Цагаан сар: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 1:
[[Image:Tsagaan sar.jpg|thumb|right|200px|Цагаан сарын идээ, шүүс]]
[[Image:Cagancar.jpg|thumb|right|Цагаан сар, Халимаг Улс, Орос]]
'''Цагаан сар''' ''ᠴᠠᠭᠠᠨ ᠰᠠᠷ  ᠠ'' ({{lang-bo|ཟླ་བ་དག་པ།}}, [[Халимаг хэл|хал.]] ''Цаһан сар'') - [[Монгол үндэстэн|Монгол үндэстний]] уламжлалт [[шинэ жил]]ийн баяр юм.
 
==Битүүлэх ёсон==
Мөр 17:
 
==Золгох ёсон==
Өндөр настай, буюу нутаг орондооусандаа хүндтэйнэртэй хүмүүстэйхүмүүст хадаг барьж золгодогзолгох ёс байдаг. ХадагныДүү хүн хадгаа гаргаж амыг нь золгох хүн тийш харуулж хоёр гардан барьсаарбарсар золгож байгаабуй хүний хоёр гар дээр хадгаа эрхий хуруунд нь тулгаж алганд нь багтааж тавьсны дараа золгоно. АвчХадаг авч байгаа хүн хадгийгхадгаа хоёрхавсран гарданхураагаад аваадмөн толгойнхадагтайгаа талыгзолгож ньч баруунболно. гар дээрээХадаг тавьж, баруунбуй гархүн талыгхадгаараа зүүнбүх гархуруг дээрбүтээж эвхэнболохгүй. нугалдагХадгаа ньэрхий хадагныхуруунд хээ,нь үсгийнтулгаж толгойгалганд буруу харуулахгүйгнь хичээж байгаа ёсбагтааж юмтавина. ХадагХадгаа тавьж байхдаатаюихдаа мэнд мэдэж болохгүй. Харин хадгааХадгаа тавьчихаад золгохдоо мэндийг нь асууна. Цагаан сарын үеэр хэн боловч ёс горим зөрчих, ах захыг эс хүндэтгэх, агсам согтуу тавих, хэрүүл шуугиан гаргах, бие биедээ бардамнан баярхах, үрлэг зарлагыг хэтрүүлэх бүдүүлэг үг хэлэхийг хатуу цээрлэн, энх амгалан, эвтэй найртай ариун сайхан байхыг бэлгэдэн ухаан саруул, цэцэн цэлмэг, цовоо, мэндтэй хүндтэй байхыг ихэд эрхэмлэдэг сайхан ёсмэндээ заншилтаймэднэ.
Цагаан сарын үеэр хэн боловч ёс горим зөрчих, ах захыг эс хүндэтгэх, агсам согтуу тавих, хэрүүл шуугиан гаргах, бие биедээ бардамнан баярхах, үрлэг зарлагыг хэтрүүлэх бүдүүлэг үг хэлэхийг хатуу цээрлэн, энх амгалан, эвтэй найртай ариун сайхан байхыг бэлгэдэн ухаан саруул, цэцэн цэлмэг, цовоо, мэндтэй хүндтэй байхыг ихэд эрхэмлэдэг сайхан ёс заншилтай.
===Хадагтай золгох ёсон===
Хадагтай золгох, хадаг барьж золгох нь золгогчоо хүндэтгэж байгаагаа илэрхийлэх талаараа адтл боловч ялгаатай тал бий. Хадаг баоьж золгох ёсонд дүү хүн нь ахмаддаа хадгаа бүрмөсөн өгч золгодог бол хадагтай золгох ёслолд хадгаа хүнд өгдөггүй, ямагт өөртөө авч байдаг. Ямар ч насны хүнтэй хадагтай золгож болно. Хадагтай золгоно гэдэг нь хадагныхаа нэг үзүүрээс баруун гарынхаа ядам хурууг дотор талаас нь нар зөв хоёр ороогоод чигчий хурутай тал руу доош унжуулсан чигээрээ злолгоно. Мөн таныг золгох гээд дөхөж очиход цаад хүн хадаг авч хуруугаа ороогоод эхэлбэл та энэ хүн намайг ихэд хүндэтгэж байгаа юм байна гэж бодоорой.
 
===Хадаг барих ёсон===
Монголчудын баяр ёслолд хадгийг эдийн манлай болгон барьдаг. Хадаг нь хээ угалз, үсэг чигээрээ маш олон янз бөгөөд урт богиноороо ч харилцан адилгүй байдаг.Хээ чимгийн байдлаар хүний дүрстэй Аюуш хадгийг эцэг эх, ахмад настан, эрхэм хүнд голчлон барих бөгөөд нар, сар үсэг бүхий Нанжвандан хадгийг ихэвчлэн оршуулгын ёслолд хэрэглэнэ. Хадгийг барих хүн рүүгээ амыг нь харуулж хүндийн эрэмбээр мэхийх юмуу сөгдөж барина.Авах хүн нь хариу мэхэсхийн хадгийг хоёр гардан аваад нямбай эвхэж хямагдах ёстой. Хадгийг барихдаа уул ёслолын тухай бэлэгтэй үг өгүүлж сүүлд нь эл баярт нийцүүлэн барих хадгийнхаа тухай лоорхи үгийн аль нэгийг хэлж хадгаа гардуулна.
===Хадаг барихад хэлэх үг===
- Цаглашгүй урт наст ариун хадаг
-Тэгш эрхийн тэнгэрээс цэцэглэсэн
-Дэлгэрэнгүй урт наст ариун цагаан хадаг
-Тдээний дээж элгэн цагаан тараг
-Эдийн дээж ариун цагаан хадаг
-Хадаг барьж золгохсон /хадгаа барьж золгоно/
==Түүх==
===Урьд үе===