|[ˈdɔʏtʃ]}}
|states= [[Герман]], [[Австри]], [[Швейцар]], [[Лихтенштейн]], [[Бельги]], [[Итали]] г.м-ээрзэрэг олон орон
|speakers=гол аялгуугаар: 90 (1990)<ref name="SIL">{{Cite encyclopedia| editor-last = Lewis| editor-first = M. Paul| encyclopedia = Ethnologue: Languages of the World| edition = 16 | publisher = SIL International | location = Dallas, Texas| year = 2009| url = http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=deu}}</ref> – 98 сая (2005)<ref name="Marten">{{cite book |editor1-first= Thomas|editor1-last= Marten|editor2-first= Fritz Joachim|editor2-last= Sauer|title= Länderkunde - Deutschland, Österreich, Schweiz und Liechtenstein im Querschnitt|trans_title= Regional Geography - An Overview of Germany, Austria, Switzerland and Liechtenstein|year= 2005|publisher= Inform-Verlag|location= Berlin|language= German|isbn= 3-9805843-1-3|page= 7}}</ref><br />бүх аялгуугаар: 120 сая (1990–2005)<ref name="SIL"/><br />хоёрдогч хэл болгон: 80 сая (2006)<ref name=natgeo2006>{{cite book
| authorlink = National Geographic
Мөр 18:
|familycolor=Энэтхэг-Европ
|fam2=Герман
|fam3=ӨрнөдӨрнө Германгерман
|fam4=Их Германгерман
|script=[[Латин үсэг]] (Герман хувилбар)
|nation=<!--Do not remove mentions with a source and do not add them without!!!-->
Мөр 59:
|notice=IPA
}}
Дэлхий дахины [[гол хэлний]] нэг '''герман''' (германаараа [дойч] гэдэг) [[хэл]]ийг 95–100 сая хүн эх хэл болгон эзэмнэж байна. Төрөл гарлаараа [[Энэтхэг-Европын хэлний язгуур|энэтхэг-европ]] язгуур, түүн дотроо [[өрнөд герман хэлний бүлэг|өрнөд герман]] бүлэгт [[англи хэл|англи]], [[нидерланд хэл|нидерланд]] хэлний хамт ангилагддаг.
'''Герман хэл''' ({{lang-de|Deutsch}} эсвэл {{lang|de|''Deutsche Sprache''}}) нь [[Энэтхэг-Европын хэлний язгуур]]ийн [[герман хэлний бүлэг]]т багтдаг хэл юм.
 
Герман төрөлх хэлтнийг үндсэндээ [[герман үндэстэн]] гэдэг. Герман үндэстнээр голлосон [[Герман]], [[Австри]] хоёр улсад герман хэл дангаараа, [[германчууд]] тодорхой хувийг эзлэдэг [[Лихтенштейн]], [[Швейцар]], [[Люксембург]]т бусад хэлний хамтаар [[албан ёсны хэл]] болон тогтжээ. Европын орнуудаас гадна [[Америк улс|Америк]], [[Канад]], [[Бразил]], [[Өмнө Африк улс|Өмнө Африк]], [[Намиб улс|Намиб]] улсынханд герман хэл хэрэгтэй.
Герман хэлээр [[Герман]], [[Австри]], [[Швейцари]], [[Лихтенштейн]], [[Люксембург]] улсад хэлцдэг. Түүнчлэн [[Бельги]], [[Нидерланд]], [[Франц]], [[Итали]] зэрэг улсад герман хэлтэй цөөн үндэстэн оршин суудаг. [[Америкийн Нэгдсэн Улс]], [[Канад]] зэрэг Германаас олон цагаачид суурьшсан улсуудад герман хэлтнүүд нэлээд бий. Мөн [[Зүүн Европ]]ын [[Болгар]], [[Румын]], [[Орос]] зэрэг улсад болон [[Төв Ази]]йн [[Казахстан]] зэрэг улсад герман хэлт цөөнх бас бий.
 
Орчин цагийн хэлийг 1650 оноос хойш гэж үздэг бөгөөд түүнээс өмнө 1350–1650 он, 1050-1350 он, 500-1050 оны гэж шатлан судалдаг.
Герман хэл нь Герман хэлний бүлд багтдаг Баруун Герман хэлний нэг юм. [[Англи хэл|Англи]], [[Нидерланд хэл]]нүүд нь мөн Баруун Герман хэлнүүд билээ. Герман хэлний олон үг англи хэлтэй холбоотой боловч хэлзүйн хувьд англи хэлнээс илүү нарийн төвөгтэй. Герман хэлэнд туслах үйл үг хэрэглэж байгаа тохиолдолд гол үйл үг нь өгүүлбэрийн эцэст очих ёстой байдаг.
1901 онд герман хэлний бичгийн дүрмийг нэг мөр болгон тогтоож байв. 1996 онд зарим зүйлийг засан шинэчлэсэн.
 
Герман хэлийг [[латин үсэг|латин үсгээр]] бичиж тэмдэглэдэг. Энгийн 26 үсгэн дээр Ää, Öö, Üü гурван үсэг болон ß тэмдэг нэмэгдэнэ.
 
Герман хэл нь Герман хэлний бүлд багтдаг Баруун Герман хэлний нэг юм. [[Англи хэл|Англи]], [[Нидерланд хэл]]нүүд нь мөн Баруун Герман хэлнүүд билээ. Герман хэлний олон үг англи хэлтэй холбоотой боловч хэлзүйн хувьд англи хэлнээс илүү нарийн төвөгтэй. Герман хэлэнд туслах үйл үг хэрэглэж байгаа тохиолдолд гол үйл үг нь өгүүлбэрийн эцэст очих ёстой байдаг.
 
== Аялгууд ==
Line 69 ⟶ 74:
* [[Көлш хэл]]
* [[Франкон аялга]]
 
<gallery widths="200px" heights="200px">
Зураг:AlthochdeutscheSprachräume962_Box.jpg|962 оны герман салбарын тархац
Зураг:Knowledge of German EU map.svg|ЕХ дахь герман хэл мэддэг хувь
Зураг:Continental West Germanic languages.png|Өрнө герман бүлгийн хэл аялгуу
</gallery>
 
== Ишлэл ==