Алан Матисон Тюринг: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б r2.7.2+) (робот Нэмж байна: ilo:Alan Turing
No edit summary
Мөр 1:
{{Infobox person
{{Инфобокс хувь хүн
| birth_name = Alan Mathison Turing
| нэр = Алан Тьюринг
| зураг image = Alan Turing croppedAged 16.jpg
| image_size = 200px
| зурагны_дэвсгэр_тайлбар =
| caption = Тьюрингийн 16 настай байхдаа авахуулсан зураг
| тайлбар = Тьюринг Блетчли-паркд
| birth_date = {{Birth date|1912|6|23|df=yes}}
| төрсөн_огноо = 23.06.1912
| birth_place = [[Maida Vale]], Лондон, Англи, Холбоот вант улс
| төрсөн_газар = [[Англи]], [[Лондон]]
| death_date = {{Death date and age|1954|6|7|1912|6|23|df=yes}}
| нас_барсан_огноо = 7.06.1954
| death_place = [[Вилмслоу]], Чешир, Англи, Холбоот вант улс
| нас_барсан_газар = [[Англи]], [[Чешир]], [[Вилмслоу]]
| residence = Холбоот вант улс
| үндэстэн = [[Британи]]
| nationality = Британи
| бусад_нэр =
| field = [[Математик]], [[Криптоанализ]], [[Компьютерийн шинжлэх ухаан]]
| юугаараа_алдаршсан =
| work_institutions = [[Кэмбрижийн их сургууль]]<br />[[Засгийн газрын код ба шифрийн сургууль]]<br />[[Үндэсний физикийн лаборатори]]<br />[[Манчестрийн их сургууль]]
| шагнал =
| alma_mater = [[Кэмбрижийн Кингс коллеж]]<br />[[Принстоны их сургууль]]
| doctoral_advisor = [[Alonzo Church]]
| doctoral_students = [[Robin Gandy]]
| known_for = [[Halting problem]]<br />[[Тюрингийн машин]]<br />[[Энигмагийн криптоанализ]]<br />[[Автомат тооцоолон бодох төхөөрөмж]]<br />[[Тюрингийн шагнал]]<br />[[Тюрингийн тест]]<br />[[Turing pattern]]s
| prizes = [[Officer of the Order of the British Empire]]<br />[[Fellow of the Royal Society]]
}}
'''Алан Мэтисон Тьюринг''' ({{lang-en|Alan Mathison Turing}} (1912 оны 6 сарын 23) — (1954 оны 6 сарын 7)) — английн нэрт математикч, логикч, криптографч, информатикийн хөгжилд хүчтэй нөлөө үзүүлсэн хүн. 1945 оны Английн эзэнт гүрний медальтай, 1951 оноос Лондонгийн хатан хааны нийгэмлэгийн гишүүн болсон<ref name="БСЭ">{{|БСЭ|http://slovari.yandex.ru/Тьюринг/БСЭ/Тьюринг%20Алан%20Матисон/|заглавие=Тьюринг Алан Матисон|издание=3-е}}</ref>.
'''Алан Матисон Тюринг''' нь английн [[математикч]], [[логикч]], [[крифтографч]] байсан бөгөөд [[компьютерийн шинжлэх ухаан|компьютерийн ухааны]] салбарт чухал нөлөө үзүүлсэн хүн юм.
1936 онд түүний санал болгосон абстракт тооцоолон бодох машин «[[Тьюрингийн машин]]» нь [[өргөн хүрээнд зориулсан компьютер]] юм.
<ref name="frs">{{Cite journal
| last1 = Newman | first1 = M. H. A.
| authorlink = Max Newman
| doi = 10.1098/rsbm.1955.0019
| title = Alan Mathison Turing. 1912–1954
| journal = Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society
| volume = 1
| pages = 253
| year = 1955
| jstor = 769256
| pmid =
| pmc =
}}</ref>. Энэ машин нь алгоритмын ойлголтыг томьёолох болон одоо болтол янз бүрийн онолын болон хэрэглээний судалгаанд ашиглагдаж байна. Алан Тьюрингийг олон нийт информатикийн болон хиймэл оюун ухааны эцэг хэмээн үздэг билээ.<ref>{{cite book
| last1 = Homer
| first1 = Steven
| last2 = Selman
| first2 = Alan L.
| authorlink =
| coauthors =
| title = Computability and Complexity Theory
| publisher =
| series =
| volume =
| edition =
| date =
| location =
| page = 35
| pages =
| language =
| url = http://books.google.com/?id=r5kOgS1IB-8C&pg=PA35
| doi =
| id =
| isbn = 0-387-95055-9
| mr =
| zbl =
| jfm =
| year = 2001
| accessdate =13 May 2011
}}</ref>.
Дэлхийн II дайны үед Алан Тьюринг Блетчли-паркт байрлах криптоанализийн чиглэлээр ЗГ-н код болон шифрийн сургуульд ажиллаж байв.
Тэрээр [[Hut 8]] гэх бүлгийг удирдаж байсан бөгөөд [[Кригсмарине|Германий усан цэргийн флотын]] мэдээд криптоанализ хийхэд чиглэгдэж байв.
Тьюринг захианы нууцлалыг эвдэх хэд хэдэн арга зохиосон бөгөөд үүн дотор Германы [[Энигма шифратор]]-н нууцыг тайлахад ашиглагдаж байсан [[Бомбе]] машинд зориулсан онолын суурь бүтээл ч гэсэн орж байв.
 
Дайны дараа Тьюринг {{Не переведено|:en:National Physical Laboratory, UK| Их Британы физикийн үндэсний лабораторид}} ажиллаж байв. Энд тэрээр өөрийн төслийн дагуу дэлхийд анх удаа санах ойд хадаглагдах програмтай компьютер [[ACE]] бүтээгджээ.
1948 онд эрдэмтэн маань [[Манчестерийн их сургууль]]-н дэргэдэх Макс Ньюманы тооцоолон бодох лабораторид нэгдсэн бөгөөд тэнд {{Не переведено|:en:Manchester computers|Манчестерийн компьютерүүд }}{{sfn|Leavitt|2007|с=231–233}} бүтээхэд туслахаар оролцсон ба дараагаар нь [[Математик биологи|математик биологийн]] талаар сонирхож эхэлжээ.
 
* [[Тьюрингийн машин]]
* [[Тьюрингийн тест]]
* [[Тьюрингийн шагнал]]
* [[Чёрча — Тьюрингийн тезис]]
* [[Тьюрингийн бүрэн байдал]]
<references/>
== Холбоос ==
* [http://encyklopedia.narod.ru/bios/nauka/turing/turing.html Биография]
* [http://www.adeptis.ru/vinci/m_part1_2.html Фотографии]
* Г. Далидович ''«Заметки об искусственном интеллекте: [http://old.russ.ru/netcult/20001130_dalido.html маргаритки Тьюринга], [http://old.russ.ru/netcult/20001210_dalido.html Энигма Тьюринга], [http://old.russ.ru/netcult/20001220.html Яблоко Тьюринга]»''
* [http://fb2lib.net.ru/book/61607 ''Роберт Харрис''. '''Enigma''']
* [http://bibnetwiki.org/wiki/Category:Alan_M._Turing_Paper Список статей, отчетов и лекций Тьюринга] {{ref-en}}
* [http://inf.1september.ru/1999/art/turing.htm Иван Первачев «Алан Тьюринг»]
 
 
{{Link FA|la}}
{{Link GA|en}}
[[af:Alan Turing]]
[[an:Alan Turing]]
Line 78 ⟶ 146:
[[mk:Алан Тјуринг]]
[[ml:അലൻ ട്യൂറിംഗ്]]
[[mn:Алан Матисон Тюринг]]
[[mr:ॲलन ट्युरिंग]]
[[ms:Alan Turing]]
Line 93 ⟶ 162:
[[pt:Alan Turing]]
[[ro:Alan Turing]]
[[ru:Тьюринг, Алан]]
[[rue:Алан Тюрінґ]]
[[sa:एलेन ट्यूरिंग]]