Наполеон: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
б Bot: Migrating 144 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q517 (translate me) |
No edit summary |
||
Мөр 29:
1812 онд Оросыг дайлсан нь Наполеоны хувь тавиланд эргэлт гаргав. Түүний Их Арми ({{lang-fr|Grande Armée}}) дайны явцад сүйрч, дахин хэзээ ч бүрэн сэргээгүй юм. 1813 онд [[Зургадугаар эвсэл]] Наполеоны цэргийг [[Лайпцигийн тулалдаан|Лайпцигт]] бутцохиж, дараа жил нь Эвсэл Франц руу довтолж, Наполеоныг хаан ширээнээсээ буухад хүргэсэн бөгөөд түүнийг Элба аралд цөлжээ. Нэг жил хүрэхгүй хугацааны дараа Наполеон Элбагаас оргож, эргэж эрх мэдлээ олж авсан боловч 1815 оны 6-р сард [[Долдугаар эвсэл]] эхэлж Англи Пруссын хамтарсан цэргийг тосож[[Ватерлоогийн тулалдаан]]д ялагджээ. Наполеон амьдралынхаа сүүлийн зургаан жилийг Гэгээн Еленагийн арал дээр Британийн хяналт дор өнгөрөөж, тэндээ нас нөгцжээ. Задлан шинжилгээгээр түүнийг ходоодны хорт хавдраар өнгөрсөн гэж дүгнэсэн боловч Стен Форсхуфвуд болон бусад эрдэмтэд түүнийг хүнцлээр хордуулж алсан гэж үздэг.
Наполеон шинэчлэн байгуулсан Францын армиар томоохон ялалтууд байгуулж, янз бүрийн эх сурвалжаас тактикаа боловсруулдаг байлаа. Түүний цэргийн ажиллагааг дэлхий даяар цэргийн академиудад судалдаг бөгөөд түүхэнд тодорсон хамгийн аугаа их жанжнуудын нэг гэж тооцогддог. Өрсөлдөгч, дайснууддаа дарангуйлагч гэж үзэгддэг байсан боловч Наполеон [[Баруун Европ]]ын ихэнх улс орны буюу Ром-Германы захиргаа-эрхзүйн тогтолцоог боловсронгуй болгосон, шүүх засаглалын үндэс болсон [[Наполеоны
== Үүсэл гарал боловсрол ==
Наполеон bonapart нь 1769 оны 8 сарын 15 нд Корсик арлын Ажаччино хотноо Италийн цагаач [[Карла Бунопарте]]ийн хоёрдугаар хүү болж мэндэлжээ.tereer ih guilgee uhaansaitai huu baijee.Тэрээр Францад их бууны офицер болон ирэхдээ нэрээ илүү француулж Наполеон Бонапарт болгожээ.Түүний аав нь 16 зууны үед Корсикт ирсэн цагаач улсын хүү байжээ.Наполеоны ээж Летициа Рамолино нь хүүхдүүдээ хатуу чанга гараар хүмүүжүүлж байнгын сахилга баттай байхыг шаардаж байжээ.Ийм хүмүүжлээр хүмүүжсэн Наполеон цэрэг болох илүү амар дөхөм болжээ.Тэр дээрээ 1 ахтай [[Жосеф]] 6 дүүтэй [[Лусиен]] [[Елиса]] [[Лиус]] [[Паулина]] [[Каролина]] [[Жефмэ]].1781 онд [[Аутун]]ы шашны сургуульд элсэн орж франц хэлийг сурж төгссөн.Түүний багш дурсахдаа Наполеон их зожиг их аялагатай ярьдаг үүнийгээ нээх хайхардаггүй хүүхэд,гэхдээ газар зүй,түүх хоёрт дуртай Математик Геометр хоёрт авьяастай хүү байжээ.Түүнийг түүний багш нь гахайлтай сайн усан цэрэг болно гэжээ.Гэвч Британийн усан цэргүүд дэлхийд ноёрхож эхэлснээр тэрээр усан цэрэг болхоос татгалзаж,Парис явж их бууны ангид суралцан төгсжээ.
== Эхэн үеийн амьдрал ==
== Байлдан дагуулалт-ялалтын оргил үе ==
Францын хувьсгал түүний нэр нөлөөгөөр Европоор тархан халдварлахаас болгоомжилсон хамжлагат ёс ноёрхсон Хаант Орос, Австри-Унгар, тархай бутархай байсан германы жижиг хаант улсууд,Хамжлагат ёсыг халсан боловч шинэ өрсөлдөгчтэй болохоос эмээсэн Их Британи эмээн дагжиж байлаа.
== Алдаа ялагдал==
Хэдийгээр Математик, Геометр,газар зүй, түүхт авьяастай байсан боловч байгаль-техникийн шинжлэх ухааны ололтуудыг эс ойшоож алдсан гэдэг. Учир нь Ирланд гаралтай АНУ-ын иргэн [[Роберт Фултон]] гэгч (дэлхийд анх удаа уурын хөдөлгүүрээр ажилладаг хөлөг онгоц зохион бүтээсэн) олон зууны турш ард түмэн,эцэг, өвгөдийг нь яргалан харгислаж байсан Британий эзэнт гүрэнтэй ямар ч хамаагүй аргаар тооцоо бодох зорилгоор хүчээ авч ид мандаж байсан Наполеонтой биечлэн уулзаж Британийг хуурай замын байлдаанаас гадна тэдний гол хөзөр болсон далайн флотыг цохиж үгүй болгох замаар буулгаж авах талаар өөрийн санал бодлоо илэрхийлэхэд хариуд нь Английн флотыг үгүй хийхэд та надад юугаар тусалж чадах юм бэ? гэхэд өөрийн төслөө танилцуулжээ.Гэтэл ямар ч далбаа, дарвуулгүй хөлөг онгоц усанд яаж салхины чиглэл, хүч, сэлүүргүйгээр хөвөх нь утга учиргүй хоосон мөрөөдөл шиг санагджээ.Мөн түүний Сангийн Яамны сайд болон бусад дээд тушаалынхан хөлөг онгоц үйлдвэрлэх техникийн нөхцөл, үйлдвэрлэлийн өртөгийг үзээд хуурай замын байлдааны ажиллагаанд шаардагдах төсөв хөрөнгийг дэмий зүйлд үрэх шаардлагагүй гэж эсэргүүцсэн тул хэрэг болвол би таныг дуудъя, төсөлтэй чинь дараа авч хэлэлцье гээд хойшлуулжээ. Р.Фултон хүлээж цөхөөд Наполеонд төслөө дахин танилцуулах гэж удаа дараа оролдоод бүтээгүй тул шантарсангүй олон удаа захидал бичиж хариу хүссэн боловч амжилт олсонгүй. Нэг удаа түүний зуны ордон руу нууцаар нэвтэрч хамгаалалтынхнийг ихэд сандаргаж, Наполеонийг ч ихэд хилэгнүүлжээ.Тэрбээр энэ хоосон мөрөөдөгч Америк эрийг Елисейн ордонд ойртуулах нь бүү хэл Францын нийслэлээс хөөж явуул гэж тушаал буулгасан байв.Ингэж Англичуудыг далай, тэнгист буулган авах нэг боломжоо алдсан гэдэг. Мөн түүний нэгэн алдаа бол Орос руу хийсэн аян дайн гэж ихэнх эрдэмтэд тэр дундаа цэргийн түүхчид үздэг юм.Английн эсрэг эх газрын худалдааны хоригийг дэмжихээс татгалзсаны хариуд Оросын эсрэг хийх цэрэг дайны кампанийн төлөвлөгөөг хэлэлцэхэд генерал-фельдмаршал Жюно тэргүүтэй хэсэг цэргийн эрхтэн болон сайд нар ихэд эсэргүүцэж Орос руу довтлох нь ухаангүй бөгөөд ялах боломжгүй, яавч сайн юманд хүргэхгүй, түүний оронд дипломат аргаар Оросод дарамт үзүүлэх нь зүйтэй хэмээн учирлавч бас л үл хэрэгсчээ.(Хожим энэхүү алдааг 130 жилийн А.Хитлер давтсан билээ)
== Эшлэл ==
{{reflist}}
| |||