Манжуурт хийсэн Зөвлөлтийн цэргийн ажиллагаа: Засвар хоорондын ялгаа

| territory = ЗХУ Сахалин арлын өмнөд ба [[Курилийн арлууд]]ыг эзлэн авсанааравснаар газар нутгийн маргаан одоо ч үргэлжилж байна

'''Манжуурт хийсэн Зөвлөлтийн цэргийн ажиллагаа''' буюу Зөвлөлтийн нэрлэж байснаар '''Манжуурын стратегийн давшилтын ажиллагаа''' ({{lang|ru|''Манчжурская стратегическая наступательная операция''}}) 1945 оны 8 сарын 9-нд эхэлсэн, [[Зөвлөлт Холбоот Улс]] Японы [[тоглоомын улс]]ын эзлэн авч хяналтаа тогтоон байгуулсан [[Манж-го]]гийн нутаг руу цөмрөн орсон, [[Зөвлөлт-Японы дайн (1945)|1945 оны Зөвлөлт Японы дайн]]ы хамгийн том ажиллагаа бөгөөд ийнхүү Зөвлөлт Холбоот Улс болон [[Японы эзэнт гүрэн|Японы эзэнт гүрний]] хооронд 4 жил гаруй хадгалагдсан намжмал байдал эвдэгдсэн билээ. Зөвлөлтийн арми [[Мэнжян]] (Өвөр Монгол), хойд [[Солонгос]]ын нутгийг чөлөөлсөн. Гэтэл өрнөдийн орнууд "булаан эзлэлт", "түрэмгийлэл" хэмээн тодорхой улс төрийн зорилгын үүднээс бичиж байна. Угтаа бол 1945 оны оны 2 дугаар сард Ялтад болсон 3 гүрний хэлэлцээрээр Зөвлөлт Холбоот Улсын хүлээсэн үүрэг байсан аж. Японы [[Квантуны арми]] эгшин зуурт ялагдсан энэхүү явдал нь Япон улс бууж өгөн Дэлхийн хоёрдугаар дайн өндөрлөхөд чухал нөлөө үзүүлсэн бөгөөд Япончууд Оросуудыг Манжуур болон өмнөд Сахалиныг түргэн хугацаанд эзлэн авсан тул [[Японы олтриг|өөрсдийн нь гол нутгийг]] эзлэх чадалтай гэж ухамсарласан хэрэг гэж үзэж болно.<ref name=Glantz/><ref name="Battlefield Series">[http://www.amazon.co.uk/dp/B0001DI5IA "Battlefield - Manchuria - The Forgotten Victory"], [[Battlefield (documentary series)]], 2001, 98 minutes.</ref><ref name=Hayashi>Hayashi, S. (1955). Vol. XIII - Study of Strategic and Tactical peculiarities of Far Eastern Russia and Soviet Far East Forces. Japanese Special Studies on Manchuria. Tokyo, Military History Section, Headquarters, Army Forces Far East, US Army.</ref><ref name=Drea>Drea, E J. (1984). Missing Intentions : Japanese Intelligence and the Soviet Invasion of Manchuria, 1945. Military Affairs 48(2): 66-73.</ref><ref name=Butow1954>[[Robert Butow]], ''Japan's Decision to Surrender'', Stanford University Press, 1954 ISBN 978-0-8047-0460-1.</ref><ref name=Frank2001>[[Richard B. Frank]], ''Downfall: The End of the Imperial Japanese Empire'', Penguin, 2001 ISBN 978-0-14-100146-3.</ref><ref name=Maddox2007>[[Robert James Maddox]], ''Hiroshima in History: The Myths of Revisionism'', University of Missouri Press, 2007 ISBN 978-0-8262-1732-5.</ref><ref name=Hasegawa2006>[http://www.history.ucsb.edu/faculty/hasegawa.htm Tsuyoshi Hasegawa], ''Racing the Enemy: Stalin, Truman, and the Surrender of Japan'', Belknap Press, 2006 ISBN 0-674-01693-9.</ref>

Герман дарагдсан ч Япон эсэргүүцэн байлдсаар байсан тул дайны галыг унтраах үйл ажиллагаанд хувь нэмрээ оруулах, өөрийн орны аюулгүй байдлаа хангах, 1936 оны “харилцан туслалцах протокол” ёсоор зөвлөлтөдЗөвлөлтөд туслах үүднээс 1945: оны 8: сарын 10-нд Японд дайн зарлав. Монголын 5, 6, 7, 8-р морьт дивиз, 7-р механикжуулсан хуягт бригад, танк, их буу, авто тээврийн болон холбооны тусгай хороо, нисэх холимог дивиз, химмйн инженерийн тусгай салбар, хилийн цэрэг, сайн дурын морьт отрядууд “Зөвлөлтйин“Зөвлөлтийн өвөр Байгалийн фронт”-ын “өмнөд бүлэг”-т багтан орсон. Манай зэвсэгт хүчнийг Маршал Чойбалсан, дэслэгч генерал Лхагвасүрэн нар удирджээ.

1935-1945 онд монгол төрийн зүгээс батлан хамгаалалтад их анхаарч 80мянган80 мянган сайн дурын морьт цэргийг элсүүлж, Орос, Монголд энэ төрлийн мэргэжилтнийг олноор бэлдэж, Оросоос 100сая гаруй рублийн зэвсэг худалдан авчээ. Цэрэг стратегийн холбогдолтой Баянтүмэн- Тамсагбулагийн төмөр зам (380км), Улаанбаатар- Алтанбулаг чиглэлд засмал зам тавьж, цэргийн утсан холбоог бий болгож, цэргийн хувцас, морины хэрэгсэл бэлтгэх үлдвэр байгуулжээ.

Нийт 594 мянган япон цэрэг олзолсны 12318-г нь монголчууд олзолсон байна. Монголын зэвсэгт хүчин [[Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс]]ад үндэс нэгт [[Өвөр Монгол]]оо нэгтгэн авах далд зорилго тавин уг ажиллагаанд Зөвлөлтийн цэргийн давшилтийндавшилтын баруун жигүүрийг халхлан оролцоход монгол цэргүүдийг чөлөөлсөн нутаг дахь өвөр монголчууд талархан угтаж байсан хэдий ч Холбоотны удирдлагуудын тохиролцооноос үүдэн тэр хүсэл нь биелээгүй билээ.

Дэлхийн II дайны төгсгөл үеийн байлдаанд БНМАУ оролцсон нь дараахь зүйлтэй холбоотой. Дэлхийн II дайны явцад ЗХУ, түүний удирдагч Сталины нэр хүнд олон улсын тавцан дээр асар их өссөн юм. Тиймээс ч дайны дараа ЗХУ-ын аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах вэ гэдэг нь Сталины хувьд амин чухал асуудал байв. Тэгээд ч Сталин 1945 оны 2 дугаар сард Японы эсрэг дайнд орох ЗХУ-ын болзлуудын нэгэнд “БНМАУ-ын статус-квог хэвээр хадгалах” гэсэн болзол тавьсан билээ. “Бүх асуудлыг гол гогцоо нь БНМАУ-ын газар зүйн байрлалд байсан юм”байнаюм” байна.