Отгон сум: Засвар хоорондын ялгаа

[[Файл:Zavkhan.jpg|thumb|right|310px|]]

[[Файл:Otgon.jpg|thumb|right|310px|]]

[[Файл:Otgonsum.jpg|thumb|right|310px|ОТГОН СУМ]]

[[Файл:Otgon tenger uul 2009.jpg|thumb|right|310px|ОТГОНТЭНГЭР]]

 

Отгон сум нь 18-р зууны үед халх дөрвөн аймаг, шавь 7 хошууны үед засаг захиргааны ямар зохион байгуулалттай байсан нь тодорхойгүй боловч настай хүмүүсийн ярьснаар нутгийн уугуул иргэд орон нутгаа орхиод одоогийн Архангай аймгийн Чулуут , Баянхонгор аймгийн Байдраг зэрэг сумын нутагт суурьшиж орон нутагт ядуугийн улмаас болон томоохон лам буюу ноёдын шарилын сахиулаар хангай талд өндөр Жамба говьд Шижээ гэлэн хоёрхон айл үлдэж нутаг эзгүйрэхэд Хан хөхий нутгаас /одоогийн Увс аймаг/ Цэцэн Сартуул ноён буюу Гомбожав мэргэн туслагч албатын хамт нүүж ирж нутагшсанаар сайн ноён хан аймгийн хошууч бэйсийн хошууны эхлэл буй болж нутаг усны хувиарлалт хийхээр аймгийн чуулган болж жасаа тамгын газрын ноёд түшмэд нар чуулж бүгд л Очирваань уулын өвөр нутгийг авахаар булаалдан марган байх үед Гомбожав мэргэн туслагч гэнэт чуулгаа хаян олон хоног чуулганд суулгүй гадуур явж байснаа нэгэн өдөр ноёдын чуулгандаа морилон ирж оролцсон нь нутгийн хил зааг тогтоох , уул ус хад чулуу зэргийг олон хоног бодож боловсруулснаа айлтган : Эрхэм ноёд түшмэд та бүхэн бурхан болсон Очирваань уулаа булаацалдаад чуулган удах төлөвтэй боллоо.Би хүлээж чадашгүйнээ надад та бүхэн тулгын дөрвөн чулуу хэлбэрийн жаахан газар өгчих дөө. Голдоо ганц өнчин цагаан толгойтой юм гэснээр ноёдууд гомбожав мэргэн туслагчийг говьд газар нутаг авлаа гэж ойлгон авах нутгийг зөвшөөрч дөрвөлжин газрын дөрвөн өнцөг болсон газрын нэрийг сонсоё гэхэд “Онх” ,”Борх”, “Отой”, “Ширээ” хэмээн айлтгасныг чуулган баталснаар нутгаа авахад Отгонтэнгэр уул нь голын ганц өнчин цагаан толгой байснаар хошууныхаа нутгийг эзэлж авч байсан домогтой.Харин “Мээм” толгойг далай вангийн хошуу нутагт алдсандаа гашуудаж Далай вангийн хошууныхан үнээ бүрээс гүзээ авч байх болов оо гэж байсан домог яриа байдаг. Мөн ингээд газар нутгаа хэмжиж авахаар болоход ноёд түшмэдүүд түрүүнд нь дийлдсэндээ эгдүүцэж Гомбожав мэргэн туслагчаас ийн асуув.

 

 

 

[[Файл:Mongolia Zavkhan sum map.png|thumb|right|310px|ЗАВХАН ]]

 

 

Отгон сум нь 3200 гаруй хүн амтай, 826 өрхтөй. Сумын иргэдийн амьжиргааны гол эх үүсвэр нь мал аж ахуй. 2011 оны эцсээр 103232 толгой мал тоолуулсан. Үүнээс тэмээ-347, адуу-7036, үхэр-5403, хонь-52231, ямаа-38215 тус тус тоологдсон. Хүн амынхаа тоогоор аймагтаа 4-т, малынхаа тоогоор 2-т ордог томоохон сумын нэг юм.Нутаг дэвсгэрийн хувьд- 600 мянган кв.км нутагтай. Өөрийн аймгийн Шилүүстэй, Цагаанхайрхан, Алдархаан, Идэр, Архангай аймгийн Цахир, Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг, Баянбулаг, Говь-Алтай аймгийн Дэлгэр гэсэн 3 аймгийн 8 сумтай хил залган Хангай нурууны ноён оргил мөнх цаст төрийн тахилгат Отгонтэнгэр уулын өвөрт оршдог. Аймгийн төвөөс 128 км-т, нийслэл Улаанбаатар хотоос 980 км-т оршино.Засаг захиргааны хувьд Бадрал, Баянбулаг, Буянт, Онц, Соёл, Хужирт гэсэн 6-н багтай. Сумын төвийн баг нь Хужирт.

 

 

 

Монгол түмний шүтээн болсон Отгонтэнгэр хайрханыг магтан дуулсан нэгэн сайхан уртын дууг тус Отгон нутгийн ард түмэн найр наадмын магнайд дуулдаг сайхан уламжлалтай. Энэхүү урдын сайхан дууг 19-р зууны үед тус нутгийн иргэн Жав хэмээх хүн зохиосон гэж ярилцдаг. Энэ дууг газар газар дуулагддаг боловч ая дан болон зарим үг нь өөрчлөгдөн дуулагддаг. Харин өөрийн ая дан, анх зохиогдсон үгээр нь хамгийн ойр дуулж үлдсэн ард түмэн бол манай нутгийнхан билээ.

 

[[Файл:Otgon tenger uul 2009.jpg|thumb|right|310px|ОТГОНТЭНГЭР]]

''Оройн чимэг болсон