Цацраг идэвхт задрал: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: "{{Цөмийн физик}} '''Цацраг идэвхт задрал''' ({{lang-la|radius}} - цацраг, туяа ба {{lang-la2|āctīvus}} - идэвхтэй, ..."
 
No edit summary
Мөр 1:
{{Цөмийн физик}}
'''Цацраг идэвхт задрал''' ({{lang-la|radius}} - цацраг, туяа ба {{lang-la2|āctīvus}} - идэвхтэй, үйлчилгээтэй) — тогтворгүй [[атом]]ууд дахь [[цөм|цөмүүдийн]], бүтэц ба дотоод зохион байгуулалтын, эгэл бөөмүүдийг ([[гамма-квант]] эсвэл [[Кластер цацраг идэвхжил|цөмийн жижиг хэсгүүд]]) ялгаруулан гадны нөлөөгүйгээр ([[спонтан задрал]]) хувирах өөрчлөлт. Цөмийн энэ өөрчлөлтийг цөмийн [[цэнэгийн тоо]] {{math|''Z''}} ба [[жингийн тоо]] {{math|''A''}} хоёрын өөрчлөлт гэж хэлж болно. Цацраг идэвхт задралын процессийг мөн '''цацраг идэвхжил''' гэж нэрлэдэг ба түүнд хамаарах цөмүүдийг ([[нуклид]]ууд, [[изотоп]]ууд ба [[Химийн элемент|химийн элементүүд]]) '''цацраг идэвхт''' гэдэг. Цацраг идэвхт цөмүүдийг агуулсан бодисуудыг '''цацраг идэвхт бодисууд''' гэнэ.
 
Line 8 ⟶ 7:
''Зохиомол цацраг идэвхжил'' — цөмийн урвалаар гарган авсан атомын цөмүүдийн гадны нөлөөлөлгүй задрал.
 
Цацраг идэвхт задралд өртөж байгаа цөм ба задралын үр дүнд үүсэж байгаа цөм хоёрыг, эх цөм ба охин цөм гэж нэрлэдэг. Охин цөмийн жингийн тоо ба цэнэгийн өөрчлөлтийг, эх цөмийн эдгээр үзүүлэлтүүдэд харьцуулсан харьцааг {{нп3|Соддигийн шилжилтийн хууль ({{lang-ru|правилом правило смещения Содди|}}, {{lang-en|Radioactive displacement law of Fajans and Soddy}} гэдэг.
 
Распад, сопровождающийся испусканием альфа-частиц, назвали [[альфа-распад]]ом; распад, сопровождающийся испусканием бета-частиц, был назван [[бета-распад]]ом (в настоящее время известно, что существуют типы бета-распада без испускания бета-частиц, однако бета-распад всегда сопровождается испусканием [[нейтрино]] или антинейтрино). Термин «гамма-распад» применяется редко; испускание ядром гамма-квантов называют обычно [[изомерный переход|изомерным переходом]]. Гамма-излучение часто сопровождает другие типы распада, когда в результате первого этапа распада возникает дочернее ядро в возбуждённом состоянии, затем испытывающее переход в основное состояние с испусканием гамма-квантов.