Агаарын даралт: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Хуудас үүсгэв: " Агаарын даралтын тухай ойлголт. Бүх төрлийн хий нь орчиндоо тодорхой хэмжээний даралт үзү..."
 
No edit summary
Мөр 1:
'''Агаарын даралт''' — Дэлхийн гадарга болон Дэлхийн агаар мандал дотор оршиж буй бүх зүйлүүдэд үзүүлж буй агаарын даралт. Агаарын даралт нь, [[гравитаци]]йн (Дэлхийн татах хүч) нөлөөгөөр үүсдэг, ө.х. [[агаар мандал|агаар]] өөрийн жингээр дэлхий рүү татагдахдаа агаарын даралтыг үүсгэдэг. Агаарын даралтыг [[барометр]]ээр хэмжих ба 0°С температурт, 760 мм [[мөнгөн ус]]ны баганатай тэнцэх хэмжээний агаарын даралтыг хэвийн агаарын даралт гэж нэрлэдэг. (Олон улсын стандарт атмосфер, 101.325 [[кПа]]).
Агаарын даралтын тухай ойлголт. Бүх төрлийн хий нь орчиндоо тодорхой хэмжээний даралт үзүүлж байдаг. Хийн мандал дахь агаарын нийт жин 5х1012 г буюу 5х1015 т байдаг. Энэ нь ойролцоогоор манай дэлхийн жингээс 1 сая дахин бага юм. Агаарын жингийн 50% нь 5 км-ийн доторхи үе давхаргад, дөрөвний гурав нь 10 км 95% нь 20 км-ийн дотор оршино. Нэгж талбайд үзүүлж буй энэ хүчийг агаарын даралт гэж нэрлэнэ. Нэг үгээр хэлбэл даралт гэдэг нь агаарын молекулууд тухайн цэгт "бөмбөгдөж" байгаа хэрэг юм. Хийн мандалд тодорхой нэг хэсэг агаарыг сонгож авбал тэр нь зэргэлдээх хэсгээс даралтын хүчинд автагдахын зэрэгцээ өөрөө мөн зэргэлдээх хэсэгтээ даралтын хүч үзүүлж байдаг. Эндээс үзвэл хийн мандлын аль ч давхаргад даралтыг хэмжиж болно. Агаарын даралт нь задгай болон байрны орчинд онц ялгардаггүй учир цаг уурын станц дээр даралт хэмжих багажийг байшингийн дотор байрлуулдаг.
 
== Агаарын даралтын тухай ойлголт ==
Агаарын даралтын тухай ойлголт. Бүх төрлийн хий нь орчиндоо тодорхой хэмжээний даралт үзүүлж байдаг. Хийн мандал дахь агаарын нийт жин 5х1012 г буюу 5х1015 т байдаг. Энэ нь ойролцоогоор манай дэлхийн жингээс 1 сая дахин бага юм. Агаарын жингийн 50% нь 5 км-ийн доторхи үе давхаргад, дөрөвний гурав нь 10 км 95% нь 20 км-ийн дотор оршино. Нэгж талбайд үзүүлж буй энэ хүчийг агаарын даралт гэж нэрлэнэ. Нэг үгээр хэлбэл даралт гэдэг нь агаарын молекулууд тухайн цэгт "бөмбөгдөж" байгаа хэрэг юм. Хийн мандалд тодорхой нэг хэсэг агаарыг сонгож авбал тэр нь зэргэлдээх хэсгээс даралтын хүчинд автагдахын зэрэгцээ өөрөө мөн зэргэлдээх хэсэгтээ даралтын хүч үзүүлж байдаг. Эндээс үзвэл хийн мандлын аль ч давхаргад даралтыг хэмжиж болно. Агаарын даралт нь задгай болон байрны орчинд онц ялгардаггүй учир цаг уурын станц дээр даралт хэмжих багажийг байшингийн дотор байрлуулдаг.
Агаарын массыг түүний эзлэхүүнд нь харьцуулсан үзүүлэлтийг агаарын нягт гэдэг. Хийн төлөв байдлын тэгшитгэлээс хуурай агаарын нягтыг дараах байдлаар тодорхойлж болно:
Р = Р/RT = P/R(273+t)
Line 6 ⟶ 9:
t - агаарын температур, °С
Р = 1000 гПа, t=0°С байхад агаарын нягт р = 1276 г/м3 байна.
 
Далайн 6а станцын түвшин дэх агаарын даралт. Агаарын даралтыг нэг хавтгай дөрвөлжин см(м) талбайд хэдэн гр(кг) жингээр дарж байна гэдгээр илэрхийлж болно. Далайн түвшинд см2 талбайд 1 кг хүчээр дарна. Даралтын хүчийг дээр үеэс мөнгөн усны баганы өндөр буюу мм-ээр илэрхийлж ирсэн. Жишээлбэл газрын гадарга дээр даралт 750 мм байна гэвэл энэ нь мөнгөн усны баганын өндөр 750мм байна гэсэн үг юм. Түүнчлэн анериод, барограф зэрэг багажаар даралтыг бас хэмждэг. Далайн түвшинд агаарын даралт дунджаар 760 мм мөнгөн усны баганатай тэнцүү байдаг. Агаарын даралтыг мөн миллибар/гектопаскаль/ гэсэн нэгжээр илэрхийлдэг. 1 мб гэдэг нь 1см2 талбайд 1000 дин хүч үйлчилж байна гэсэн үг юм. 1 дин гэдэг нь 1 грамм агаарын масс 1 см/сек2 хурдатгал үзүүлж буй хэрэг юм.
== Далайн 6а станцын түвшин дэх агаарын даралт ==
Далайн 6а станцын түвшин дэх агаарын даралт. Агаарын даралтыг нэг хавтгай дөрвөлжин см(м) талбайд хэдэн гр(кг) жингээр дарж байна гэдгээр илэрхийлж болно. Далайн түвшинд см2 талбайд 1 кг хүчээр дарна. Даралтын хүчийг дээр үеэс мөнгөн усны баганы өндөр буюу мм-ээр илэрхийлж ирсэн. Жишээлбэл газрын гадарга дээр даралт 750 мм байна гэвэл энэ нь мөнгөн усны баганын өндөр 750мм байна гэсэн үг юм. Түүнчлэн анериод, барограф зэрэг багажаар даралтыг бас хэмждэг. Далайн түвшинд агаарын даралт дунджаар 760 мм мөнгөн усны баганатай тэнцүү байдаг. Агаарын даралтыг мөн миллибар/гектопаскаль/ гэсэн нэгжээр илэрхийлдэг. 1 мб гэдэг нь 1см2 талбайд 1000 дин хүч үйлчилж байна гэсэн үг юм. 1 дин гэдэг нь 1 грамм агаарын масс 1 см/сек2 хурдатгал үзүүлж буй хэрэг юм.
760мм. мөнгөн.усны. багана = 1013мб, 750мм =1000 мб
Өөрөөр хэлбэл мм-г мб болгохын тулд 4/3-өөр, эсрэг тохиолдолд 3/4-аар үржүүлнэ гэсэн үг юм. Мөнгөн усны нягт 13.595, даралт нь 760 мм байхад түүний 0° температуртай үед 1см2 талбайд үзүүлэх хүч нь 1033.22 байх болно. үүнийг дин-д шилжүүлэхийн тулд 1033.22*д (хүндийн хүч) байх болно. 45°-ын өргөрөгт далайн түвшинд д=980.6см/сек2 байдаг. Тэгвэл 1см2 талбайд 1033.22*980.6см/ сек2=1013250дин/сек2 болно. 1000 дин/сек2-ыг 1мб гэж үзвэл 760 мм мөнгөн усны багана =1013мб болох юм.