Википедиа

Кызыл: Засвар хоорондын ялгаа

Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлтДараагийн ялгаа →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Мөр 1:
{{Нутаг
{{Инфобокс Хот
|албан ёсны нэр = Кызыл хот
|ямар_янзын_нутаг = [[Тува орны засаг захиргааны хуваарь|бүгд найрамдах улсын харъяат хот]]
|гадаад нэр =<small><small>[[Орос хэл|орос.]] Кызыл</small></small>
|анхаарах_нэр =
|хотын зураг =Kyz_gov_house.jpg
|хотынimage_flag зураг тайлбар = Flag of Kyzyl =(Tuva).png
|хотын далбаа flag_size =Flag of Kyzyl (Tuva).png145px
|хотынimage_seal сүлд = =Blason de Kyzyl.gif
|хочseal_size = =80px
|уриаimage_skyline = Tuva Kyzyl Center of Asia =200107260179.jpg
|imagesize = 280px
|газрын зураг = Map of Russia - Tuva Republic (2008-03).svg
|image_caption =
|газрын зураг тайлбар = ОХУ дахь Бүгд Найрамдах Тува Улсын байршил
|газрынimage_map зураг хэмжээ = Map of =Russia - Tuva Republic 280px(2008-03).svg
|mapsize = 280px
|pushpin_map = Russia Tuva Republic
|pushpin_label = Кызыл
|pushpin_label_position = leftbottom
|pushpin_mapsize = 280
|pushpin_map_caption =
|latd= 51|latm= 43|lats= |latNS=N
|longd= 94|longm= 27|longs= |longEW=E
|захиргааулс_эсвэл төрөл = [[Улс орнуудын =жагсаалт|Улс, орон]]
|захиргаааль_улс_эсвэл нэр = ={{Flagcountry|RussiaRUS}}
|нэгдүгээр_зэргийн_нэгж = [[Оросын холбооны байгууламж|Муж, орон]]
|захиргаа төрөл1 =Муж
|нэгдүгээр_зэргийн_нутаг = {{flag|Тува}}
|захиргаа нэр1 =[[File:Flag of Tuva.svg|22px]] [[Бүгд Найрамдах Тува Улс]]
|хоёрдугаар_зэргийн_нэгж = [[Тува орны засаг захиргааны хуваарь|Хошуу, хот]]
|захиргаа төрөл2 =
|хоёрдугаар_зэргийн_нутаг = '''Кызыл'''
|захиргаа нэр2 =
|гуравдугаар_зэргийн_нэгж =
|захиргаа төрөл3 =
|дөрөвдүгээр_зэргийн_нэгж =
|захиргаа нэр3
|дөрөвдүгээр_зэргийн_нутаг =
|байгуулагдсан нэр =
|нутгийн_төвийг_юу_гэх =
|байгуулагдсан огноо =
|байгуулагдсаннутгийн_төв нэр2 = =
|байгуулагдсангазар_нутаг огноо2 = =
|байгуулагдсангазрын_байц нэр3 = д.т.д. 630 =м
|байгуулагдсанхүн_ам_тооц огноо3 = 109,986 =(2010)
|хүн_ам_тооц_нэгж =
|удирдагч =
|хүн_ам_тооц_задаргаа =
|удирдагч нэр =
|удирдагч1хүн_ам_тоол = =
|удирдагчнягт_сийрэг нэр1 = =
|удирдагч2ард_түмэн = =
|удирдагчцугаараа нэр2 = =
|удирдагч3 даргыг_юу_гэх =
|удирдагчдаргын_нэр нэр3 = =
|газартүүхэн_он нутаг нийт = 1914 =он
|өндөртүүхэн_үйл = Белоцарск суурин =үүссэн
|хүн ам нийт түүхэн_он1 =109 986<ref name=gks2010/>1926 хунон
|түүхэн_үйл1 = өнөөгийн Кызыл нэрээ авсан
|хүн ам жил =2010
|цагийн_бүс = Красноярскийн цаг
|хүн ам нягтшил =
|цагийнutc_offset бүс = =+8
|утасны_томъёо = +7 39422
|цагийн бүс зун =
|шуудангийн_томъёо = 61020
|шуудангийн хаяг төрөл =
|автомашин_дугаар =
|шуудангийн хаяг =
|утасныwebsite код = [http://mkyzyl.ru/ =mkyzyl.ru]
|бусадтэмдэглэл нэр = =
|бусад тухай =
|бусад нэр1 =
|бусад тухай1 =
|бусад нэр2 =
|бусад тухай2 =
|бусад нэр3 =
|бусад тухай3 =
|бусад нэр4 =
|бусад тухай4 =
|бусад нэр5 =
|бусад тухай5 =
|бусад нэр6 =
|бусад тухай6 =
|тэмдэглэл =
|вэб хуудас =[http://mkyzyl.ru/]
}}
'''Кызыл''' ({{lang-ru|Кызыл}}) нь [[Бүгд Найрамдах Тува Улс]]ын нийслэл.
==Түүх==▼
[[File:Kyzyl government building.jpg|thumb|left|200px]]▼
[[File:Schamane_während_einer_Kamlanie-Zeremonie_am_Feuer_in_Kysyl.jpg|thumb|250px|left|200px]]▼
1914 онд байгуулагдсан.
 
'''Кызыл''' («улаан» гэсэн утгатай [[тува хэл бичиг|тува үг]]ээр 1926 оноос нэрийдсэн, [кезийл] гэж дуудна, үүнээс гадна '''Кизил''' [кизийл]) бол [[Орос улс]] (ОХУ)-ын [[Тува орон]] (БНТувУ)-ын [[нийслэл]], Тува орны доор ямар нэгэн хошуунд харъяалагддаггүй арван нэгэн түмэн хүнтэй [[хот]] юм.
===Нэршил===
▲==Түүх==
1914-1918 оны хооронд '''Белоцарск''', 1918-1926 оны хооронд '''Хем-Белды́р''' нэртэй байгаад 1926 оноос '''Кызыл''' гэгдэх болжээ.
[[Хаант Орос улс]] 1914 онд Тагнын Урианхайг ивээн эзэрхэж '''Белоцарск''' («цагаан хааны хот» гэсэн утгат орос үг) нэрээр гол суурин үүсгэсэн. Орост хаант засаг унасны дараа 1918 онд '''Хем-Бельдир''' («голын бэлчир» хэмээх утгатай тагнын урианхайн үг) гэсэн. Мөн цагаан армийг улаан армийн ялсны дараа 1922 оны нэгэн хуралд оросууд «Красный городок» гэж байжээ. Үүнээс 1926 онд «улаан» буюу Кызыл хэмээх тува түрэг үгээр нэрийдсэн нь ерээд жилийг туулж явна. 1921 оноос энэ хот Тува орны гол хот, нийслэл нь болжээ. Монгол улсад «'''Кызыл'''», «'''Кизил'''» гэж хоёр янзаар бичиж болно.<ref>Ц. Дамдинсүрэн нарын зохиосон "Кирилл монгол бичгийн дүрэм"</ref><ref>Ц. Дамдинсүрэн нарын зохиосон "Орос-Монгол толь" (1982)</ref>
 
==Хүн ам==
2010 онд 109 мянга 986 хүн оршин суугчтай байв.
Хүн ам нь 110,000 (2010 оны тооллого).
{| class='wikitable' style='text-align: center;'
! colspan=6 | Хүн амамын тоо
|- class='bright'
! [[1959]]
Line 88 ⟶ 70:
! 2010<ref name=gks2010>[http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::|tabl-23-10.xls Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1.01.2010 г.]</ref>
|-
| 34 ,462
| 51 ,683
| 66 ,027
| 84 ,641
| 104 ,105
| 109 ,986
|}
 
Line 144 ⟶ 126:
==Зургийн цомог==
<gallery>
▲[[FileЗураг:Kyzyl government building.jpg|thumb|left|200px]]
Файл:Center_of_Asia.JPG▼
▲[[FileЗураг:Schamane_während_einer_Kamlanie-Zeremonie_am_Feuer_in_Kysyl.jpg|thumb|250px|left|200px]]
Файл:Subedej.JPG▼
▲ФайлЗураг:Center_of_Asia.JPG
Файл:Kyzyl orth.jpg▼
▲ФайлЗураг:Subedej.JPG
Файл:Kyz bud mon.jpg▼
▲ФайлЗураг:Kyzyl orth.jpg
Файл:Arb_Court_Tyva.jpg▼
▲ФайлЗураг:Kyz bud mon.jpg
▲ФайлЗураг:Arb_Court_Tyva.jpg
</gallery>
 
"https://mn.wikipedia.org/wiki/Кызыл"-с авсан